olivia

i.

Lumipas na ang dalawang taong pamamalagi ko sa syudad ng Cebu, ngayon ay kailangan ko nang lumipad patungo sa syudad ng Maynila upang doon ipagpatuloy ang propesyon ko bilang guro sa asignaturang ingles.

Taong 1954, nang una akong makatapak sa lugar na ito, mula sa bansang Ingglatera na aking kinalakhan, totoong pareho itong maganda at hindi. Ngunit lahat naman ng lugar ay kombinasyon ng ganoon.

Alas sais ng gabi nang nagsimula akong mag-imapake. Mga damit at ilang mamahaling relo at shades na karamiha'y regalo galing sa aking mga kasamahang guro. Huli ay ang aking kwaderno, pluma at talapindutan.

Bukas, alas kwatro ng madaling araw ang lipad ko, ngunit alas onse na't hindi pa rin ako nahihimbing kaya naman naisipan ko munang maglakad-lakad sa labas.

Gaya nang inaasaha'y madilim na at halos walang tao, tanging lamp posts na lang ang nagsisilbing ilaw sa daan, may mangilan-ngilan ding sasakyan ang dumadaan sa kalsada at ang hindi na bago sa lugar, mga babaeng mula dose pataas ang pagala-gala, nag-aalok ng panandaliang aliw kapalit ng dalawampung piso pataas.

Diretso ang aking lakad nang makasalubong ko ang isa sa kanila, nakasuot ito ng sleeveless na dress, kulay pula gaya ng kanyang mga labi. Pinagmumukhang dalaga ng sarili ngunit bakas ang kabataan sa hubog ng katawan. Nakatitig lamang ito sa akin, pahapyaw ako nitong inusisa.

Sa huling pagkakataon, dito sa Cebu. Muli akong magtatanong, ngunit muli'y sa ibang babae, "Magkano ka?"

Namilog ang kanyang mga mata maging ang kanyang mga labi, marahil sa aking tanong ngunit malabo dahil iyon ang kanilang ikinabubuhay. Marahil sa aking pananagalog? Mabilis na napalitan ng ngisi ang kanyang reaksyon tsaka hinawakan ang aking balikat pababa sa aking dibdib, nanatili akong nakapamulsa.

"Tatlumpung piso." sagot nito, malambing ito at mapang-akit. Pumupungay ang kanyang mga mata sa tuluyang paghaplos nito sa aking dibdib na siyang bumababa na sa aking tiyan.

Sinubukan kong tumawad dahil sa loob ko'y alam kong hindi nito maibibigay sa akin ang hinahanap ko.

"Dalawampung piso." sabi ko.

Naalis ang ngisi sa kanyang mga labi at pumusyaw ang kanyang mga mata, "Hindi na lang." sabi niya. Tumabang ang noo'y malambing na boses. Aalisin na sana niya ang kanyang mga palad sa aking dibdib nang hawakan ko ito at ipinalatili doon. Muli itong ngumisi.

"Ilang taon ka na?" tanong ko.

"Disi-otso." mabilis nitong sagot.

Malamang. Disi-otso, 'yan ang palagi nilang isasagot kahit pa mas matanda o mas bata sila sa edad na iyon, dahil iyon ang ideyal na edad. Pero gaya ng dati, hindi ko na lang pinansin iyon. tinanong ko ang kanyang pangalan, "Ana" ang kanyang sagot.

Binuksan ko ang pinto ng aking kasalakuyang apartment tsaka ito muling isinara. Patay ang ilaw, tanging ang sinag lamang ng buwan mula sa aking bintana ang nagsisilbi naming liwanag.

Pinaupo niya ako sa gilid ng aking kama habang siya'y unti-unting naghuhubad ng kanyang dress, marahan niyang iginigiling ang kanyang bewang, napagtanto kong wala itong panloob, napangisi ako.

Hindi ako sigurado kung dahil lamang sa madilim ngunit alam kong hindi kaputian si ana, batang-bata ang katawan nito, halos wala pa itong dibdib. Ngunit ang agos ng aking pagkalalaki ay pabilis ng pabilis.

Hinawakan ko ang kanyang tiyan upang patigilin siya sa marahang pagsayaw. Bahagyang tumaas ang dalawa nitong kilay tsaka napaiwas ng tingin, "Alam kong hindi maganda ang katawan ko." sabi niya na tila humihingi ng pasensya.

"Hindi. Hindi iyon mahalaga." sabi ko tsaka ako marahas na tumayo at hinablot siya pahiga sa aking kama.

Hindi ako nag-akala ng mataas kay Ana, ngunit nang gabing iyon ay binigyan niya ako ng karanasang higit pa sa inaasahan ko.