Л. Дайнека "След ваўкалака"

Частка II

Князю Усяславу прыснілася Сафія, саборны полацкі храм. Не жонка прыснілася, не сыны, не бацька з маці, а царква. На ўзлобку над шырокай Дзвіной адкрылася яна воку, сяміверхая, прыгожая. Чырвоная цэгла-плінфа і шэра-сіняватыя камяні-булыгі, з якіх дойліды клалі сцены, надавалі ёй пярэстасць і таямнічую суровасць. Уверх узмывала яна, да самых воблакаў, да лапікаў сіняга неба і ўся была, як парыў свежага ветру.

Сафія па-рамейску азначае мудрасць. Мудрасць хацелі мець на сваёй зямлі тыя людзі, што пачыналі будаваць храм. Колькі працы дала яна і палачанам, і камнясечцам-рамеям, і яму, Усяславу! Гліну, камень, дрэва, галаснікі, панікадзілы, званы, срэбра, воск патрабавала цяжкая шматгадовая будоўля, і ўсё княства напружвала сілы, аблівалася потам і будавала, будавала... Мудрасці, святога слова хацелі ўсе, а ён, князь Усяслаў, хацеў, каб у Полацку царква была не горшая, чым у Кіеве ці Ноўгарадзе. I нездарма, калі захапіў Ноўгарад, спаліўшы яго да Нераўскага канца, адразу загадаў зняць усе царкоўныя званы і везці іх у Полацк. «Няхай мая Сафія званчэйшаю будзе», — сказаў тады воям.

I вось яна прыснілася тут, у порубе, і неяк дзіўна прыснілася, трывожна. Бачылася яму, што плыве ён па Дзвіне, плыве адзін, у простым лёгкім чоўніку, падобным на арэхавую шкарлупіну. Полацк быццам вымер, не відно нідзе людзей, толькі свішча рачны вецер. Ён заўсёды любіў свіст ветру. I раптам раскочваецца над ракою, над берагамі грамавы голас:

— Да мяне плыві!

Зверху ідзе голас. Ён уздымае галаву і бачыць, што гэта Сафія гаворыць, звяртаючыся да яго, і быццам яна ўжо не царква, а вельмі прыгожая, велізарнага росту жанчына з агнянымі рыжымі валасамі. Ён прыстае да берага, уздымаецца, правальваючыся нагамі ў мяккі пясок, па строме і нарэшце спыняецца каля Сафіі і галавою дастае ёй толькі да калена.

— Ты мяне будаваў? — пытаецца Сафія.

— Я і Полацк, — адказвае Усяслаў.

— Навошта вы мяне будавалі?

— Так вучыць Хрыстос. Па ўсёй зямлі будуюць святыя храмы. Полацкая зямля не горшая...