„Biel, czerwień, braterstwo" [Zakończone]

*6* Niepodlegość?

W listopadzie 1830 roku wybuchło powstanie przeciwko carskiej Rosji. Konserwatyści i zwolennicy monarchii nosili kokardy w kolorze białym. Obywatele, którzy opowiadali się za republiką i demokratycznymi ideałami równości, przypinali kokardy trójkolorowe. Polacy żywo dyskutowali, jakie barwy powinny być oficjalne. Ostatecznie osiągneli kompromis. 7 lutego 1831 roku posłowie i senatorowie uchwalili, że kokarda narodowa będzie w kolorach

Białym i czerwonym

Nawiązywali w ten sposób do polskiej tradycji i barw herbów Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był to pierwszy w historii akt prawny, który określił barwy narodowe Polaków.

W czasie powstania listopadowego żołnierze polscy kierowali do Rosjan szczególnie przesłanie. Na proporcu umieścili krzyż w kolorze czerwonym oraz napis:

W imię Boga za naszą i waszą wolność.

Hasło to stało się z czasem symbolem braterstwa i walki narodów Europy z tyranami. Po upadku powstania tysiące Polaków zmuszonych było opuścić ojczyznę. Udawali się na emigrację do Francji. Szli przez Niemcy, gdzie byli witani z wielką serdecznością jako bohaterowie. Na cześć polskich uchodźców Niemcy wywieszali biało-czerwone chorągwie.

W połowie XIX wieku miało miejsce w Europie szereg powstań. Narody walczyły o wolność i prawa obywatelskie. Nazywamy ten okres Wiosną Ludów. Polskie barwy były widoczne w Berlinie, Wiedniu, Budapeszcie. Węgrzy podarowali wówczas Polakom sztandar amarantowo-biały z białym orłem i napisem

Za wolność naszą i waszą.

Symbolem powstania krakowskiego w 1846 roku przeciwko Austrii stała się amarantowa chorągiew z republikańskim orłem białym bez korony. Kolejną próbą odzyskania niepodległości było powstanie styczniowe, które rozpoczęło się w roku 1863. Powstańcy przypinali kokardy biało-czerwone, najczęściej z białym orłem na czerwonym tle i białą obwódką. Próbowali również utworzyć marynarkę wojenną, a na barwy bandery wybrali biel i amarant. Klęska powstania zgasiła w następnych latach nadzieje wielu Polaków na odzyskanie niepodległości.

Od końca XIX wieku walkę o niepodległą Polskę prowadził demokratyczny ruch robotniczy. Jego przywódcą był Józef Piłsudski. Na demonstracjach widoczne były flagi biało-czerwone oraz czerwone, robotnicze. Symbolizowały one walkę, krew i solidarność robotników. Wzorem znów była Francja, gdzie w XIX wieku na barykadach Paryża powiewały flagi trójkolorowe i czerwone. W 1914 roku, na początku I wojny światowej, Kielce stały się bazą dla tworzących się Legionów Polskich. W ich szeregi wstąpiło tutaj blisko tysiąc ochotników. Większość legionistów była rzemieślnikami i robotnikami. Do wojska Piłsudskiego zgłosiła się także orkiestra kieleckich strażaków. Grany przez nich Marsz Kielecki robił na wszystkich duże wrażenie i stał się wkrótce melodią najbardziej znanej pieśni Legionów- My, Pierwsza Brygada. Żołnierze tej sławnej formacji walczyli pod sztandarem o barwie czerwonej z białym orłem bez korony i hasłem

Wolny człowiek, w wolnej Polsce.