Vrijheidsdressuur vanuit een rolstoel!

Voetje geven - de basis

Een klein advies vooraf: ik raad aan - zoals ook nadrukkelijk zal worden gezegd in het hoofdstuk 'Jambette' - je paard altijd éérst voetje geven te leren, en dan pas alle andere bewegingen met het been (zoals Jambette of Spaanse Pas).
Niet alleen kun je deze oefening (wel) leren aan paarden van alle leeftijden, ook staat je hoefsmid blij te kijken als jouw kleine veulentje bij de eerste keer bekappen al keurig zijn voetje op laat tillen, zonder morren. Ik vind het een stukje basis, en hoe eerder je paard deze oefening kent, hoe beter.

Ook is een achterwaartse beweging met de voorbenen natuurlijk veel veiliger dan een voorwaartse, waarbij er nog wel eens wat knieschijven kunnen sneuvelen.

Als laatste is het uitermate belangrijk dat jij je paard overal aan zijn benen kunt aanraken, voordat je begint met voetje geven. Mocht je het voetje geven het liefste willen aanleren met een zweepje, dan is het handig om, als kleine voorbereiding, je paard daar ook even overal mee over zijn benen te strelen. Zo ben je op tijd op de hoogte van mogelijke zweepfobieën en wordt je hierdoor niet midden in de oefening verrast. Hiermee voorkom je ook dat de oefening voor je paard een mogelijke negatieve lading krijgt.

Maar hoe leer je deze oefening nu aan? Lieve heb ik het geleerd met de zweep, Chicka geeft haar voetje het liefste op handcommando en Djurre heeft zichzelf de oefening aangeleerd. Silas, met haar gigantische hoeven, gaat voetje waarschijnlijk leren op een zweepcommando; alles aan haar onvolgroeide lichaam is nu al groot, en een beetje afstand kan in de aanleerfase dan ook nooit kwaad.

Natuurlijk zal ik deze drie verschillende manieren van voetje geven allemaal behandelen; te beginnen met Lieve. Hier moet ik direct wel even bijzeggen dat Lieve dit commando weliswaar heeft aangeleerd op de zweep, maar het nu ook op hand- én stemcommando kan. Tegenwoordig vraag ik de oefening eigenlijk alleen nog maar op hand of stem, maar dat komt omdat ik meestal gewoon te lui ben om de zweep erbij te pakken - bovendien heb ik graag mijn handen vrij.

De oefening op zweep te zetten vind ik echter wel het veiligst - vooral bij de wat grotere paarden. Om het nóg veiliger te maken is het daarnaast ook handig om bij deze oefening schuin naast het been van je paard te gaan staan; niet alleen kunnen paarden niet opzij trappen met hun voorbenen (bij het aanleren van voetje geven begin je altijd met de voorbenen, en dan werk je naar de moeilijkere achterbenen) ook helpt de positie van je lichaam je paard.

Niet alleen vertel je hiermee met welk deel van het paardenlichaam je iets wil (het voorbeen), je vertelt ook welke beweging je van je paard verwacht: je staat namelijk schuin naar achteren, en je wilt ook dat je paard zijn been naar achteren brengt. Bovendien is het handig om vanaf moment 1 ook een passend stemcommando te gebruiken, zodat je je paard een extra hulpsteuntje aanbiedt en je, later, het commando makkelijker op stem kunt zetten.

Je neemt deze positie dus netjes in met de zweep in de hand, en begint zachtjes te tikken in de knieholte van je paard. Je probeert als het ware het kriebelende gevoel van een vlieg na te bootsen. Hierbij is het natuurlijk nooit de bedoeling dat je je paard pijn doet; een zweep is nooit om mee te slaan.
Je paard zal dit gevoel niet al te fijn vinden en zal zijn been op een gegeven moment naar achteren bewegen. Dit kan een halve millimeter zijn of een hele stap; voor allebei beloon je uitbundig. Het gaat erom dat je paard de connectie gaat leggen tussen 'dat irritante gekriebel' en 'het been naar achteren bewegen'.

Als je paard bij het tikken agressief trapt naar de zweep, moet je dit natuurlijk nooit belonen. Verstandig is dan om het strelen met de zweep te herhalen, nogmaals de zweep volledig aan je paard te introduceren of het commando op een andere manier proberen te geven. Je legt de nadruk van de beloning op een rustige, beschaafde reactie, in plaats van de achterwaartse beweging met het been. Als er geen vooruitgang te zien is, is het het beste om het voetje geven even in de koelkast te knikkeren en te werken aan een betere, normale omgang met je paard.