Vrijheidsdressuur vanuit een rolstoel!

Jambette - grote kunsten

Een klein advies: Ik raad aan om je paard eerst 'voetje geven' te leren voordat je aan Jambette begint. Mocht je paard namelijk ooit het spontane idee krijgen om een oefening met zijn benen uit te voeren, dan zal hij hierdoor minder snel voor Jambette kiezen; voetje geven kent hij namelijk dan al langer. Een plotselinge beweging naar achteren met de voorbenen is veel veiliger - voor zowel je paard als voor degenen om hem heen - dan een plotselinge uithaal naar voren.
Ook raad ik aan om hele jonge paarden (onder 2 jaar) en paarden met slechte gewrichten de Jambette niet te leren. Als laatste moeten alle basiskunsten er goed inzitten bij je paard, voordat je aan deze oefening begint (en het liefste ook eerst nog wat kleine kunsten).

Jambette is, volgens Google, het Franse woord voor 'een beentje lichten'. Geen zorgen; je paard gaat bij deze oefening niet onderuit - of er moet toch wel iets héél erg mis gaan - maar tilt slechts één voorbeen van de grond. Het been blijft bij deze oefening naar voren gestrekt stilhangen voor de borst, en wordt pas weer (gracieus) neergezet door je paard als jij hiervoor het commando geeft.
De oefening is enigszins te vergelijken met 'pootje geven' bij honden, alhoewel je bij je paard zéker niet de naar voren zwaaiende hoef moet proberen aan te nemen met je handen. Verbrijzelde vingerkootjes worden over het algemeen als redelijk vervelend ervaren.

Jambette zou misschien nog wel bij de kleine kunsten kunnen worden ingedeeld, maar omdat de consequenties van deze oefening - zoals al zeer subtiel naar voren is gekomen - heel groot kunnen zijn, hoort deze daarom ook bij de grote kunsten. Je paard gooit immers met veel kracht een been naar voren, waardoor Jambette ook heel snel kan evolueren in een Keiharde Knievernietigende Klap.

Bij het aanleren van deze oefening gebruik je altijd een zweep - deze gebruik je overigens als hulpmiddel, nooit om te slaan. Als je paard deze oefening voldoende kent, zou je deze ook eventueel op handcommando kunnen zetten. Ik heb dit bij Lieve wel gedaan, waardoor Lieve tegenwoordig al op een klein, bijna onzichtbaar commando overspringt naar Jambette en, een stadium verder, Spaanse Pas. Maak hierbij een goede inschatting van het karakter van je paard; hoe groot is de kans dat hij deze oefening te (Spaanse) pas en te onpas laat zien?

Ik heb voor mijn subtiele handcommando's gekozen omdat ik al heel snel ontdekte dat Spaanse Pas (waarbij ik niet stil kan blijven staan, maar ook naar voren moet bewegen) véél lastiger is uit te voeren vanuit de rolstoel met nog een zweep in mijn hand.

Met de zweep erbij was er namelijk nog maar één enkel handje over om aan de wielen te trekken, waardoor ik direct ook nog maar één enkele kant op kon - mijn bewegingsmogelijkheden slonken dus noemenswaardig.

Hierdoor zei ik al vrij snel aju paraplu tegen mijn zweep, waardoor mijn eenrichtingsverkeer-probleem ook meteen opgelost was. In de aanleerfase van zowel Jambette als Spaanse Pas gebruik ik deze echter standaard, al is het maar zodat ik altijd, in iedere situatie, voldoende afstand kan bewaren tussen mijn kneuzige knietjes en de harde hoeven van de paarden.

Je positie bij Jambette is naast je paard; een paard kan niet opzij uithalen met zijn voorbenen, waardoor jij op die plek altijd veilig bent. Bij Spaanse Pas wordt er in de aanleerfase nog wel eens vóór het paard gelopen - waarbij je voor de veiligheid een extra lange zweep zult moeten gebruiken - maar hier zal ik uitgebreid verder op ingaan in de blogpost die de Spaanse Pas behandelt.

Je parkeert jezelf langs je paard en begint met je zweep te kriebelen in zijn oksel. Het kan heel goed dat je paard dan voetje gaat geven, omdat je hem dat - als het goed is - eerder hebt geleerd. Om hem te helpen kun je schuin voor hem gaan staan; je staat nog steeds buiten potentieel schopgebied, maar door je duidelijke positie naar voren geef je aan dat je nu iets anders wil.

Bij voetje stond je namelijk schuin naar achteren, omdat de beweging met de benen óók naar achteren ging. Nu sta je overduidelijk naar voren, waardoor je je paard al een kleine, subtiele hint geeft, een hulpsteuntje voor de beweging die je uit wil lokken. Vaak geven wij mensen met alleen de houding en de positie van ons lichaam al ongelofelijk veel informatie weg, en je paard gebruikt deze allemaal om ons zo goed en zo snel mogelijk te kunnen begrijpen. Gebruik natuurlijk ook een stemcommando dat in de verste verte niet lijkt op dat van voetje geven - ik zeg altijd 'Póótje!' bij Jambette - zodat je dubbel duidelijk maakt dat voetje hier niet de bedoeling is.