Vrijheidsdressuur vanuit een rolstoel!

Toucheren - de basis

Toucheren is een makkelijk basiskunstje, dat je nog heel, héél erg vaak zult gaan gebruiken - zowel tijdens oefeningen als tijdens andere momenten. Momenten waarop je beste beestje door het hek van de wei knalt en met honderddertig kilometer per uur op de openbare weg af schiet, bijvoorbeeld. Of op ogenblikken wanneer je paard ab-so-luut weigert langs dat plastic zakje te gaan.

Laat je ook niet afschrikken door dit Frans-klinkende woord (alhoewel we denk ik allemaal wel trauma's hebben van het schoolvak Frans, al dan niet met dank aan de lesgevende docent). Non - toucheren betekent enkel; het door je paard laten aanraken van je hand of andere voorwerpen, op jouw commando.

Het toucheren bij paarden is vergelijkbaar met het 'kom hier!' bij honden. Tenminste, daar gebruik ík het commando het meeste voor: om mijn pony's naar mij toe te laten komen. Waarom zou ik moeite doen - lees: door torenhoog gras en smerige brandnetels ploeteren - als de paardjes dit ook voor mij kunnen doen?

Daarnaast kan deze oefening ook gebruikt worden om je paard de basis van het apporteren te leren; je beloont voor het aanraken van een voorwerp met de snuit (het toucheren) en breidt dit dan later uit naar het vastpakken met de tanden, en daarna naar het optillen en komen brengen van dat object.

Ook wordt het toucheren wel eens gebruikt om de buiging aan te leren - alhoewel ik het op een andere manier aanpak, maar dat leg ik nog wel uit in de (toekomstige) blogpost over de buiging. Hierbij wordt het paard eerst geleerd de zweep op commando met de snuit aan te raken (het toucheren van de zweep dus) en dan wordt de zweep in zo'n hoek gehouden dat het paard wel moet buigen om nog steeds met zijn hoofd bij de zweep te komen. Dit allemaal terwijl het paard in de spagaat staat natuurlijk - de basispositie voor de buiging - maar, nogmaals, daar kom ik een andere keer op terug.

Bovendien is al dit aanraken een uitstekende, paardvriendelijke vorm van schriktraining! Laat een angstaanjagend voorwerp simpelweg toucheren, en dan wordt het uiteindelijk wel duidelijk voor paardjelief dat er echt helemaal niets levensbedreigends gaat gebeuren. Er volgen geen vreselijke pijnigingen als je je snuit in een ritselend plastic zakje steekt, bijvoorbeeld.

Het aanleren van deze oefening is zeer eenvoudig: je begint met het toucheren van de hand; dit is immers (althans, dat hoop ik toch) iets wat je altijd tot je beschikking hebt. Je houdt je hand een millimeter voor de neus van je paard, en zegt een passend stemcommando - 'touch', bijvoorbeeld. Zodra je paard je hand aanraakt, beloon je.
Dit stemcommando ga je steevast bij iedere vorm van toucheren gebruiken: hiermee vertel je je paard dat je van hem verwacht dat hij nu iets - wat dan ook; zweep, stok, bal, pion, etc. - gaat aanraken met zijn neus.

Om je hand nog extra interessant te maken voor je paard - paarden raken graag iets aan als ze nieuwsgierig zijn, hun interesse is gewekt - zou je nog met je vingers kunnen gaan knippen, of je hand heel snel open en dicht kunnen maken. Gezien het onwrikbare feit dat dit eerste nu eenmaal niet bij mijn motorische basisvaardigheden zit én gezien het geconstateerde fenomeen dat mijn clicker inmiddels zo'n beetje vergroeid is met mijn hand, heb ik voor een derde optie gekozen. Ik vind dit zelf, nog steeds, ideaal.

Mijn clicker heeft namelijk een sleutelhanger. Blijkbaar vond iemand het een goed idee dat je de optie hebt om dit kleine plastic doosje tussen 10.000 sleutels en andere frutseltjes te verbergen. Nu heb ik van mezelf al erg de gave dat alles van mij, én alles om mij heen spoorloos verdwijnt, dus hier gebruik ik de sleutelhanger niet voor.
Voor het toucheren is dit dingetje echter perfect: zodra ik schud met de clicker, botst de sleutelhanger hier tegenaan en dit veroorzaakt een rinkelend geluid. De meeste paarden raken hierdoor héél snel mijn hand aan, zelfs als ze nog in de beginfase van het toucheren zitten.

Tegenwoordig is het vaste commando voor het toucheren met de hand - let op; ik bedoel echt alléén de hand - dan ook het rammelen van de clicker. Een stemcommando gebruik ik hier niet meer voor. Bij het toucheren met alle andere dingen, een zweep, bijvoorbeeld, gebruik ik wel nog een stemcommando.

Ondanks deze zelfgevonden handigheid raad ik wél aan om ook nog een ander, clickerloos handcommando te verzinnen voor het toucheren; mijn pony's komen bijvoorbeeld ook als ik mijn hand heel snel open en sluit, of overdreven wiebel met mijn vingers. In het zeldzame geval dat ik eens zonder clicker zit, moet het toucheren namelijk alsnog kunnen.

Als het je paard eenmaal duidelijk is dat hij beloond wordt voor het aanraken van de hand, kun je de afstand tussen de snuit en de hand gaan vergroten - dit doe je natuurlijk wel in opbouwende stapjes. Komt je paard ook je hand toucheren als hij in de andere hoek van de wei staat?

Voor het aanraken van andere voorwerpen dan je hand ga je eigenlijk bijna exact hetzelfde te werk: je houdt het object in spé voor je paard en geeft het vaste stemcommando. Zodra je paard het daadwerkelijk aanraakt, beloon je. Langzaam maar zeker ga je de afstand tussen je paard en dit toucherende voorwerp vergroten; zo controleer je of je paard de oefening daadwerkelijk begrepen heeft en maak je ook de oefening actiever.

Toucheren via een zweep is tevens een optie: jij raakt een voorwerp aan met de zweep, en je paard raakt dit aangewezen voorwerp aan. Dit is, later, weer heel handig voor apporteren: datgene wat jij aanraakt met de zweep, raapt jouw paard voor je op van de grond. Hoe vaak ik Lieve wel niet in de winter mijn witte handschoenen uit de sneeuw heb laten vissen, gewoon omdat ik geen koude klauwtjes wilde krijgen...

Ook deze vorm van toucheren is redelijk makkelijk te leren: je legt een voorwerp op de grond en gaat daar overdreven duidelijk met de zweep tegen tikken. Zo haal je de aandacht weg bij de zweep en benadruk je, door het geluid, het voorwerp op de grond. Positioneer jezelf zo dat je paard gemakkelijker bij het voorwerp kan komen dan bij jouw zweep; uit gewoonte zal je paard eerder de zweep proberen te toucheren, de oefening die hij al kent, dan het onbekende voorwerp.

Straf dit niet af; dit is een logische reactie. Negeer zijn pogingen, of geef een lichte vocale correctie. Het is geen straffen wat je nu doet, je wilt je hem enkel iets anders laten doen. Zodra je paard zijn interesse voor de zweep verliest, beloon je dit al met je stem - de oefening gaat nu al een betere richting op. Beloon natuurlijk uitbundig (en, als je hiermee traint, met voedsel) op het moment dat je paard het aangewezen voorwerp aanraakt - ook al is het maar voor een halve seconde. Het beginnetje is er nu, nu kun je de oefening stap voor stap uit gaan breiden.

Opsommend is toucheren een heel gemakkelijk kunstje, waar je nog heel veel baat bij zult hebben. De vele varianten maken echter dat toucheren wel een uitdagende oefening blijft. Daarbij vormt de oefening de basis - en al dan niet een handig hulpsteuntje - voor andere oefeningen in de vrijheidsdressuur.

Als laatste moet wel gezegd worden: dat jouw paardje inmiddels de hippische vertaling van 'kom hier' kent, wil nog niet zeggen dat hij hier ook altijd naar zal luisteren...

Tot de volgende keer!

Instagram: amra_mori

Website: www.amramori.com