ECHOES OF THE REUNION: Unearthed Secrets

CHAPTER 3

Lami na unta kaayu akong tulog pero nakamata ko sa dihang nakadungog kog syagit. Nibangon ko dayun og nahibal-an nako nga si Darlyn diay kini.

"Dars! Naunsa ka huy! relax sa bi, panaug sa ana la aris akong kama lingkod." ana ko ug gialalayan sya nga makanaug. Sa dihang nakanaog na sya nagsige na syag hilak. Niduol nasad si Froilan sa amoa.

"C-cha, nagdamgo nasad k-ko. W-wala nako kabalog mag-unsa ko para mawala ni ug makatulog nakog tarung! gikapoy nako ani kada gabie nalang!" hilak syag samot maong akoang gihuwap-huwap iyahang likod. Nakadungog sad ko sa pag-ginhawag hawm ni Froilan.

"Relax lang, Dars. Unsa man imong damgo diay? manong hadlok man kayka." kyuryus man ko og gusto jd ko makahibaw kay basin matabangan diay sya nako.

"B-balay, mako nga balay. Naay usa ka p-pamilya, usa sa ila ginapugos kog papatay sa usa ka lalaki. Di nako mailhan ilang mga dagway, Cha. Patyon ko nilag dili ko musunod, Cha! di pa ko gusto mamatay!" ingon niya ug misamot ug bakho. Wala ko kabalog unsay akong isulti.

"Dars, gidamgo sad na nako. Pero ako ang ipapatay sa usa ka babaye. B-basin, naay konek atung damgo." natingala ko sa dihang mitug-an sad si Froilan. Gibati kog kahadlok sa iyang giingon.

"Aysa ha, ayaw ninyug seryusoha na. Damgo ra na ninyo, walay ing-anang mahitabo, sabot mo? Dars, dili ka mamatay, walay mupa—"

"Naunsa mo diri? nakadungog kog syagit, kinsa man to? gabie na kaayu nya nag-igat-igat pa mo diria." naputol akong iingon sa dihang misulod si lola sa amoang kwarto, naa sad si Platse sa iyahang likod nga nagsakay sa iyang wheelchair.

"La, wala man gud mi nag-igat-igat diri, nagdamgo si Darlyn." ana ko kay nalain ko sa iyang giingon. Wala man tawn mi nag-inigat diri uy.

"Pasayloa ko, sige na tulog namog balik. Alas tres pa sa kadlawn, naa pa tay buhaton ugma." ana sya ug mitalikod na sa amoa.

Nitando og nipahiyom sa Platse sa amoa usa gisira ni lola ang pultahan.

"Cha, diman maayo akong pamati kang lola. Lain kaayu syag dating sa akoa." ana si Darlyn, nahilom na  sa sigeg hilak.

"Tinuod, nakabantay sad ko niya, kada mutan-aw ko niya iya kung tutukan maong mulikay nalang kog tan-aw." ana sad si Froilan.

"Ayaw mo paghuna-hunag ing-ana kang lola, tigulang na baya sad to. Basin tungod ras katiguwangon." ana kog nagbutang og tubig sa baso nga naa sa gamay nga lamesa kilid sa among katre. Gipainom nako ni Darlyn.

"Tulog nalang tag balik, ha? Saman ari nalang ka tapad nako, Dars?"

"Maigo diay ta ana?" ana sya og gitan aw ang akong higdaanan.

"Oo gud, igo ta kaayu. Pilahay rasad ng lawas nimong  murag wala pakan-a." ana ko ug nikatawa si Froilan.

"Katawa froi," giluratan niyas Froilan maong nahilom ang lalaki. "Sige na tulog natag balik." ana sya maong nihigda nami ug natulog.

"Asa ra ang pansit Nay kay akoa ng ibutang didtos gawas." ingon nako kang nanay ug iyang giduhol ang pansit sa akoa.

"Dia rang pansit la, unsa pamay matabang nako?" ana ko, gipamutang na namo ang mga pagkaon sa gawas para sa among reunion. Wala paman sad nangabot ang mga igsuon nila mama og ilang mga parente.

"Ingna to si Froilan na ipaalsa tung gamay nga lamesa sa kusina og ibutang diris kilid." ingon niya maong gipangita dayun nakos Froilan og giingon ang sugo ni lola.

"Plat! munaog ka diri?" nakit-an nako si Plat nga naglantaw sa akoa gikan sa taas.

"Dili na cha! lisod inaug akong wheelchair." ana sya og gikampay pa iyang kamot.

Ingon niya maong wala nalang sad nako pugsa. Humag butang ni Froilan sa lamesa akoa silang giagda nga musuroy sa mi sa palibot. Nakadumdum ko nga naa man diay toy sapa diri nga liguanan nako sauna. Gusto ko mudung og balik didto.

"Daghana man diayng buhing baboy imong lola, Cha." ingon ni Darlyn ug gitudlo ang balay-balay sa mga baboy. Literal na daghan gyud diay. Dili ra napulo dili rasad baynte ka buok. Dili siguro na mulapas sa singkwenta ka baboy.

"Daghana sad na uy, negosyo siguro na sa imong lola no?" ana sad ai Froilan. Maski ako wala kabalog para asa na nila, pero basin oo, negosyo gyud na ni lola.

"Siguro, kinsa sad ay magbuhig ngana kadaghan no. Negosyo gyud siguro na." ana ko ug mipadayon sa pagbaktas, kalipat nakog asa to dapit maong gipangita pa namo ang dalan.

Sa dihang nakita namo ang sapa naeksayted ko bisan layu-layu pami. Gimingaw nako aning lugara! Tin-aw gyud kaayug tubig ani sauna.

Gihuso nako akoang sinelas ug eksayted kaayu nga nidagan padulong sa sapa, gusto na maligo.

"A-agay! Animal tabangi ko diri Froi!" hangungo nako sa dihang natunok ko, pste unsa mani oi!

Nidagan sila og miduol sa akoa, gicheck nako kung unsay nakatunok sa akoa, bwisit nga bildo!

"Unsaon mana run, di naka kaligo kay natunok naman ka." ana si Darlyn

"Aw dili nagyud! alang mag iligo na niya," ana sad si Froilan maong nakaginhawa kog lawom. Bwisit jud!

"Tabangi kog tindog ninyu arun di ta mo panglaparuhon run. Nabwisit na baya ko." gitabangan ko nilag tindog, himos eksayted pako kaayu maligo nya maing-ani lang.

Mulakaw na unta ko sa dihang nabantayan nako nga dili yuta akong gitamakan. Murag semento, natabunan kinig daghang sabot maong akoang gihawanan.

"Hala murag naay nakasuwat Cha! Unsa mana?" ingon ni Darlyn maong gitutokan gyud nako ang semento, wapa matarung ug hinlo maong dili pa kaayo mabasa tanan.

"Berinda To—"

"Charene! Manong naabot man mo diri!? Daghan pa kaayug buhatonon didtos balay unya naglaag-laag namo diri. Tabangi sa mi didto." nabalhin among atensyon kang lola nga nisunod diay namo.

"La! naay semen—"

"Pauli namo! Basin naay mga mananap diri maunsa pa mo, tabangi sa mi didtos balay." ana sya, mutan-aw pa unta kog balik sa semento pero nisyagit nasad sya maong wala mi choice ug nibalik nalang sa balay.

Natingala mi pag-abot sa balay kay naa nay duha ka babae, isa ka tigulang nga lalaki, isa pod ka dili pa kaayu edaran nga lalaki ug duha ka batang babae.

"Mao ni imong ante Gina ug ante Flora," ingon ni lola ug gipaamen ko sa duha ka babaye. "Kani sad imong angkol Naldo bana sa imong ante Flora, ug kani ilang duha ka anak. Si Fretchie og si Felony." paila ila niya maong niamen sad ko kang angkol Naldo.

"Ug kani imong lolo Dante." paila niyas tiguwang nga lalaki nga hinungdan kung manong nahikuratan ko, pati sila nanay og akong duha ka amigo.

Wala ko kasabot kung unsay akong bation o buhaton, muamen ba ko o dili?

Naglibog gyud ko, kay ang nahibal-an namo nila Darlyn og Froilan pati ni nanay og tatay...patay na akong lolo Dante.

Manong naa man sya diri?

___