Людзі на балоце

ЧАСТКА ТРЭЦЯЯ Раздзел першы

1

Калі паснедалі, мачыха не загадала Ганне, як звычайна, прыбраць са стала, не ўсхапілася і сама. Сядзела заклапочаная, нават нібы больш, як заўсёды, важная, чагосьці чакала. Але бацька маўчаў, глядзеў на край стала, не бачачы ні стала, ні мачыхі, нікога. Бацька заклапочана думаў.

Заклапочанасць і нейкая асаблівая сур'ёзнасць, важнасць была на тварах усіх дарослых Чарнушкаў. Яна кінулася ў вочы нават Хведзьку, які вылез з-за стала надзіва ціха, знік з хаты так, што яго ніхто і не заўважыў.

- Уюноў сушаных нізак дзесяць будзе... - падумаў нарэшце ўголас бацька.

- Хунты тры ці набярэцца... - сказала мачыха.

- Усё-такі грошы... - Чарнушка пашкадаваў: - Грыбы сушаныя еты год, кажуць, не ў цане...

- Чарніц можно. Прося гаварыла, той раз іх вельмі куплялі. Два нейкія купцы з самога Мозыра прыязджалі...

- Картоплю на бровары бяруць. Толькі што, грэц яго, дзешаво...

- Трасцу ім! Лепей у Нароўлю з'ездзі!

- А ў Нароўлі не тое - там дак грошай насыплюць?..

- Насыпаць не насыплюць, а болей дадуць.

- Аге! Дадуць, спадзявайся!.. - Бацька пашкадаваў: - Кабанчык малаваты шчэ. Месяцы б шчэ тры пакарміць... і цяліца...

- На адзін дзень не хопіць... Умэнт змелюць усё, як да стала дападуць!.. - У голасе мачыхі чуўся страх.

- Карова добрая була б...

Па тым, як гаварылі яны пра кабанчыка і цялушку, Ганна здагадалася, што рэзаць іх дамовіліся ўжо раней, можа, учора ўночы, калі яна была на двары, цяпер бацька проста адгукнуўся на ранейшую гаворку.

- Як у прорву, ядзяць! - не магла стрымацца мачыха. - То ж на змовінах адных - сколькі расходу далі! Куды толькі, здаецца, падзелася! Ведамо, чужое!

- Усе ласы на чужыя каўбасы...

- Разорыць нас вяселле етае! Толькі ж і паддавацца вельмі - сарамата! Зяць такі!..

Бацька не адгукнуўся на гэта, думаў аб нечым затоена, заклапочана. Ужо сабраўшыся выходзіць, сказаў мачысе:

- Ты масла збі к нядзелі, колькі можно. Мо з яго толк будзе...

- Саб'ю...

Гаворка аб тым, як узбіцца на капейку, што трэба зрабіць к вяселлю, зноў пайшла, калі сышліся абедаць. Цяпер у Чарнушкаў, здавалася, усе толькі і думалі і меркавалі, што аб недалёкім вяселлі, якое ўнесла ў хату столькі рознага клопату. Прыбіраючы са стала посуд, Ганна чула, як мачыха бедавала: колькі трэба ўсяго - смажанага, прэжанага, мяса, сала, яечні, каржоў, коржыкаў, аладак.