Dã Sử, lịch sử, truyền thuyết dân gian Việt Nam

P14:LÝ CHIÊU HOÀNG - Đoạn kết của một vương triều

Lý Chiêu Hoàng là vị nữ hoàng đầu tiên, và nhân tiện cũng là cuối cùng trong lịch sử Việt Nam.

Cha bà là vua Lý Huệ Tông, cả đời chỉ loanh quanh bên một người đàn bà là Trần Thị Dung. Đế vương chung tình kể cũng là của hiếm lạ, nếu không kể tới việc dẫn đến họa ngoại thích chuyên quyền và cuối đời cũng chỉ sinh được có hai cô công chúa.

Trước sức ép của quyền thần Trần Thủ Độ (có bà con và luôn tiện có tư tình với hoàng hậu Trần thị), vua Lý Huệ Tông buộc phải lập đứa nhỏ hơn là công chúa Chiêu Thánh mới lên 6 làm hoàng thái nữ và truyền ngôi cho.

Năm 1224, công chúa Chiêu Thánh lên ngôi, tôn hiệu là Chiêu Hoàng. Bước đầu tiên trong âm mưu lật đổ nhà Lí thành công mĩ mãn. Thừa thắng xông lên, Thủ Độ liền đưa cháu trai mình là Trần Cảnh vào cung hầu hạ, nói sang miệng là bầu bạn cùng nữ đế. Rồi biên kịch vàng Trần Thủ Độ từ từ dựng nên màn kịch về mối tình trẻ trâu giữa thằng cháu vắt mũi chưa sạch và vị nữ đế còn đang chẫng bốn răng cửa.

Sử sách ghi vài dòng như sau:

"...Một hôm, Cảnh lúc ấy mới lên 8 tuổi, phải giữ việc bưng nước rửa, nhân thế vào hầu bên trong. Chiêu Hoàng trông thấy làm ưa, mỗi khi chơi đêm cho gọi Cảnh đến cùng chơi, thấy Cảnh ở chỗ tối thì thân đến trêu chọc, hoặc nắm lấy tóc, hoặc đứng lên bóng. Có một hôm, Cảnh bưng chậu nước hầu, Chiêu Hoàng rửa mặt lấy tay vốc nước té ướt cả mặt Cảnh rồi cười trêu, đến khi Cảnh bưng khăn trầu thì lấy khăn ném cho Cảnh..."

Sau đó, làm như thể mối tình trẻ trâu cuối cùng cũng đơm hoa kết trái, biên kịch vàng Trần Thủ Độ sắp xếp cho Chiêu Hoàng lấy Trần Cảnh làm chồng. Chắc khi ấy nữ đế còn chẳng biết chồng là cái gì, có ăn được hay không.

Sau đó, Trần Thủ Độ tiếp tục thuyết phục Chiêu Hoàng tự nguyện trên tinh thần bắt buộc xuống chiếu nhường ngôi cho chồng. Lần này, biên kịch vàng bị diễn sâu thái quá. Lấy danh Lý Chiêu Hoàng mà lại đi phóng bút hẳn một chiếu thư lời lẽ bay bổng, Hán Việt tùm lum, điển tích loạn xạ, vượt xa khả năng biết đọc biết viết thông thường của một nhóc tì 7 tuổi.

Nhà Lý lúc bấy giờ, suy tàn đến cùng cực, vẫn may mắn rơi vãi lại vài nhân tài kiệt xuất, hết mực trung chinh như Lý Quang Bật, Lý Long Tường. Nhưng tất nhiên team Lý lực mỏng, cân không được team Trần. Những quần thần phe trung lập chưa biết theo team nào, trước uy quyền đến lộng quyền của Trần Thủ Độ cũng chỉ biết cúi đầu gật gù khen phải.

Năm 1225, Trần Cảnh lên ngôi, sử gọi là Trần Thái Tông. Giang sơn Đại Việt chính thức sang tên đổi chủ. Triều Lý chấm dứt sau 216 năm cai trị. Từ đây mở ra triều đại nhà Trần, triều đại tai tiếng bậc nhất, nhưng đồng thời cũng có chiến công vang dội mà khó có triều đại nào sánh kịp khi 3 lần đẩy lùi vó ngựa Nguyên Mông, đế quốc đã làm cỏ cả một dải đất rộng lớn trải dài từ Á sang Âu.

Trần Thủ Độ một tay che trời, tài năng khỏi bàn cãi. Nhưng dù là trùm sò trong âm mưu lật đổ nhà Lý, Trần Thủ Độ cũng không ham hố đặt mông nình lên bệ rồng, mà trước sau đều một lòng phò tá vua, an phận làm một quyền thần hô mưa gọi gió.