Freud'un Psikanalitik Görüşü

Freud'a Göre İnsan

Freud'a göre insan iki yönlü bir varlık. Bencil , saldırgan , kendi çıkarını düşünen , acıdan kaçan , zevk peşinde koşan bir varlık. Canlıların en vahşisi olabilen insanın sevgisi de sonsuz.
Böylesine bencil olmasına rağmen sevdiği için kendi canından vazgeçmesi, bir inanç ve dava uğruna ölümü göze alması gibi.
Şu dünyada gördüğümüz sanat eserleri, romanlar, felsefe, müzik, din ... ululuğun simgeleri. İnsan kadar görkemli, yaratıcı, sevgi dolu olan başka bir canlı var mı ?

Bir insanın dünyasında varolan anlamların zenginliği Freud'u şaşırtmış. Donuk bakışların arkasında izleyen gözler, ilgisizlikte yakınlık belirtileri, öfkenin altında sevgiyi görmüş. En önemsiz bir davranışın bile insanı etkilediğini farketmiş.

İnsan davranışının açıklanmasında çığır açan bilinçdışı kavramı Freud'un insana verdiği değeri gösterir. Bir tek kişinin ruhsal dünyasının derinliklerinde yatan bilinçdışı düşünceleri, istekleri, anlamları açığa çıkartmak için tükettiği çaba, emek, zaman ve sabır insana duyduğu saygıyı gösterir. İnsanı incelemekle yetinmemiş, onun her yönünü açıklayabilmek için sabırsızlanmamış. Hastalarının inadını, öfkesini, direncini hoşgörüyle karşılamış. İçinde yatan karanlığı onunla birlikte aydınlatmıştır.

Freud dış görünüşe değil, insanın ruhsal dünyasına önem vermiş. Endişeleri, düşleri, takıntıları, dürtüleri araştırmış. Masmavi denizin parlayan güzelliğini değil denizin altındaki artıkları incelemiş. Uzaktan deniz ne kadar temiz ve maviyse, dibine doğru inildikçe kara ve pis artıklar görünür. Ona göre insan da deniz gibi karşıtlıklar içinde. Davranışları çelişkili, çevresiyle sürtüşür, eylemlerinde çatışma var.

Sürtüşmelere, çelişkilere, çatışmalara, endişelere çoğunlukla cinsel ve saldırgan duyguların sebep olduğunu Freud sayesinde öğreniriz. Saldırgan ve cinsel isteklerin sanıldığı kadar basit olmadığını ve kolayca denetim altına alınamadığını, yok bilinseler bile varlıklarını sürdürdüklerini, kılık değiştirip çeşitli amaçlara yönelerek davranışı etkilediğini açığa çıkarmıştır.

Freud'a göre insan her an değişen, dinamik bir canlıdır. Heykel gibi saatlerce durabilen bir ruh hastasının bile içinde sürekli bir hareket var. İnsan en derin uykuda bile ruhsal dünyası canlılığını korur. İnsanın yaşamının ilk dönemlerinden arta kalan istekleri onu yönetir.
İnsanın içinde oluşan gerginlikler onu endişelendirir, hırpalar ve yaşamda yenilgiye uğratır. Kendini yönetebilen ve özerk olan insan bazen ortamın bir kuklası, kendi duygularının esiri olur. Gözleri varken kör, olgunken çocuk, toplumsalken yanlız, insanken hayvan kesilir.
Hem içgüdüleriyle sürüklenen bir id, hem ortamın yasalarına boyun eğen bir süperego, hemde kendini yönetip denetleyen bir egodur.