CHƯƠNG 1. HỆ XƯƠNG
I. Chức năng của hệ xương
+ Tạo thành bộ khung của cơ thể người và động vật
+ Là chỗ bám của các cơ, tạo nên hình dáng cơ thể.
+ Chống đỡ cơ thể, tạo thành các xoang bảo vệ các cơ quan nội tạng.
+ đóng vai trò quan trọng trong chuyển hoá, đặc biệt là muối canxi..
+ Tủy đỏ của xương còn là nơi sản sinh ra các tế bào máu: hồng cầu và bạch cầu.
1. Đặc điểm chung của xương
1.1. Hình thái của xương
Bộ xương gia súc gồm khoảng trên 200 xương. Các xương này thường có đôi ở vị trí đối xứng qua mặt phẳng đứng giữa cơ thể ( xương chẵn). Một số xương lẻ (không có đôi) ở cột sống, nền hộp sọ.
Tuỳ theo hình thái, xương được phân làm 4 loại:
(1) Xương dài (long bones):
- Hình trụ dài, có một thân và hai đầu (đầu trên và đầu dưới). Xương dài xắp xếp ở các chi.
- Thân xương (diaphysis): ngoài có lớp xương chắc; trong lòng tạo thành xoang chứa tuỷ xương. Đầu xương (epiphysis) chủ yếu có cấu tạo xương xốp. Giữa đầu xương và thân xương có đĩa sinh trưởng có cấu tạo sụn trong
- Xương dài có tác dụng làm tay đòn khi vận động và chống đỡ khối lượng của thân thể, vì thế xương rất chắc và khoẻ.
- Xương dài cong là xương sườn (hình cung, không có tuỷ, tạo thành lồng ngực)
(2) Xương dẹp (flat bones)
- Dẹp, bề mặt rộng làm chỗ bám cho cơ.
- Thường do 2 phiến xương chắc kết hợp lại,
- Đôi khi ở giữa hai phiến này có 1 lớp xương xốp mỏng.
- Xương dẹp sắp xếp ở hộp sọ, hoặc bả vai.
* Ở sọ, xương dẹp tạo thành xoang để bảo vệ não
(3).Xương ngắn (short bones)
- Hình khối, nhiều cạnh, bên ngoài là xương chắc, bên trong là xương xốp.
- Sắp xếp ở vùng cổ tay cổ chân, có tác dụng chống đỡ, giảm áp lực của khối lượng cơ thể, phân tán lực tác động lên các khớp.
(4) Xương có hình dáng phức tạp:
Gồm xương cột sống, xương hàm trên, xương nền hộp sọ (xương sàng, xương bướm) tác dụng của nó rất đa dạng có nhiều mấu, nhiều mặt tuỳ theo vị trí của nó.
1.2. Cấu tạo xương
Xương được cấu tạo bởi 4 phần sau: (1) màng xương, (2) tổ chức xương (gồm xương chắc và xương xốp) (3) tuỷ xương, (4) mạch quản thần kinh.
(1) Màng xương:
Là lớp màng mỏng màu hồng nhạt, dai, chắc bao phủ mặt ngoài xương dài, trừ các mặt khớp. Màng xương gồm hai lớp:
