Η τέχνη του να μην έχεις τίποτα

Η Πηνελόπη

"Ο παντρεμένος ζει σαν σκύλος και πεθαίνει σαν άνθρωπος. Ο ανύπανδρος ζει σαν άνθρωπος και πεθαίνει σαν σκύλος". Ας είναι Καβάφη,ας πεθάνω σαν σκύλος. Έτσι κι αλλιώς "Αν μεν καλήν, έξεις κοινήν, αν δε αισχράν, έξεις ποινήν."Μόνο ο Αντισθένης με καταλαβαίνει. Αν τα γραπτά λόγο είχαν,δεν θα μιλούσαν. Γιατί όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος. Θα μου άστραφταν μια σφαλιάρα που τολμάω να τα αμφισβητώ, μα αν δεν το αμφισβητείς μπορείς να είσαι σίγουρος ότι υπάρχει;Λόγου χάρη,δεν αμφισβητώ ότι υπάρχει πρωινό,μάλλον για αυτό δεν υπάρχει. Έχουν φύγει από το πρωί όλοι. Άκουσα πως θα πάνε,λέει,στα πέριξ για ψώνια και βόλτα. Το μετέφρασα ως τσιπουράδικο. Του αρέσει του άνδρα της να πίνει και να τραγουδάει καντάδες ως τα μεσημέρια. Ποτέ δεν ένιωσα στο πετσί μου την Ιθάκη. Για την ακρίβεια ποτέ δεν ένιωσα νησιώτης.
Δεν ένιωσα. Η αλμύρα της θάλασσας όμως,ακροβατεί στα χείλη μου πάντα,όταν πάω να μιλήσω σε φανταστικές διαλέξεις,απέναντι στο πιο δύσκολο κοινό,τον εαυτό μου. Ή μάλλον τους εαυτούς μου. Τα μάτια μου πάντα,καίνε όταν ψιθυρίζω Όμηρο,ξέροντας πως "Αύτάρ ΄Οδυσσεύς ήγε Κεφαλλήνας μεγαθύμους."Λίγο πριν ψιθυρίσω την τελευταία ομηρική λέξη,η πόρτα ανοίγει διάπλατα. Αγενώς προβάλει μια πτωχική- γνωστή άγνωστη απ'τα παλιά- παρουσία. Σιγοτραγουδά κάποια καντάδα,αγνοεί της παρουσίας μου και ανοίγει την τηλεόραση στην διαπασών. Κάτω από το φαρδύ άσχημο φόρεμα της,κρύβεται ένα λεπτοκαμωμένο γνώριμο κορμί,σίγουρα όχι αναγεννησιακό,σίγουρα βασανισμένο. Μου θυμίζει άγαλμα μισό και διαβρωμένο από βροχή όξινη μα πάντα στέκει περήφανο. Πιάνει την σκούπα στα χέρια,γυρνά κάπως απότομα και τρομάζει στην όψη ενός άντρα στραυροπόδι καθισμένου να την αγναντεύει λες και βλέπει για πρώτη φορά το -δοσμένο θαύμα-που λέγεται γυναίκα,συνώνυμο της καταστροφής. <<Ποιος είσαι εσύ;>>. Δεν με θυμάσαι,λογικό. Τόσοι άντρες πέρασαν από τα χέρια και τα πόδια σου,γιατί να θυμάσαι εμένα;Θα σε ξεχάσω κι εγώ. Η προφορά της ακόμη δεν έφτιαξε,φαίνεται ότι είναι ξένη. <<Ο Κανένας>>,απαντώ κάπως περιπαιχτικά μα δεν δείχνει να κατάλαβε το αστείο. <<Περίεργα ονόματα έχετε εδώ>>. Αγνοεί το σιγανά γέλιο μου και σκουπίζει άτσαλα. <<Εσένα πώς σε λένε;>>. Δεν θέλω να με θυμηθεί. Άλλωστε δεν νομίζω ότι ποτέ μου είπε το όνομα της. Τελευταία φορά που έκανα την ερώτηση αυτή, πήγαινα δημοτικό-ίσως και μεγάλα νήπια. <<Σβελτάνα>>,απαντάει σβέλτα και σηκώνει σκόνη με το φόρεμα καθώς προσπερνά. <<Τι την θες την σκούπα;Αφού και με το φόρεμα κάνεις δουλειά>>της λέω,καθώς σηκώνω το βιβλίο. <<Η σκούπα έχει κοντάρι. Αν σε ειρωνεύεται τυχαίος,του το φέρνεις κατακέφαλα>>. Ομολογώ πως δεν το περίμενα,δεν αποκρίνομαι. <<Μου λείπει η Ρωσία>>,μου λέει κάπως εμπιστευτηκά για να πάρει απάντηση<<Εμένα μου λείπει η Ιθάκη>>. Γελά. <<Είσαι στην Ιθάκη ανόητε. >>Μπρος τα μάτια μου,ο Σεφέρης κλαίει<<Να νοσταλγείς τον τόπο ζώντας στον τόπο σου,τίποτα δεν είναι πιο πικρό. Εγώ όμως δεν ζω στην Ιθάκη. Από το νησί το Καββαδία έρχομαι. Τον ξέρεις φαντάζομαι. >>. Το βλέμμα της στρέφεται στο άπειρο. <<Ναι. Μου έλεγε ποιήματα του ο πατέρας μου. >>Πραγματικά δεν περίμενα να ήξερε ποιος ήταν. <<Έφυγες μικρή από τη χώρα;>>. Ο διάλογος μας θα κρατήσει ως αργά. Είναι η πρώτη φορά που της πιάνω μόνον την κουβέντα. Κλείνω το βιβλίο. <<Έφυγα όταν ήμουν 17. Το έσκασα. Στο δρόμο πιο πολύ φοβόμουν τις αρκούδες πάρα κάθε άλλον. Ήρθα στην Ελλάδα και αρχικά στην Αθήνα. Το '94,προσπάθησα να γυρίσω στην Ρωσία. Τα αδέρφια μου όμως δεν με άφησαν. Είπαν πως το έσκασα,δεν αξίζω τίποτα. Το '96 έφτασα στην Ιθάκη. Χαλάρωσα λίγο από την πίεση της Αθήνας. Τους πρώτους μήνες,δούλευα από εκεί και από εδώ σε μερικά μαγαζιά. Τον Δεκέμβριο του '96,με έφερε εδώ ο άντρας της κυρίας Ελένης. Στην αρχή ερχόμουν 2 φορές την εβδομάδα,μπορεί και 3. Πλέον μόνο μια. Μονάχα όταν λείπουν. Και πέτυχα εσένα. >>Μετά από μια μικρή παύση,συνεχίζει <<Θέλω,αλήθεια,να γυρίσω στην Ρωσία πίσω. Μα όλοι λένε ότι δεν αξίζω. Και δεν έχω τίποτα για να γυρίσω. Ξέρεις πώς είναι και πώς λέγεται το να μην έχεις τίποτα ;>>. Λίγο πριν γυρίσει το κλειδί στην πόρτα,σηκώνομαι και της ψιθυρίζω<<Τέχνη. Η τέχνη του να μην έχεις τίποτα. >>