ĐIỂN TÍCH ĐIỂN CỐ

HẠNG VŨ - NGU CƠ

Hạng Vũ – Ngu Cơ
Hạng Vũ hay Hạng Võ (chữ Hán: 項羽), còn được biết với tước hiệu tự phong là Tây Sở Bá Vương, là một nhân vật chính trị lỗi lạc và là danh tướng bách chiến bách thắng trong thời nhà Tần sụp đổ. Ông thuộc dòng dõi quý tộc nước Sở.

垓下歌
Cai Hạ ca
Bài hát Cai Hạ
力拔山兮氣蓋世
時不利兮騅不逝
騅不逝兮可奈何
虞兮虞兮奈若何

Lực bạt sơn hề khí cái thế
Thì bất lợi hề chuy bất thệ
Chuy bất thệ hề khả nại hà
Ngu hề Ngu hề nại nhược hà ?

Sức bạt núi chừ, khí trùm đời
Thời chẳng lợi chừ, chuy chẳng ruổi
Chuy chẳng ruổi chừ biết làm sao
Ngu Cơ em ơi, biết làm sao ?

Đây là bài thơ duy nhất còn lưu truyền lại của Hạng Vũ.

Ngu cơ 虞姬, còn xưng là Ngu mỹ nhân, người đất Ngu cuối đời Tần (nay thuộc Ngô Huyện, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc), là thiếp của Hạng Vũ.
Ngu Cơ luôn đi theo Hạng Vũ, khi thắng lợi cũng như khi thất bại. Trong đêm cuối cùng ở Cai Hạ, Hạng Vũ hát bài “Cai Hạ ca”, Ngu Cơ múa kiếm, hát hòa theo, lời ca rằng:
Hán binh dĩ lược địa,
Tứ diện Sở ca thanh.
Trượng phu ý khí tận,
Tiện thiếp hà liêu sinh.
(Quân Hán lấy hết đất,
Khúc Sở vang bốn bề.
Trượng phu chí lớn cạn,
Tiện thiếp sống làm chi)
Rồi Ngu Cơ tự vẫn. Tương truyền nơi máu nàng đổ xuống mọc lên một thứ cỏ hễ có rót rượu gần bên thì cỏ múa lả lướt như Ngu Cơ trong tiệc rượu của Hạng Vũ. Người ta gọi cỏ ấy là “Ngu mỹ nhân thảo”.