FETİŞİZM BOZUKLUĞU NEDİR?Tanı ölçütleri
Tanı ölçütleri : en az 6 aylık bir süreyi kapsaması gerekmektedir . Canlı ya da cansız herhangi bir nesneye karşı özel olarak odaklanıp bu eşyalardan ya da vücut organlarından cinsel doyum almak, cinsel yönden uyarılmaktır.
A. Bu kurulan düşlemler kişide işlevselliğin azalmasına neden olmaktadır. Klinik yönden bir sıkıntıya sebebiyet veriyorsa , toplumsal ya da çevresel yönden kişiyi ve çevresindeki kişileri rahatsız ediyorsa bu kişinin işlevselliğinin azalmasına sebebiyet verir.
B. Fetiş nesnelerinden kasıt sadece cinsel yönden kişiyi tatmin eden oyuncak ya da vibratör değildir herhangi bir eşyaya ilgi duymaktır, cinsel oyuncaklarla sınırlı bir olay değildir.
BELİRTİLER
Vücut nesneleri canlı ve cansız nesnelere karşı ilgi, cinsel doyurulma
VARSA BELİRTİNİZ
DENETİMLİ ÇEVRE: Bu belirleyici fetişizm davranışı kişinin kısıtlandığı durumlarda işte ya da başka yerde uygulanabilir.
TAM YATIŞMA GÖSTEREN: Kişinin denetimli olmayan bir alanda en az 5 yıl gibi bir süreyi kapsayan zaman aralığında ilgili kişilerin olurunu almadan toplumsal bir çevrede kişileri rahatsız etmediğinde işlevsellik alanlarında düşme gözlenmez.
En az 6 ay boyunca devam eden cinsel yönden uyarılmayla ortaya çıkan, cinsel yönden karşı cinsin eşyalarıyla uyarılmanın gerçekleştiği bir bozukluktur, karşı cinsin giysilerinin kullanılmasıyla uyarılma ortaya çıkar kişinin gerçek birleşmeden daha fazla zevk aldığı ve mastürbasyon yaptığı hastalıktır. Aslında çoğu kişi için cinsel bir anlamı bulunmayan eşyaların kişide sembolik bir biçimde cinsel çekicilik kazanmasıyla oluşan bir durumdur. Kişi bu şekilde cinsel yönden haz ve doyum sağlar. Kadınlarda görülme olasılığı daha düşüktür erkeklerde çok fazladır genellikle ergenlik dönemiyle başlayan bir durumdur. Kişinin beden bölgelerine fetişizm de olabilir cansız eşyalara da ilgisi olabilir. Örneğin kadın iç çamaşırı, parfüm, el, ayak gibi şeylerle cinsel bir doyuma ulaşması söz konusudur. Bu eşyaları öpme koklama ve mastürbasyon yapma biçimi şeklinde ortaya çıkmaktadır. Kişide bu eşyaların kullanılması heyecan yarattığı için cinsel zevk üst noktadadır. Eğer kişi çok fazla ileri giderse adli mercilere kadar ulaşırsa bu davranış suç niteliği taşır. (Kellner 1988 ).
Hangi bozukluk kategorisinde ve hangi alt kategoride değerlendirilmektedir?
Cinsel uyum bozukluklarında ve alt kategori olarak parafilik bozukluklarda yer almaktadır.
Bahsedilen bu bozukluğun psikanalitik açıklaması:
Kişinin bu sorunlu davranışı psikoseksüel dönemin erken dönemlerindeki gerçek ya da hayali arzularından kaynaklanmaktadır. Psikoseksüel döneme saplanma söz konusudur. Cinsel fetişizm cinsel bedenin bütününü ele almaz sadece tek bir parçasıyla ilgilenir. Prediodipal dönemde bile olmayan haz odağı çocuğun fetişizm ilgisine ön ayak olabilir. Örneğin ayak fetişizmine sahip bir çocuğu ele alırsak ayak anal ve oral bölgelerden çok uzakta vücudun en altında yer almaktadır. Ayak genellikle çorabın ve ayakkabının içine saklanan bir bölgedir neredeyse görülmesi ve haz alınan bir bölge olması imkansız olan bir bölgedir. Psikanaliz ise bu durumu şöyle açıklamaktadır kişinin savunma düzeneklerinden olan yer değiştirme mekanizmasıyla haz alınan bölgenin yer değiştirdiğini varsaymaktadır. Çünkü eğer çocuk cinsel hazzını başka bir cinsel bir organına yöneltseydi çocuk suçlanılacaktı o da daha masum olan ayağa ilgi duyuyor anne babayı hileli bir yollla kandırıyor ve hazzına ulaşmanın yolunu buluyor eğer aile durumu fark ederse ensest bir tabuyla karşı karşıya kalacağı için çocuk masum görünen başka bir organa ilgi duymuştur. Bu işin içinde gözetmecilik ve teşhircilikte bulunmaktadır. ' (Callon 1992).
Psikolog Fatma Nur ALDEMİR
