Yazıya Dair Notlar

Kahramanın Yolculuğu

Hikayeler nasıl başlar?

Tolstoy diyor ki:

"Tüm muhteşem hikayeler iki şekilde başlar:
Ya bir insan bir yolculuğa çıkar, ya da şehre bir yabancı gelir."

Bu dediğinde sonuna kadar haklıdır. Şimdi kısacık bir an düşünelim.
Harry Potter, Yüzüklerin Efendisi, Dune, Matrix, Star Wars...

Tüm bu hikayeler karakterin bilinmeze doğru yolculuğa davet edilmesiyle başlar.

Harry Potter'ın bir mektupla Hogwarts Büyücülük Okulu'na davet edilmesiyle, Frodo'nun yüzüğün kendisine geçmesi sebebiyle Gandalf tarafından bir yolculuğa çıkarılmasıyla, Dune'da Atreides Hanedanı'nın İmparator Padişah tarafından yeni bir gezegene gönderilmesiyle, Matrix'te Morpheus'un Neo'ya aslında bir simülasyonda olduğunu söylemesiyle...

Monomit nedir?

Monomit en kısa tabiriyle yola çıkış, erginleme ve dönüş aşamalarından oluşan hikaye anlatım biçimidir.

Fark ettiyseniz yukarıda saydığım hikayelerin hepsi bu kalıba birebir uyar.

Monomit kavramını biraz daha detaylandıralım.

Bu kavramı Joseph Campbell'dan daha iyi anlatan birini tanımıyorum. (Bin Yüzlü Kahraman/ Türkçe çevrimi: Kahramanın Sonsuz Yolculuğu)

Yola Çıkış:

Joseph ağabeyimiz diyor ki

Kahraman başta "sıradan dünyasında" yaşar. Daha sonra bir sebep (Örn: büyücü olduğunu öğrenmek, simülasyonda olduğunu öğrenmek, tanıdık birinin intiharı vb.) kahramanımızı sıradan dünyasından bir bilinmeze doğru hareket ettirmeye çalışır. Buna "Maceraya Çağrı" diyoruz.

Karakter burada hayati önem taşıyan bir konu hakkında çok kritik bir karar vermek zorunda kalır. Ve ilk başta karakter bu çağrıyı kendi veya başka bir unsurun zorlamasıyla reddeder.
(Matrix'in başlangıç filminde Morpheus'un Neo'ya belli bir görev vermesi ve Neo'nun korkup teslim olması, Frodo'nun yüzüğü götürmek istemeyip Gandalf'a uzatması, Harry Potter'a daha fazla davet mektubu gelmemesi için tüm binanın kalaslanması, Dune'da Paul'ün evinden gönülsüz ayrılışı...)

Joseph Campbell'a göre bu reddediş, "kişinin kendi çıkarı saydığı şeyden vazgeçmeyi reddetmesidir"

Daha sonra karakterimiz çağrıyı kabul etmek zorunda kalır.

Karakter çağrıyı kabul ettikten sonra kendisine yol gösterecek bir insan, nesne vb. figür bulur. (Gandalf, Prof. Dumbledore, Morpheus...) Bu aşamaya Akıl Hocası İle Tanışma diyoruz.

İlk Eşiğin Aşılması:

Karakterimiz aldığı yardımlarla, öğrendiği bilgilerle yeni bir dünyaya adımını atar. Bu süreç onu "Balinanın karnına" götürür. Bu sürece böyle demişler; Çünkü karakterimiz artık tam bir bilinmezin içinde. Bu bilinmezlik onun genellikle yeni doğmuş bir bebek gibi hissetmesine neden oluyor.

Erginleşme:

Erginleşmenin ilk aşamasında karakterimiz yepyeni müttefikler edinir, belli sınavlardan geçer, yeni düşmanlar edinir.

İkinci aşamada kahramanımız asıl amacını, arzularını ve bu dünyaya neden adım attığını daha iyi kavrar. Bu aşamaya "Tanrıçayla Karşılaşma" diyoruz. Kahramanımızın hedefi artık bellidir.

Sonra "Çile" aşaması başlar. Kahraman, hedefine ulaşabilmek için her şeyi göze alır ve gerekirse evrenin ücra köşelerine kadar gider. Bu aşamada çok büyük zorluklar çeker ve büyük sınavlardan geçer, büyük fedakarlıklar yapar. (Sevilen nesnenin kaybı)

Nihayetinde kahraman hedefine, ödülüne ulaşır. Bu noktada kahramanımız artık adeta yeniden doğmuştur. Yolun başındaki kahramanla arasında dağlar vardır. Hedefe giden yolda değişmiş, kazandığı ve kaybettiği şeyler olmuştur. Artık "ergin" bir kahramandır.

Dönüş

Kahraman hedefine ulaştıktan sonra eve döner. O, artık hem bilinenin hem de bilinmezin kahramanı olmasına rağmen genellikle eski, sıradan hayatını arzular.

Ama bu bir son değildir. Döngü her zaman yeniden başlayabilir.

Bu bölümde Kahraman'ın yolculuğundan basit bir şekilde bahsettim. Konuya ilgi duyan ve daha detaylı okumak isteyenler Joseph Campbell'ın bahse konu kitabını okuyabilir. Kesinlikle çok işinize yarayacağını düşünüyorum.

Ayrıca bu kalıba uyan, aklınıza gelen film ve hikayeleri de yazarsanız aa doğru, bu da vardı diyebiliriz.

Görüşmek üzere, yazar adayı.