SCHRÖDİNGER'in Kedisi: Bir Fizik Paradoksu

178 4 0
                                    

Schrödinger' in kedisi fizik dünyasının en ünlü paradokslarından biridir. Fizik problemleri içinde böylesine eğlenceli bir ada çok sık rastlanmayacağı için Erwin Schrödinger in bu teorisi insanların aklında çokça kalmaktadır. Ve fizikle ilgilenmeyen insanların dahi az çok bildiği bir kuramdır. Erwin Schrödinger in bu paradoksu kaleme almasının amacı kuantum mekaniğinin dalga fonksiyonunun ikinci formülü ili ilgili bir açıklama yaparak, bu formülün açıklana bilirliğini sağlamaktı. Schrödinger kendi dalga kuramını kuran, kuantum mekaniğiyle uğraşan ünlü bir bilim adamıdır. Schrödinger' in kedisi olarak bilinen kuramını yapmadan çok önceden beri de oldukça popülerdir. Yaptığı bu düşünce deneyi ile fizik dünyasındaki bir sorunsala ışık tutmak istemiştir. 1935 yılında yayımladığı bir makale ile Schrödinger 'in kedisi adındaki düşünce sel deneyini açıklamıştır. Aslında bu deney aynı yıl yapılan bir Kopenhag kongresinde hemfikir olunan bazı kuantum mekaniği sorunlarına tepki olarak ortaya atılmıştır.

Deneyde sağlıklı bir kediyi hava alabilen boş bir kutuya koyulur. Kutuda zehirli bir gaz olduğunu varsayalım. Bu gazın şişeden salınmasını kontrol eden mekanizma da bozunma yarı ömrü bir saat olan bir radyoaktif parçacık ile kontrol ediliyor olsun. Radyo aktif parçacığın doğasından ötürü davranışı yalnızca kuantum mekaniği ile ifade edebiliriz. Ayrıca kedinin davranışı da bu parçacığa bağlı olduğundan kedinin durumunu da kuantum mekaniği ile açıklamamız gerekir. Schrödinger 'in iddiası şu bir saat sonunda bu kedinin canlı olma ve ölme olasılığı eşittir. Dalga fonksiyonu bozunma oldu ve kedi öldü veya bozunma olmadı kedi canlı şeklinde keskin hatlı bir fonksiyon değildir. Bu deneyde Erwin Schrödinger mikroskobik dünyanın fizik sorunsalını makroskopik dünyaya taşıyarak dalga fonksiyonun kedinin durumuna sadece 2 seçenek sunmadığını, kutunun kapağı açılmadan kedinin ölü ya da diri olup olmadığının bilinemeyeceğini savunur. Tabi ki bizler kedinin aynı anda ölü ve canlı olamayacağını biliriz. İşte Schrödinger' in anlatmak istediği nokta budur. Dönemindeki dalga fonksiyonun teorik düşüncesinin gerçek hayatta olasılığı tartışılmalıdır: Bir kedi hem canlı hem ölü olabilir mi ki?

Erwin Schrödinger aslında bu deneyiyle öne sürülen dalga fonksiyonun doğal bir sonucu olan ölçme hipotezini öne sürmüştür. Eğer dalga fonksiyonu doğruysa kedinin aynı anda hem ölü hem de canlı olması gerekmektedir. Bu durum elbette yeni fizik ve felsefe sorunlarını beraberinde getirmiştir. Birçok bilim adamı deney sonuçlarını kabul ederken, günümüzün popüler bilim adamlarından bazıları Schrödinger 'in kedisi düşünce sel deneyinin kuantum mekaniğinin karmaşık ve ilginç dünyasını anlatmada yetersiz kaldığını düşünmektedirler.

FİZİKHikayelerin yaşadığı yer. Şimdi keşfedin