Câu 8: tính độc lập tđ của ý thức xh

816 0 0
                                    

Câu 8:

_ Tính độc lập tương đối của ý thức xã hội:

-         Ý thức xh thường lạc hậu so với tồn tại xh.

Theo nguyên lý tồn tại xh quyết định ý thức xh thì khi tồn tại xh biến đổi sẽ tất yếu dẫn đến những sự biến đổi của ý thức xh (YTXH cũ mmaats đi và nảy sinh YTXH mới). Tuy nhiên, k phải trong mọi trường hợp, sự biến đổi của tồn tại xh ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi của ý thức xh; trái lại, nhiều yếu tố của ý thức xh (trong đời sống tâm lý xh và hệ tư tưởng xh) có thể còn tồn tại rất lâu dài ngay cả khi cơ sở tồn tại xh sinh ra nó đã đc thay đổi căn bản, mặt khác k phải yếu tố ý thức xh mới đều ngay lập tức nảy sinh trên cơ sở tồn tại xh mới. Sở dĩ như vậy vì:

+   Do bản chất của ý thức xh chỉ là sự p/a của tồn tại xh cho nên nói chúng ý thức xh chỉ có thể biến đổi sau khi có sự biến đổi của tồn tại xh. Mặt khác, sự biến đổi của tồn tại xh do sự tác động mạnh mẽ, thường xuyên và trực tiếp của hoạt động thực tiễn, diaanx ra vs tốc độ nhanh mà ý thức k thể phản ánh kịp.

+   Do sức mạnh cua rthois quen, truyền thống, tập quán cũng như do tính lạc hậu, bỏa thủ của 1 số hình thái ý thức xh.

+   Ý thức xh luôn gắn vs lợi ích của những nhóm, những tập đoàn người, những giai cấp nhất định trong xh.Vì vậy, những tư tưởng cũ, lạc hậu thường đc các lực lượng xh phản tiến bộ lưu giữ và truyền bá nhằm chống lại các lực lượng xh tiến bộ.

-         Ý thức xh có thể vượt trước tồn tại xh.

Những tư tưởng khoa học tiên tiến có thể vượt trước sự pt của tồn tại xh, dự báo đc tương lai và có tác dụng tổ chức, chỉ đạo hoạt động thực tiễn của con người, hướng hoạt động đó và việc giải quyết những nhiệm vụ mới do sự pt chín muồi của đời sống vật chất của xh đặt ra. Nhưng khả năng vượt trước của ý thức xh vẫn phụ thuộc vào tồn tại xh.

-         Ý thức xh có tính kế thừa trong sự pt của nó.

Những quan điểm lý luận của mỗi thời đại k xuất hiện tren mảnh đất trống k mà đc tạo ra trên cơ sở kế thừa những tài liệu lý luận của các thời đại trước.

Do ý thức có tính kế thừa trong sự pt, nên k thể giải thích đc 1 tư tưởng nào đó nếu chỉ dựa vào những quan hệ kinh tế hiện có, k chú ý đến các giai đoạn pt tư tưởng trước đó.

Trong xh có giai cấp, tính chất kế thừa của ý thức xh gắn vs tính chất giai cấp của nó. Những giai cấp khác nhau kế thừa những nd  ý thức khác nhau của các thời đại trước. Các giai cấp tiên tiến tiếp nhận những di sản tư tưởng tiến bộ của xh cũ để lại.

-         Sự tác động qua lại giữa các hình thái ý thức xh trong sự pt của chúng.

Sự tác động qua lại giữa các hình thái ý thức xh là 1 nguyên nhân làm cho trong mỗi hình thái ý thức có những mặt, những tính chất k thể giải thích đc 1 cahcs trực tiếp từ tồn tại xh.

Thông thường ở mỗi thời địa, tùy theo những hoàn cảnh lịch sủ cụ thể có những hình thái ý thức xh nào đó nổi lên hàng đầu và tác động mạnh đến các hình thái ý thức khác.

-         Ý thức xh có khả năng tác động trở lại tồn tại xh.

Chủ nghĩa duy vật lịch sử k những phê phán quan điểm duy tâm (tuyệt đối hóa vai trò của ý thức xh) mà còn bác bỏ quan điểm duy vật tầm thường hay “chủ nghĩa duy vật kinh tế” (tức quan điểm phủ nhận tác dụng tích cực của ý thức xh trong đời sống xh). Mức độ ảnh hưởng của tư tưởng đối vs sự pt xh phụ thuộc vào những đk lịch sử cụ thể; vào tính chất các mqh kinh tế mà trên đó tư tưởng nảy sinh; vào vai trò của lich sử giai cấp mang ngọc cờ tư tưởng; vào mức độ p/a đúng đắn của tư tưởng đối vs các nhu cầu pt của xh; vào mức độ mở rộng của tư tưởng trong quần chúng,…Cũng do đó, ở đây cần phân biệt vai trò của ý thức tư tưởng tiến bộ và ý thức tư tưởng phản tiến bộ đối vs sự pt của xh.

_ Ý nghĩa pháp luận: Nguyên lý của chủ nghĩa duy vật lịch sử về tính độc lập tương đối của ý thức xh đã chỉ ra bức tranh phức tạp trong lich sử pt của ý thức xh và đời sống tinh thần xh nói chung. Nó bác bỏ mọi quan điểm siêu hình, máy móc, tầm thường về mqh giữa tồn tại xh và ý thức xh.

Việc nhận thức các hiện tượng của đs tinh thần xh cần phải căn cứ vào tồn tại xh nảy sinh ra nó. Cần phải giải thích cá hiện tượng đó từ những phương diện khác nhau thuộc nd tính đọc lập tương đối của chúng. Cải tạo xh cũ, xd xh mới cần phải đc tiến hành đông thời trên cả 2 mặt tồn tạo xh và ý thức xh, trong đó việc thay đổi tồ tại xh cũ là đk cơ bản nhất để thay đổi ý thức xh cũ. Cũng cần thấy rằng không chỉ những biến đổi trong tồn tại xh mới tất yếu dẫn đến sự thay đổi to lớn trong đs tinh thần của xh mà ngược lại, những tác động của đx tinh thần xh, vs nhữngđk xác định cũng có thể tạo ra những biến đổi mạnh mẽ, sâu sắc trong tồn tại xh.

Câu 1Nơi câu chuyện tồn tại. Hãy khám phá bây giờ