Lübnan’da Unutulan Türkleri Devr-i Âlem Belgeselleştirdi
Devr-i Alem Belgesel TV program ekibi olarak Lübnan’daki Türklerle ilgili araştırma yaparken Türkiye’nin Beyrut Büyükelçiliği yetkililerinden büyük ilgi ve destek gördük. Bizlere elçilikte Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) tarafından hazırlanan bir rapor verildi. Rapora göre Lübnan’da yaklaşık 9 bin Türkmen bulunuyor. Başkent Beyrut’taki Güneydoğulu Türk nüfusunun sayısı da 20 bin. Türkiye’nin son dönemde komşuları ve bölge ülkeleri ile yakınlaşması, bu ülkelerde yaşayan Türk varlığının da ortaya çıkmasını sağlıyor. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM), “Unutulan Türkler: Lübnan’da Türk Varlığı” başlıklı bir rapor hazırlamış. Lübnan’da her biri farklı bir tarihe sahip, kuzeydeki iki köyde yaşayan Akkar Türkmenleri, Baalbek şehri yakınlarına 5 küçük yerleşim birimi ve Suriye sınırındaki bir köyde yaşayan Baalbek Türkmenleri ile Girit Türkmenleri ve Beyrut’ta yaşayan Türk vatandaşları bulunuyor.
Ortadoğu Uzmanı Oytun Orhan’ın hazırladığı raporda, “Türkiye’nin Lübnan’a ilgisinin artması, Birleşmiş Milletler Barış Gücü UNIFIL kapsamında Türk askeri birliğinin Güney Lübnan’a gelmesi, Türklüğün Lübnan’da Türkler açısından övünç kaynağına dönüştüğü” tespiti yer alıyor. Lübnan’daki Türklerin, Sünnilik bağı nedeniyle Saad Hariri ve partisi Gelecek Hareketi’ni desteklediği belirtilen raporda, Akkar Türkmenlerin sayısı 5 bin 50, Baalbek Türkmenlerinin sayısı da 3 bin 800 olarak veriliyor. Giritli Türklerin sayısı ise 10 bin olarak tahmin ediliyor. Raporda, “Giritli Türkler, kendilerine Osmanlı denmesi nedeniyle Osmanlı Devleti’nin devamı olarak gördükleri Türkiye’ye yakınlık duymaktadır.” tespiti yapılıyor.
MARDİN’DEN BEYRUT’A GİDEN TÜRKLER
1935- 1950 yılları arasında Mardin, Urfa ve Gaziantep bölgesinden iş ve çalışmak için Lübnan’a giden Türkler daha çok Başkent Beyrut’ta yaşamakta. Beyrut’ta yaşayan bu Türk nüfusunun sayısı da 20 bin. ORSAM raporda, Türkiye’nin Lübnan’daki Türkler için verdiği yükseköğretim burslarının artırılması, Türkçe öğretimi için Türk televizyonlarının izlenmesinin sağlanması, çocuk ve gençlerin Türkiye’yi tanımaları için Türkiye’ye gezi programları dâhilinde getirilmesi, Türk Kültür Merkezi, Türk Koleji ve Lübnan Türkleri Derneği’nin kurulması gibi bir dizi öneri yer alıyor.
ORSAM raporunda, Lübnan’da yaşayan Ermenilerin çok iyi derecede Türkçe konuştuklarını da kayıt altına alınmış. Raporun ilgili bölümünde, “Türkçeyi nasıl koruduklarını sorduğumuzda aile içinde Türkçe konuşulmasının yanı sıra uydu aracılığıyla Türk kanallarını izlediklerini ifade etmişlerdir.” deniliyor. Ardından da biri hariç Türk köylerinin Türk kanallarını izleyemedikleri, kurulacak uydu antenleri ile bunun çözüme kavuşturulacağı önerisine yer veriliyor. Lübnan’da yaşayan 20 bin Türk ise çoktan unutulmuş. Bizim yaptığımız araştırmada Beyrut’ta yaşayan bu Türklerin çoğu ise Türkçeyi unutmuş.
UNUTULAN LÜBNAN TÜRKLERİ NASIL BULUNDU?
Türkiye, coğrafya, nüfus, kültür, kimlik ve ekonomik açıdan varlığını bilmediği Lübnan Türkmenlerinden ilk kez 1989 yılında haberdar olmuştur. Lübnan ordusunda askerlik görevi yürüten Kavaşra köyünden Halit Esad, 1989 yılında görevi sırasında Türkçe konuşurken subayı tarafından fark edilir. Subayın Halit Esad’ı Türkiye Büyükelçiliği’ne götürmesi ile ilk ilişki kurulmuştur. O dönemin Beyrut Büyükelçisi İbrahim Dicleli ile görüşen Esad, Kavaşra köyünden bir Türkmen köyü olduğunu ifade etmiştir. Bunun üzerine büyükelçi köyün yaşlılarını Büyükelçiliğine davet etmiştir. Daha sonra Büyükelçi İbrahim Dicleli Kavaşra köyünü ziyaret etmiş ve böylece ilk bağ kurulmuştur.
