Từ những tinh hoa của lịch sử, xuyên suốt quá trình hình thành phát triển, từ những thời điểm tưởng chừng như phải dừng lại tới những mốc son rực rỡ, tín ngưỡng thờ Mẫu và thờ Tam Tứ Phủ của người Việt - một tín ngưỡng thuần Việt đã đang và vẫn sẽ i...
Cần phải nhìn ra vấn đề rằng, hai cái nôi của Tín ngưỡng Tứ Phủ nằm ở hai mảnh đất khá gần nhau: Vụ Bản Nam Định nơi thờ Mẫu Liễu và Quỳnh Phụ Thái Bình nơi thờ Vua Cha Bát Hải Động Đình, đây là tiền đề quan trọng cho tín ngưỡng Tứ Phủ những ngày đầu. Từ đây, sự linh ứng của hai dòng tín ngưỡng này cùng với công đạo của những vị pháp sư thời đó đã hòa quyện lại tạo nên một tín ngưỡng Tứ Phủ sơ khai nhất, Là một tín ngưỡng được kết hợp gồm nhiều vị thánh khác nhau, mỗi vị lại được thờ ở một nơi nhất định nên địa lý là một yếu tố khá quan trọng. Trong giai đoạn sơ khai này, những vị Thánh được thờ sẽ không đầy đủ như hiện nay mà chỉ bao gồm một số vị đứng đầu và quan trọng nhất, và dần dần được bổ sung để hoàn thiện như ngày nay. Với việc đền thờ ở Vụ Bản, Nam Định thờ Mẫu Liễu và đền thờ ở Quỳnh Phụ, Thái Bình thờ Vĩnh Công Đại Vương - Vua cha Bát Hải Động Đình cùng ban thờ Quan lớn, có thể hiểu ở thời kì này, hệ thống vị Thánh trong tín ngưỡng gồm Ngọc Hoàng Thượng Đế, Vua Cha Bát Hải, Tam Tòa Thánh Mẫu và các vị Quan Lớn.
Điều này cũng đúng với câu nói "Tháng Tám tiệc Cha, tháng Ba tiệc Mẹ". Tiệc Cha ở đây chính là Vua Cha Bát Hải Động Đình, còn tiệc Mẹ chính là Thánh Mẫu Liễu Hạnh, điều đó chứng tỏ tín ngưỡng Tứ Phủ hình thành từ sự giao thoa giữa tín ngưỡng thờ Mẫu Liễu Hạnh ở Nam Định và thờ Vĩnh Công Đại Vương ở Thái Bình. Ngay cả ở những buổi hầu đồng ở thời điểm bây giờ, hầu hết các nghi lễ dâng sớ, tán đàn, hóa mã đều kết thúc ở giá Quan Lớn, chứng tỏ rằng ở thời kì sơ khai ban đầu, hệ thống Thánh Thần chỉ tới các Quan Lớn, sau rồi mới có sự kết hợp với các Chầu bà, Ông Hoàng, Thánh Cô Thánh Cậu...
Theo bức tranh thờ cổ nhất của Tứ Phủ còn lưu truyền lại, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự giao thoa giữa Phật giáo và tín ngưỡng Tứ Phủ - Bức tranh sơn dầu Tam Giáo từ cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX
Oops! This image does not follow our content guidelines. To continue publishing, please remove it or upload a different image.
Ở đây, chúng ta dễ dàng nhìn thấy các lớp chính gồm:
