Bản dịch - Hoảng tử Max xứ Wuerttemberg của tác giả Max Schürer von Waldheim

1706 - Ba Lan và Saxony

Ba Lan 1706, Frodno, Fraustadt, Pinsk, Jaroslavice, Radom

Những khu dân cư quả thật tồi tê. Khi họ tới Poplawie, họ đã hy vọng tình hình sẽ khá khẩm hơn bởi nghe nói làng này toàn là quý tộc. Tuy nhiên, hoàng tử được cho ở một căn phòng toàn là lợn, còn bà chủ nhà thì cố gắng thêm thời gian để bảo vệ quyền lợi cho những người bạn bốn chân. Dù sao lũ lợn cũng phải ra ngoài, nhưng khi họ nhóm lửa, họ phải mở cửa để khói thoát ra. Lũ lợn vì thế mà mà chạy vào và bạn phải canh cửa để chúng nó không chạy vào nữa.

Một lần khác, bạn phải nằm trên nền đất một minh. Trời lạnh và lửa đã được nhóm. Nhưng khi hoàng tử ngồi sưởi ấm thì sau lưng lại lạnh cóng. "Nhưng cậu ấy đi theo Karl XII mà", một người tùy tùng kể lại.

Ở phía trước là Grodno, đã bị kẻ thù chiếm đóng. Tại đây có chỉ huy De Saxo, tường phục vụ trong quân đội Nga và hiện giờ làm việc trong quân đội Thụy Điển. Khi Hoàng tử Max thấy điều này, cậu cùng Bá tước Sapieha dẫn theo các kỵ binh, lao vào kẻ thù và cứu vị chỉ huy kia. Nếu ông ấy vẫn bị bắt thì có lẽ là đã bị xử tử vì phản bội rồi.

Trong 17 ngày đông lạnh giá, Karl XII và quân đội của mình đã đi 300 dặm. Hiện giờ ngài đang đứng ở Grodno, nơi quân Nga được bảo vệ bởi một pháo đài vững chắc. Sa hoàng đã đi công chuyện và đã tin tưởng vua August chỉ huy quân đội. Tuy nhiên ông ta đã rút lui trước khi Karl XII có thời gian để chiến hoàn toàn thành phố, nơi đây hiện giờ được Ogilvi chỉ huy.

Cùng lúc đó, Rehnskoeld đã giành thắng lợi ở Fraustadt ngày 3 tháng Hai năm 1706 và khiến vua August sợ rằng sự tự do cả năm qua của ông ta đang xa rời hơn bao giờ hết. Dưới sự tấn công hai lần của quân Thụy Điển, quân Saxon, vốn không bị tổn hại gì nhiều trong thời gian qua, nay đã hoàn toàn hỗn loạn.

Quân đội cả hai phe đều gặp phải khó khăn lớn ở Grodno. Trong thành, quân Nga chết vì đói khát và bệnh tật. Quân Thụy Điển cũng rất khó tìm được thức ăn trong khu vực. Người dân đã bỏ đi hết, và mang theo tất cả những gì có thể mang theo. Những thứ họ không mang theo được chính là lúa mạch và thức ăn, và họ đã đào hố và đặt vào đó. Quân Thụy Điển đã quen với cách làm này và nhiều hơn một lần tìm thấy nơi để đồ ăn. Họ phải nhanh tay tìm ngay, nhưng mà có một vấn đề khó nhằn hơn chính là tuyết đã phủ trắng vùng đất này. Bạn phải dùng kiếm để kiểm tra xem liệu có chỗ rỗng trong lòng đất không. Cách làm này đôi khi thành công, nhưng sẽ dễ hơn khi tuyết tan vì tuyết sẽ chảy vào bên trong những hố đồ ăn, dễ dàng thấy được và lấy được. Khi đã lấy lúa mạch ra khỏi lòng đất, bạn phải nghiền ra để làm bánh mỳ, nhưng người Nga đã phá hủy hết các cối xay. Vì vậy, vua Karl đề xuất là mang theo cối xay tay trên đường đi và nó đã trở nên tiện lợi.

Ở vùng lân cận Grodno, hoàng tử Max đã có cơ hội cứu vua Karl XII. Nhà vua đã cho xây những cây cầu bắc qa sông Niemen. Trong lúc giám sát công trình, nhà vua đã nóng lòng muốn xuống xem đứng ở một chỗ băng có vết nứt và khu vực xung quanh băng lại mỏng. Khi tai nạn xảy ra, có người không biết cần phải làm gì nhưng hoàng tử đã cùng với một vài sỹ quan, bò trên lớp băng, và sau nhiều nỗ lực thì đã mang được nhà vua lên bờ. "Không có đau lắm", nhà vua nói, sau đó ngài lên ngựa và đi thêm một dặm nữa với bộ đồ ướt. Trên đường đi, ngựa của ngài bị tông phải đến hai làn. Một lần nhà vua ngã bên dưới một chiếc xe chở gỗ và may mà nó đã dừng kịp thời, một lần khác ngài ngã bên dưới con ngựa và cần trợ giúp để thoát khỏi nguy hiểm.