Câu 11. Phòng thủ chủ động sinh hóa của cây?
* Phytoalexin:
- Khái niệm: Phytoalexin là các hợp chất có trọng lượng phân tử thấp, có tính kháng vi sinh vật và được tạo ra bởi các cây do hậu quả của sự nhiễm bệnh hoặc các stress sinh học.
- Đăc điểm: Phytoalexin được tạo ra trên các tế bào khỏe xung quanh, nhằm phản ứng với các chất khuếch tán từ các tế bào bị xâm nhiễm hoặc tổn thương. Sự hình thành và tích lũy phytoalexin manbg tính cục bộ (có ý nghĩa phytoalexoin ko lưu dẫn xa khỏi vị trí xâm nhiễm hoặc tổn thương) và xảy ra khá nhanh (khoảng vài giờ tới tối đa 2 ngày sau khi lây nhiểm).
- Các nguồn kich thích hình thành phytoalexin: Các chất kích thích hình thành phytoalexin được gọi là các elicitor. Số lượng và nguồn gốc elicitor rất đang dạng. Nấm, vi khuẩn, virus, tuyến trùng (đặc biệt là nấm) là các tác nhân gây bệnh được biết là tạo ra các elicitor cảm ứng hình thành phytoalexin. Phần lớn các chất elicitor là các hợp chất cao phân tử như các chất cấu tạo vách tế bào nấm. Phần lớn các elicitor là ko đặc hiệu. Mặc dù phần lớn các elicitor có nguồn gốc từ tác nhân gây bậnh thì trong 1 số trường hợp các hợp chất này lại có nguồn gốc từ tế bào cây.
- Phytoalexin hình thành và tích lũy trên mô của giống kháng và giống nhiễm. Khi Phytoalexin tích lũy tới 1 nồng độ nào đó sẽ ức chế sự phát triểncủa v sinh vật (thường là nấm). Các loài/chủng nấm có tính gây bệnh có tính bệnh có xu hướng kích thích hình thành Phytoalexin với nồng độ thấp hơn nhiều so với các loài/ chủng ko có tính gây bệnh. Ngoài ra, các loài/chủng nấm ko có tính gây bệnh cũng dường như kém mẫn cảm với tính độc của Phytoalexin hơn so với các loài/chủng nấm có tính gây bệnh.
- Phytoalexin rất đa dạng về số lượng, cáu trúc. Khoảng 350 chất có tính chất giống Phytoalexin đã được phát hiện từ khoảng 30 họ thực vật, trong đó có khoảng 150 chất được phân lập trên cây họ đậu (Leguminosae). Phần lớn Phytoalexin được phân lập trên cây 2 lá mầm, 1 số được phân lập trên cây 1 lá mầm. Cấu trúc hóa học của Phytoalexin được phân lập từ 1 họ cây thường khá giống nhau. Các Phytoalexin thuộc nhóm phenylpropanoid phổ biến trong nhiều họ thực vật như Leguminosae, Solanaceae, Convolvulaceae, Umbelliferae và Gramineae; các Phytoalexin thuộc nhóm isoflavonoid phổ biến trong họ Leguminosae; các Phytoalexin thuộc nhóm sesquiterpenoid phổ biến trong họ Solanaceae.
* Các hợp chất phenolic:
- Các hợp chất phenolic đơn giản: Một số hợp chat phenolic phổ biến thường hình thành và tích lũy với tốc độ nhanh hơn trên cây bị bệnh, đặc bieetjtreen các giống kháng. Một số các hợp chất phenolic phổ biến là chlorogenic acid, caffeic acid, ferulic acid. VD quả đào xanh và quả đào trên giống kháng hình thành nhiều chlorogenic acid khi bị nhiễm nấm Monilinia fructicola. Hợp chất phenolic này ngoài gây độc trực tiếp đối với nấm thì quan trọng hơn còn ức chế các enzyme của nấm dung để phân hủy mô ký chủ.
- Các hợp chất phenolic độc hình thành từ các hợp chất phenolic ko độc: Nhiều cây chứa các chất glycoside liên kết với các phân tử phenolic. Ở trạng thái liên kết, các hợp chất này ko độc. Một số loại nấm và vi khuẩn có thể hình thành hoặc kích thích mô cây hình thành các enzyme glycosidae thủy phân các hợp chất trên và giải phóng các hợp chất phenolic độc.
