Câu 34. Lựa chọn gen kháng
Việc lựa chọn gen kháng hoặc yếu tố kháng căn cứ vào nhiều yếu tố, quan trọng nhất là mức độ đa dạng của quần thể tác nhân gây bệnh, đặc tính gây bệnh và tính độc của quần thể tác nhân gây bệnh đặc biệt là của các chủng, nòi chiếm ưu thế. Ngoài ra các gen được lựa chọn nên có khả năng kháng phổ rộng.
Ví dụ 1. Đối với bệnh đạo ôn ở miền Bắc Việt Nam, các gen kháng Pi-1, Pi-2, Pi-33, Pi-ta2, Pi-k nên được sử dụng để tạo giống kháng nấm đạo ôn.
Ví dụ 2. Đối với bệnh bạc lá ở miền Bắc Việt Nam, vì các race 5, 3 và 2 chiếm ứu thế trong quần thể vi khuẩn bạc lá nên các gen kháng xa5, Xa7 và Xa21 nên được sử dụng.
Ví dụ 3. Đối với bệnh xoăn vàng lá cà chua do begomovirus, trong trường hợp sử dụng kỹ thuật kháng dựa vào RNA silencing, người ta nên chọn các vùng gen hoặc gen bảo thủ cho cả chi begomovirus, chẳng hạn như đầu C của gen CP hoặc đầu N của gen Rep để tạo các cấu trúc RNA silencing chuyển vào cây cà chua.
Câu 35. Đánh giá tính kháng.
Đối với chọn tạo giống kháng bệnh, việc đánh giá tính kháng luôn là phần quan trọng cả trong quá trình chọn lọc cá thể mang gen kháng sau lai hoặc chuyển gen và cả trong quá trình tìm kiếm vật liệu khởi đầu.
* Đánh giá tính kháng đúng yêu cầu 3 yếu tố
- Phương pháp lây nhiễm đúng
- Điều kiện lây nhiễm đúng
- Hệ thống tính điểm chính xác
Cả 3 yếu tố trên rất khác nhau tùy thuộc đối tượng nghiên cứu (cả cây và tác nhân gây bệnh)
Ví dụ 1. Đối với bệnh bạc lá. Phương pháp lây nhiễm là dùng kéo nhúng vào dung dịch vi khuẩn và cắt trên đỉnh lá lúa. Phản ứng kháng nhiễm sẽ được đánh giá căn cứ chiều dài vết bệnh sau 18 ngày.
Ví dụ 2. Đối với bệnh xoăn vàng lá. Phương pháp lây nhiễm là sử dụng vector bọ phấn hoặc dùng một kỹ thuật gọi là agroinoculation. Phản ứng kháng nhiễm sẽ được đánh giá dùng thang phân cấp thứ tự (dựa theo mức độ biểu hiện triệu chứng) như trình bày ở bảng dưới
Thang phân cấp bệnh xoăn vàng ngọn cà chua
Cấp
Mô tả
0
Không triệu chứng
1
Biến vàng rất nhẹ ở mép lá chét trên lá đỉnh
2
Biến vàng nhẹ và đỉnh lá chét cuốn nhẹ
3
Biến vàng nhiều, lá cuốn và cuốn và cng thành hình thía. Cây vẫn sinh trưởng
4
Biến vàng và lùn rất dữ dội; lá cuốn và cong lại thành hình thìa rất rõ. Cây ngừng sinh trưởng.
