Eş görevli sözcükleri, söz öbeklerini, cümleleri birbirine bağlayan ya da çeşitli anlam ilgileri kuran sözcük veya söz öbekleridir. Başlıca bağlaçlar şunlardır:
ve, veya, ya, ya da, yahut, veyahut, ile, yalnız, ancak, ama, fakat, lakin, ne var ki, de, bile, dahi, ki, öyle ki, öyleyse, oysa, oysaki, ise, madem, mademki, meğer, meğerki, meğerse, yeter ki, halbuki, çünkü, hatta, yoksa, ne... ne, ya... ya, hem... hem, bir... bir, gerek... gerek, ister... ister, olsun... olsun
Ve
Akşam ve sahil, onun şiirlerinin çıkış noktasıydı. (Adları birbirine bağlamıştır.)Sen ve ben ayrı dünyaların insanlarıyız. (Adılları birbirine bağlamıştır.)Erhan, saygılı ve zeki bir öğrenciydi. (Sıfatları birbirine bağlamıştır.)Futbolcular, bitkin ve mutsuz görünüyor. (Belirteçleri birbirine bağlamıştır.)Eve uğradı ve biraz eşya aldı. (Cümleleri birbirine bağlamıştır.)
İle
Lisedeyken müzik ile resim en sevdiğim dersti.Eylül ile nisan onun için ayların en güzeliydi.
Veya, Ya, Ya da, Yahut, Veyahut
Bugün veya yarın yola çıkabiliriz.Misafirimiz akşama gelir diyorsun ya gelmezse?Bizimle gel ya da evde kalıp ders çalış.Tatilde kitap okurum yahut geziler yaparım.Yarın eski okuluma veyahut sinemaya giderim.
Yalnız
Çalışkan bir çocuk; yalnız çok yaramaz. (karşıtlık)Kitabı alabilirsin; yalnız geri getireceksin. (koşul)
Ancak
Seni dün aradım; ancak sana bir türlü ulaşamadım. (karşıtlık)Maça gidebilirsin; ancak eve erken dön. (koşul)
Ama
Çok uğraştık; ama onu ikna edemedik. (karşıtlık)Müzik dinle; ama yüksek sesle değil. (koşul)Şirin ama çok şirin bir ilçeydi burası. (pekiştirme)
Fakat, Lakin, Ne var ki
Peşinden koştum; fakat yetişemedim. (karşıtlık)İstediğini al; fakat ziyan etme. (koşul)Süre bitti; lakin bazı sorular kaldı. (karşıtlık)Akıllı biri; ne var ki biraz huysuz. (karşıtlık)
Ki
Kardelen ki baharı müjdeler doğaya. (açıklama)İhtiyacı var ki senden para istiyor. (neden-sonuç)Konuşsam da beni dinlemez ki... (yakınma)Bir uyandım ki kar yağmış! (şaşırma)Herkesi sev ki sen de sevilesin. (koşul)
Not: Bağlaç olan "ki", ilgi adılı "-ki" ve sıfat yapım eki olan "-ki" ile karıştırılmamalıdır. Bağlaç olan "ki" sözcük olduğundan ayrı yazılır. İlgi adılı ve sıfat yapım eki olan "-ki" ek olduğundan sözcüğe bitişik yazılır.
Bizim otobüs sizinkinden hızlı gidiyor. (ilgi adılı)Yarınki gezi iptal edilmiş. (sıfat yapım eki)
Bile, Dahi
O gün, beni sen bile dinlememiştin. (de)Benimle bir kelime konuşmadı bile. (üstelik)En yakın arkadaşlarım dahi beni unuttu. (de)
De
Ders çalıştı da sınavı kazandı. (neden-sonuç)Oraya ben de gitmiştim. (eşitlik, gibilik)Sen de mi Leyla! (şaşırma)Para kazanacaksın da bize bakacaksın! (alay, inanmama)Borcunu verme de göreyim seni! (korkutma, tehdit)Saray da saraymış ha! (övgü, abartma)
