Organizma
Genel anlamda "canlı varlık" demektir. Psikoloji için, yani dar anlamda ise, yalnızca insanı ifade etmektedir.
Çevre
a. Doğum Öncesi Çevre
Ana rahmini ifade eder. Güvenli, dış çevre olumsuzluklardan korumalı, gelişmeyi sağlayıcı koşullar taşır.
b. Doğum Sonrası Çevre
I. Fizik Çevre
Ses, ısı, ışık, koku, tat gibi duyu organları ile algılanan çevredir. Organizmanın gelişmesi arttıkça, dış çevre uyumları da artar.
II. Sosyal Çevre
Daha karmaşıktır. Organizmanın düşünsel, bilişsel ve en çok da duygusal yetenekleri açısından önem taşır. Okul, aile, arkadaş grupları gibi insanlar arası ilişkilerden doğan unsurlar sosyal çevreyi oluşturur.
Duyum ve Algı
Organizma çevresiyle sürekli etkileşim halindedir. Bu etkileşim çevreden gelen uyarıcıların organizmayı etkilemesidir.
Uyarıcı
Organizmayı harekete geçiren dış ya da iç etkenlere denir. Duyumun olabilmesi için uyarıcıya ihtiyaç vardır.
a. Duyum
Organizmanın uyarıcı tarafından uyarılmasıyla gerçekleşen fizyolojik bir süreçtir. Duyum duyu organları tarafından beyne iletilir. Duyumun gerçekleşmesi birtakım şartlara bağlıdır:
Uyarıcı kaynağının bulunması
Sağlam duyu organlarına sahip olunması
Uyarıcıyı ileten ortamın olması
Sağlam beyin ve sinir sistemi
Uyarıcı şiddetinin duyum eşikleri arasında olması
Duyum Eşiği
Organizmanın uyarıcıları alabilme sınırıdır. insan organizması, kendini çevreleyen enerjilerin hepsine dayalı değildir. Örneğin insan kulağı 20 – 20000 frekanslı sesleri duyar. işte bir organizmanın, bir uyarıcıyı fark ettiği nokta duyum eşiğidir. iki duyum eşiği vardır.
a. Alt Duyum Eşiği
Duyu organlarınca farkedilebilen en hafif uyarılar sınırıdır.
Örnek;
Kulak, saniyede 20 titreşimli sesleri duyar, daha alt titreşimleri
duymaz.
b. Üst Duyum Eşiği
Uyarıcıların alınabileceği en üst sınırdır.
Örnek;
Kulak, saniyede 20000 titreşimli sesleri duyar, daha fazlasını duymaz.
Farklılaşma Eşiği: Organizmanın, uyarıcının şiddetindeki değişmeleri fark edebilme sınırıdır.
Örnek;
20 kurabiyenin bulunduğu bir tabakta 2 kurabiye alındığında aradaki kurabiye farkı anlaşılamayabilir. Fakat beş kurabiyenin bulunduğu bir tabaktan 2 kurabiye alındığında fark hemen belli olur.
Uyum
Organizma içten ve dıştan gelebilecek uyarıcılara karşı sağlıklı durumunu sürdürmek zorundadır. Buna uyum denir.
Yetersiz Uyarılma
Her organizma, çevresiyle uyumunu sürdürme ve yaşamını devam ettirebilmesi ve gereksinimlerini karşılayabilecek etkinliklerde bulunabilmesi için normal uyarılara gereksinimi vardır. işte organizmanın normal davranışına yetmeyecek kadar az uyarılmasına "yetersiz uyarılma" denir.
