İslam Uygarlığının Oluşumunda Diğer Uygarlıkların Etkisi
Müslümanlar, Halife Ömer döneminde Eski Yunan kültürünün devam ettiği kentleri fethetmişler ve eski Yunan felsefesi İslam dünyasını etkilemişti.
Urfa, Harran, Antakya ve İskenderiye gibi kentlerde bulunan bazı yazma eserler Harun Reşit zamanında toplanmış, oğlu Memun zamanında bu eserlerin toplanma çalışmaları devam etmiştir.
Memun Bağdat'ta Beytü'l-Hikme (Hikme Evi) denilen bir kurum kurmuştu. Bu kurumda bir kütüphane, akademi ve çeviri büroları vardı.
Bu dönemde Arapça karşılığı olmayan bazı Yunanca kelimeler Arapçaya girmiş, Aristo ve Eflatun'un eserleri Arapçaya çevrilmiştir. Bu filozofların görüşleri temel alınmakla beraber İslam filozofları yeni görüşler ve eserler ortaya koymuşlardır.
Hint kültürünün İslam uygarlığının gelişmesine etkisi daha çok matematik ve astronomi alanlarında olmuştur. Hint rakamlarını kullanan Müslümanlar; cebir, geometri, trigonometri ve logaritmayı buldular. Ayrıca onlu sayı sistemi Hintlilerden alınarak Müslümanlar tarafından kullanılmıştır.
İran'ın İslam uygarlığına katkısı ise edebiyat ve güzel sanatlar alanında olmuştu. İranlIlar aracılığı ile Arapçaya kazandırılan ilk edebî eser, Kelile ve Dimne'dir. İslam uygarlığı; sanat alanında ise Bizans, İran ve Türk sanatından etkilendi.
İslam Kültür Uygarlığı
1.Devlet Yönetimi
Hicret olayı ile Medine'de devletin temeli atılmıştı. Hz. Muhammed, Müslümanların hem dinî hem siyasi hem de askerî işlerinin sorumlusuydu.
Dört Halife Dönemi'nde halifeler, Müslümanların ileri gelenlerince seçilerek göreve başlamışlardı. (Cumhuriyet Dönemi)
Hz. Ömer zamanında devletin ilk yönetim örgütü kuruldu. Ele geçirilen ülkeler idari yönden büyük illere ayrıldı. Hz. Ömer ilk devlet hazinesini (Beytü'l-mâl) kurdu ve başına hazinedar unvanıyla bir görevli getirdi.
Emeviler döneminde halifelik babadan oğula geçen bir saltanat şekline dönüştü. Devletin gelir ve giderlerine bakmakla görevli Divanülharaç, resmi yazışmaları yapmakla görevli Divanülhatem adıyla divanlar kuruldu.
Abbasiler Dönemi'nde, halifeliğin saltanat şeklindeki uygulaması devam etti. Halifeye devlet işlerinde yardımcı olmak üzere vezirlik makamı kuruldu.
Divanülceyş: Askerlik işleriyle ilgilenirdi.
Divanülmezalim: Kadılardan ve devlet görevlilerinden şikâyetçi olanların davalarına bakardı.
Divanüldarp: Devletin para basma işlerini yürütürdü.
D ivanülberid: Posta işlerine bakardı.
2. Ordu
Hz. Muhammed zamanında örgütlü bir ordu yoktu. Eli silah tutan bütün Müslümanlar savaşa katılırdı.
Dört Halife Dönemi'nde sınırların gelişmesi örgütlü bir ordu kurulmasını gerektirdi.
ilk ordu Hz. Ömer zamanında düzenlendi ve devamlı ordugâhlar kuruldu. Yine bu dönemde askerî ve idari bir kurum olarak ikta sistemi oluşturuldu.
ikta, devlete ait bazı toprakların gelirinin, hizmet ve maaşlarına karşılık olmak üzere asker ve sivil yöneticilere bırakılmasıydı.
ilk İslam donanması, Hz. Osman zamanında Şam valisi olan Muaviye tarafından kuruldu.
