Liên hoan Đờn ca tài tử Nam Bộ 2012 đã tổ chức ở huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long. Ban tổ chức quyết định sẽ hoàn thiện hồ sơ trình Unesco công nhận Đờn ca tài tử là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Trong một tuần diễn ra Liên hoan, tôi đã làm quen với nhạc sĩ Lê Hải, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao Thị xã Ngã Bảy. Anh có đọc bài tham luận "Đờn ca tài tử ở vùng sông nước Nam Bộ". Kết thúc Liên hoan, anh Hải mời tôi về quê anh ở Phụng Hiệp. "Ông phải nghe người dân chơi đờn ca tài tử trên sông nước mới "đã", khác hẳn với khi chơi đờn ca tài tử trên sân khấu đèn màu." Tôi nghĩ đây là một dịp may giúp mình có thêm tư liệu sống động cho bài báo đang viết, nên tôi đồng ý đi cùng anh.
Mười năm trước, tôi đã đến Phụng Hiệp. Khi ấy Phụng Hiệp là một huyện của tỉnh Cần Thơ. Ngày nay thị xã Ngã Bảy, huyện Phụng Hiệp thuộc về tỉnh Hậu Giang. Anh Hải chạy xe máy chở tôi một vòng quanh thị xã, giới thiệu những địa điểm nên tham quan. Tôi không còn nhận ra những nơi mình đã đi qua. Những nhà lầu mới xây san sát trên bờ sông, che kín mặt sông. Cây cầu bê tông mới xây to lớn với hai làn xe chạy, thay cho cây cầu sắt nhỏ bé ngày trước.
Anh Hải dừng xe ở chợ rắn Phụng Hiệp. Nơi đây bán đủ các loại rắn, trăn, rùa, cua đinh và các loài chim vùng sông nước miền Tây. Chợ tấp nập người mua bán. Một cô gái mặc áo bà ba màu tím hồng từ trong chợ chạy ra , hỏi anh Hải:
- Anh Hai cần gì em lấy cho , khỏi phải vào chợ.
- Út lựa cho anh mấy con rắn rồi làm sẵn bốn món. Sáu giờ chiều nay , Út đem đến Trung tâm Văn hóa, cùng tụi anh đi chơi đờn ca tài tử trên sông. Anh muốn chiêu đãi ông bạn nhà báo mới ở Sài Gòn xuống.
Anh Hải chỉ tôi, cô gái mỉm cười nói:
- Em chỉ bán rắn nuôi thôi, không bán rắn hoang dã quý hiếm có ghi trong sách đỏ. Anh đừng đưa em lên báo, tội nghiệp!
Tôi giả bộ nghiêm mặt, nói:
- Tôi không đưa em lên báo nhưng sẽ đưa em vào sách đỏ. Vì em là một người quý hiếm.
Cô gái bật cười.
- Đêm nay em sẽ thưởng cho anh một trái tim con rắn.
Anh Hải chở tôi đi tìm một khách sạn nghỉ qua đêm. Tôi ngồi sau xe, hỏi anh:
- Cô gái đó tên gì vậy?
- Nguyễn Thị Bông Súng.
- Tên ngộ vậy?
- Hồi má nó mang bầu, đi hái bông súng thì chuyển bụng sanh trên xuồng. May ba nó kịp đưa bả vào bệnh viện sanh nên mẹ tròn con vuông. Ổng đặt tên nó là Nguyễn Thị Bông Súng, chắc để kỷ niệm bữa đi hái bông súng đó. Tụi tôi gọi nó là Út Bông Súng. Út có tham gia sinh hoạt CLB Đờn ca tài tử của Trung tâm, nên hát rất bài bản. Út đã được bằng khen Liên hoan văn nghệ quần chúng của tỉnh.
Tôi nhớ phụ nữ ở Sài Gòn thấy rắn là bỏ chạy, nên tôi hỏi anh Hải:
- Út cũng là phụ nữ sao không sợ rắn? Hay Út có bôi ngãi kị rắn?
- Rắn sợ nó thì có, còn nó gặp rắn thì mừng rơn. Từ thuở nhỏ, nó đã đi theo ba má hái bông súng và bắt rắn bông súng đem ra chợ bán. Lớn lên nó mở sạp bán rắn ở chợ. Sáng sớm nó đi thu mua rắn ở các xóm nuôi rắn rồi đem ra chợ bán. Ở Phụng Hiệp có rất nhiều hộ nuôi rắn. Nổi tiếng nhất là CLB nuôi rắn hổ hèo. Loại rắn này không có nọc độc, thịt lại ngon, được cơ quan chức năng cấp phép cho đem đi bán ở các quán nhậu trên thành phố. Nhờ đó một số người nuôi rắn hổ hèo đã trở thành tỉ phú.
