Fanfiction

Fanfiction Nedir?

Arkadaşlar bildiğiniz üzere ben genellikle fanfiction yazıyorum. Fark ettim ki benden esinlenerek fanfiction yazmaya başlayan ama gerçekten ne yazdığının bilincinde olmayan arkadaşlar var. Ayrıca burada gördüğü hikayelere anlam veremeyerek bocalayan, ne okuduğunu da bilemeyen okuyucular da var. Kısacası fanfictionun ne olduğunu bilmeyen ama buna göre yorumlayan okuyucuları aydınlatmak, yeni fanfic yazarlarına yardımcı olacak açıklamalarda bulunmak için bu kısa kitabı yazmaya karar verdim. Fanfiction nedir, nasıl yazılır, nasıl derecelendirilir, türleri nelerdir gibi bir çok detaya yer vereceğim.^^

Öncelikle Fanfiction nedir?

Fanfiction (kısaca fanfic) veya Türkçe isimlendirmek gerekirse Hayran Kurgu, hayranların bir kitabın, dizinin, filmin, şarkının, tiyatro eserinin veya gerçek kişilerin, yani hakları kendilerine ait olmayan orijinal eserler/karakterler üzerinde, herhangi bir kazanç beklentisi olmadan eğlence amaçlı yazdıkları kurgu hikayelerdir. Bu kurgu hikayeler tıpatıp orijinal yaratıcılarının kurdukları dünyalar üzerinde de gidebildikleri gibi tamamen bambaşka dünyalar da yaratabilirler. 

Fanfiction'un tarihçesi 17. yüzyıla kadar uzanır; Don Kişot'un resmi olmayan devam hikayeleri veya 19. yüzyılda Lewis Carroll'un Alice Harikalar Diyarında'sının Frances Hodgson Burnett ve E. Nesbit gibi yazarlar tarafından yeniden yazımlarının yapılması gibi... Sherlock Holmes'un birden fazla hayran-yazarlar tarafından yazılmış hikayeleri de vardır. 

Fanfiction, esas ününü 1960'larda, Star Trek hayran kitlesi sayesinde kazanmıştır, ilk Star Trek fanzini, Spockanalia, 1967'de basılmış ve daha sonra, Star Trek dizisi yayından kaldırıldığında bile içeriğinde hayran hikayeleri barındırmıştır.

Özellikle son yarım yüzyılda fanfictionun internetin yayılmasıyla birlikte yayılıp büyüdüğünü, artık işin amatörlükten giderek profesyonelliğe dönüştüğünü söyleyebilirim. Artık pek çok kişi fanfictionu ayrı bir edebiyat dalı gibi algılamaya başladı.  

Belli fandomlara, belli hikayelere yönelik birden çok fanfiction arşivleri kurulmuştur. Bunlardan en eskisi ve en önemlisi Fanfiction.net, 1998'te kurulduktan sonra belli kriterleri tutturmuştur. 1999'da kurulan bir blog/günlük sitesi olan LiveJournal, hayran yazarları yönlendirmede ve yazılarını paylaşmada ikinci büyük etken olmuştur. Bugün her fanfiction yazarı bir şekilde yazılarını bir arşivde tutsa da çoğu bloglar aracılığıyla da yazılarını paylaşmaktadır.

Çoğu yazar veya yapımcı hayranların fikrini çalmakla suçlanmak korkusuyla Fanfiction'dan uzak durmuştur, bazıları ise bu tip hikayeleri desteklemiştir. Mesela Stephen King ve Rowling fanfictionu destekleyen yazarlardır. Kuşkusuz Harry Potter evreninin bu derece yayılmasında fanfictionun büyük etkisi vardır. Çünkü Severus Snape gibi bir karakteri yazarı bile çileden çıkaracak kadar popüler kılan şey fanfiction olmuştur. Ayrıca son kitap yayınlandığında pek çok kişinin Rowling için " Çok fazla fanfic okumuş etkisinde kalmış " dediği de bilinmekte. 

Büyük stüdyolar ve film üretim şirketleri de fanfictiona destek vermektedirler. Star Wars ve Star trek konusunda yazılan binlerce fanfic buna bir örnektir mesela. Tvde de pek çok yapımcı dizilerinin tanıtımının yayılması için fanfictiona destek verir. Mesela Buffy/Angel'ın yaratıcısı Joss Whedon ve Babyloon 5 in yaratıcısı J. Michael Straczynski gibi.  

Ama bazı yazarlar kesinlikle eserleri hakkında fanfic yazılmasına izin vermiyorlar. Mesela Annette Curtis Klause, Robin Hobb, George RR Martin (Game Of Thrones), Robin McKinley, Anne Rice (Vampirle Görüşme vs ) veya Laurell K. Hamilton (Anita Blake serisi) fanfictiona karşı yazarlar. Hatta Anne Rice'ın hukuki hakkını sonuna kadar kullandığı, dava açtığı ya da eserleri kaldırttığı biliniyor. Ama ne oluyor? Bu tavırları hayranlarının onlardan daha iyi eserler ortaya koyacaklarından, kendi karakterleriyle onlardan daha iyi hikayeler yazacaklarından korktukları anlamına geldiğiyle suçlanıyorlar. Aslında her iki tarafın da kendilerine göre haklı nedenleri var.  

Eğer fanfictionları kazanç sağlama amacıyla kullanıyor olsaydık o zaman telif hakkı ödemek zorunda kalacaktır. Örneğin, Harry Potter hakkında yazdığınız fanficlerinizi kitaplaştırmak istediğinizde orijinal yaratıcısı olan Rowling ve bağlı bulunduğu yayın evine telif ödemek zorunda kalacaktınız. 

Bir sonraki bölümde fanfiction ile para kazanabileceğiniz yöntemleri, yasalardaki sorunları, en büyük fandomları işleyeceğim. Sizlerin merak ettiği ve yazılmasını istediğiniz sorular varsa lütfen yorumda paylaşın. ;) 

PS: Detaylarda Wiki'den yardım alınmıştır.