Fanficton hakkında sizlere bilgi vermeye devam ediyorum. Fanfictionun ve fandomun anlamını, en büyük fandomları, fanfiction terimlerini işledikten sonra şimdi de yine Fanfiction yazarları için önemli bir başka konuyu ele alacağım. Beta okuyucu, bir çok fanfiction yazarının hatta fanfiction dışında hikayeler yazanların da en büyük yardımcılarından birisidir.
Peki Beta okuyucu nedir?
Beta okuyucu bir anlamda " Ön okuyucu " anlamına gelmektedir. Yazarın " sağ kolu, denetimcisi " olarak gösterebiliriz Beta okuyucuları. Her yazar, özellikle de fanfiction yazıyorsanız, fikirlerini danışacağı, hikayelerini okutacağı birine ihtiyaç duyabilir, bu noktada betalar devreye girer. Beta okuyucu tek bir kişi olabileceği gibi birden fazla okuyucu da Betalık yapabilir. Her betanın illa da yazarın en iyi arkadaşı, tanıdığı biri olması gerekmemektedir. Yazarın fikirlerine saygı duyduğu, hikayesini düzeltirse daha iyi hale geleceğine inandığı, hikayelerini yazdığı fandoma en az onun kadar hatta belki daha fazla hakim olduğunu düşündüğü, Türkçe'ye ve imla kuralları konusunda yanlışlarına çeki düzen verebilecek, gerekirse onu birçok yönden düzeltebileceğine inandığı herhangi biri yazarın betası olabilir.
Betanın ilk görevi, yazarın hikayesinin teknik açıdan sorun yaşamadığını kontrol etmektir, hikayede dil bilgisi, imla, yazım hataları var mıdır? Eksik kullanmış harf, kelime bulunmakta mıdır? Bu da Betanın Türkçe'ye ve imla kurallarına hakim biri olmasını gerektirmektedir.
Bundan sonra ikinci aşamaya geçilir. İkinci aşamada hikayenin olay örgüsüne bakılır. Yer, zaman, kişi, olay açısından hikayede bir sorun var mıdır? Yazar hikayeye Anya'da başlayıp, Konya'da mi bitirmiştir? Kurgusal açıdan mantıksızlık var mıdır? Karakterler düzgün müdür, isimleri doğru mudur, fandom tarafından bilinen kriterlere uygunlar mıdır? Olay örgüsünde bir hata var mıdır? Önceden siyah dediğine birkaç bölüm sonra beyaz mı demiştir? Hikayede boşluk, kurgusal hata, konu ile alakasız ilerleme, hikayenin yönünü şaşırması gibi dikkat çeken unsurlar mevcut mudur? Bunlar Betanın kontrol edeceği unsurların başında gelmektedir.
Oops! Bu görüntü içerik kurallarımıza uymuyor. Yayımlamaya devam etmek için görüntüyü kaldırmayı ya da başka bir görüntü yüklemeyi deneyin.
Üçüncü ve beta olmanın en güzel tarafı da, aslında bir yerde bakıldığında yazarla ortak hikayeyi yazıyor olmaktır. Yazarla beraber karşılıklı fikir alışverişinde bulunulur, ileri ki bölümlerde neler olacağına dair öneriler sunulur. Beta yazarın tıkandığı noktalarda ona yeni fikirler verebilir, hikayenin gelişmesini ve eğer yolunu şaşırmışsa yeniden yoluna geri dönmesini sağlayabilir. Yazar eğer betasına güveniyorsa, çoğunlukla onun fikirleri doğrultusunda hikayeyi geliştirir, bu durumda Betanın yazarın iplerini elinde tuttuğu söylenebilir ama aslında her şey karşılıklı güven ve fikir alışverişi sayesinde gelişmektedir. Yazar olmakla beta olmak arasındaki fark, betanın hikayeyi yaratıcı değil bir editör gibi işlev görmesidir.
Bir betanın yazara katkıları çok büyüktür. Beta olmak kolay bir iş değildir elbette ve ne yazık ki çoğu zaman emeklerinizin karşılığını alamaz, birlikte çalıştığınız yazar tarafından bir kenara atılabilirsiniz ya da yazarı hikayenin tam ortasında bırakıp giderek güvenine ihanet eden Betalar da çokça vardır. İşte bu yüzden Beta ve Yazar arasındaki güven oldukça önemlidir. Yazar hikayesinin künyesine mutlaka ona yardımcı olan Betasının ismini vererek teşekkür etmelidir. Tıpkı bir kitap basıldığında iç kısmında yazarların onlara yardım eden herkese teşekkür etmesi gibi fanfiction yazarı da hikayesini iyileştiren kişinin hakkını vermelidir.
Bir hikayeye betalık yapmak, elbette ki öncelikle yazarın iznine bağlıdır. Bazen yazar kendisine gelen Betalık teklifleri içerisinden değerlendirme yaparak en iyisini seçebilir. Bazen de Betası olmasını çok istediği kişi/kişilere kendisi teklif götürebilir. Beta ve yazar arasında hiçbir zorlama yoktur. İsterse Beta hikayenin ortasında görevini bırakabilir. Okuyuculara saygı açısından yapılmaması gereken bir durum olduğunu düşünsem de Betaların bu yardımcılık olayını bedava, karşılık beklemeden ve kendi özel zamanlarından ayırarak yaptıklarını unutmamak ve yazarların onlara köleleri gibi yaklaşmalarına da izin vermemek gerekir. Birçok Betanın yazarla ilişiğini kesmelerinin en büyük nedenlerinden birisi budur.
Beta okuyucu olmak hakkında sormak istediğiniz sorular varsa yorumlarınızı bekliyorum. ;) Bir sonraki bölümde nasıl fanfiction yazılır bunu inceleyeceğiz.^^
