Lektury na egzamin ósmoklasisty

∆ Dziady cz. II ∆

Autor: Adam Mickiewicz

Gatunek: dramat romantyczny

Czas wydarzeń: późnym wieczorem po północy

Miejsce wydarzeń: kaplica cmentarna

DZIADY- rytułały, obrzędy, zwyczaje dotyczące związku między światem umarłych i żywych. Ich geneza sięga czasów pogańskich. Wierzono, że jego obchodzenie zapewniało zmarłym czasowy powrót na Ziemię, a żyjącym nawiązanie kontaktu z duchami tych, którzy odeszli.

CEL OBRZĘDU: Pomoc duszom błąkających się miedzy światami

Utwór rozpoczyna się cytatem:

"Są dziwy w niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom"

~Wiliam Szekspir

Jest on wyrazem przekonania poety o możliwości przekraczania granic między światem materialnym i duchowym.

Pojawienie się dusz Józia i Rózi:

Gdy Guślarz spalił garść kądzieli i wypowiedział zaklęcie, nad dachem kaplicy pojawiły się dwa aniołki- Józio i Rózia. Podlecieli do jednej z wieśniaczek i powiedzieli jej, że lecą do mamy i czy ich nie poznaje, a potem opowiedzieli jak jest po śmierci: mają dużo zabawek, gdy chodzą pojawia się trawa, gdy czegoś dotkną pojawia się kwiatek, lecz i tak im się nudzi. Potem Guślarz spytał jak mogą im pomóc dotrzeć do nieba. Aniołki powiedziały, że za życia nie zaznały goryczy i nieszczęścia, więc poproszą o dwa ziarna gorczycy. Gdy wręczono im je wręczono, Guślarz przepędził duchy i przeszedł do przywoływania kolejnego ducha.

Bohaterowie:

GUŚLARZ:

-bohater pierwszoplanowy

-pośredniczy między dwoma światami

-jest człowiekiem

-potrafi przewidywać przyszłość

-przewodzi chórowi

-chce pomóc duchom dotrzeć do raju

-wypowiada zaklęcia

-jest rytualnym kapłanem

-potrafi wywoływać duchy i je odwoływać

-bywa też bezsilny i bezradny

WIEŚNIACY:

-bohaterowie pierwszoplanowi (tworzą chór)

-są niewykształceni, ale mają ugruntowany system wartości

-tylko im dane jest obcowanie z duchami, bo zachowali szczerą pierwotną wiarę

-wierzą w życie pozagrobowe i nieuchronność kary za grzechy popełnione za życia

-są podporządkowani Guślarzowi (pod jego przewodem odprawiają dziady)

JÓZIO I RÓZIA (duchy lekkie, dzieci):

Sposób wywołania: zapalenie garści kądzieli

Wina i kara: za życia nie zaznali cierpienia, dręczy ich nuda

Prośba: dwa ziarna gorczycy

Nauka moralna: "Kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie"

PAN POBLISKIEJ WIOSKI (duch ciężki)

Sposób wywołania: zapalenie kotła wódki

Wina i kara: za życia nie znał litości, wiele osób doprowadził do śmierci, po swojej śmierci musi cierpieć wiecznie