Đất Nước | Nguyễn Khoa Điềm.

1. 9 câu thơ mở đầu đoạn trích.

Để lý giải cho cội nguồn đất nước, Nguyễn Khoa Điềm ngay từ những câu thơ mở đầu đã đưa ra một lời khẳng định:

"Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi"

- Không ai biết Đất Nước có từ bao giờ, chỉ biết rằng từ lúc lọt lòng mẹ cho đến khi lớn thì Đất Nước đã và đang tồn tại.

- Cách xưng hô "ta" vang lên một cách tự hào.

- Cụm từ "đã có rồi" thể hiện niềm tự hào mành liệt về sự trường tồn của đất nước qua mấy nghìn năm lịch sử.

è Tác giả đại diện cho cả một thế hệ có ý thức, có trách nhiệm đi tìm hiểu cội nguồn của đất nước.

è Câu thơ được viết dưới hình thức khẳng định.

NÂNG CAO: Nguyễn Trãi cũng đã từng khẳng định trong "Bình ngô đại cáo":

"Như nước đại Việt đã có từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu."

Vì vậy khi ta lớn lên đất nước đã có rồi, hiện diện xung quanh chúng ta với những gì yêu thương, gần gũi và bình dị nhất.

Bằng việc khẳng định sự tồn tại lâu đời của đất nước, Nguyễn Khoa Điềm đã mở ra không gian cổ tích, nơi có tiếng đồng vọng về một thời xa xưa bằng một lời kể "ngày xửa ngày xưa" trong câu chuyện cổ tích của mẹ:

"Đất nước có trong những cái "ngày xửa ngày xưa".. mẹ thường hay kể."

- Tác giả đã nhắc đến cụm từ chỉ thời gian: "ngày xửa ngày xưa' -> thời gian trừu tượng, mơ hồ, không ai biết từ bao giờ.

- Cụm từ mở đầu của những câu chuyện cổ tích -> những câu chuyện ấy đã trở thành một phần trong tuổi thơ của mỗi người.

LIÊN HỆ: Chính vì thế nhà thơ Lâm Thị Vĩ Dạ có viết:

"Tôi yêu chuyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng gần."

Đất nước là tiếng đồng vọng từ hàng nghìn năm lịch sử, nhưng để tồn tại qua ngần ấy năm thì đất nước cũng "bắt đầu", cũng "lớn lên" kiên cường bất khuất:

"Đất nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc."

- Để khẳng định nền văn hóa lâu đời của đất nước, tác giả sử dụng thành công nghệ thuật đối lập "bắt đầu" với "bây giờ". "Bắt đầu" là quá khứ, "bây giờ" là hiện tại tạo nên mối quan hệ chặt chẽ, tạo nên khoảng thời gian liên tục nối tiếp nhằm khẳng định tập tục ăn trầu đã có từ xa xưa và duy trì cho đến ngày nay: "Miếng trầu là đầu câu chuyện." là biểu tượng của sự bắt đầu trọn vẹn, suôn sẻ, là món ăn không thể thiếu trong các đám hỏi của đất nước ta.