Pas tingujve të skenës

I

"Askush nuk e ka matur ndonjëherë, madje as poetët, sa shumë mund të mbajë një zemër."
Zelda Fitzgerald

Netët në Filadelfia nuk ndryshonin ndonjëherë. Qyteti i dashurisë vëllazërore qëndronte po i njëjti, i mbushur me trotuare ylberi që nga qendra e qytetit deri te Sheshi i Pavarësisë, shtëpitë e stilit holandez që qëndronin hijshëm njëra pas tjetrës, secila me një porosi në dy-tre shkallët e saj, që përvijonin Rrugën e Bredhave e cila të çonte në parkun e portit të qytetit, aty ku turistë e vizitorë vinin për të provuar në vagonët e vegjël biftekun e famshëm me djathë të Filadelfias. Edhe vetë i kujtohej se sa i emocionuar ndihej vite më parë për të provuar atë ushqim që tashmë i kishte ardhur në majë të hundës, pasi nuk ndryshonte aspak nga ushqimet e thata të konservuara të reklamuara nga amerikanët si pjesë e kulturës së tyre.

Ndonjëherë ai qytet i kujtonte Marsejën, por rrallëherë. Më tepër i kujtonte se sa shumë i mungonte vendi i tij dhe jeta e ndërtuar atje. Jo se Filadelfia ishte keq, përkundrazi. Me një biletë katërmbëdhjetë-dollarëshe mund të humbiste lehtësisht në muzeun e arteve, ose të merrte pak nga shija e ëmbël franceze duke soditur skulpturat e Rodinit. Dhe për këtë nuk do t'i mjaftonte një ditë. Mund të admironte talentin mahnitës të Isaiah Zagarit në Kopshtet Magjike, ose të shihte trurin e Ajnshtajnit të ekspozuar midis qindra organeve dhe skeleteve të tjera në muzeun biologjik.

Në prag të Krishtlindjeve, Filadelfia ishte edhe më e bukur. E quajtur disa herë si "Nju Jorku i vogël", ajo mbizotërohej nga ngjyrat dhe dritat që rrethonin dhe shndërrisnin rrugët dhe trotuaret tipike amerikane, të tejmbushura me familje të emocionuara për të prishur gjysmën e rrogës së tyre mujore për të dekoruar shtëpinë me frymën e Krishtlindjeve. Në çdo dy-tre blloqe, punonjës socialë të veshur me kostumin e Babagjyshit, qëndronin ulur para një rradhe të gjatë me prindër dhe fëmijë, të cilët prisnin me padurim të bënin foto dhe t'i tregonin Babagjyshit për dëshirat e tyre. Vendi herë zbardhej nga dëbora, e herë i rikthehej të ftohtit të zymtë e motit të shëmtuar gri.

Pavarësisht së gjithash, ai nuk shihte dot pjesën e bukur dhe madhështore të kësaj ëndrre amerikane. Ndryshe nga çdo kalimtar, ai nuk mundej të injoronte trotuaret e mbushur me lypës dhe të pastrehë që kishin humbur punën dhe familjet e tyre, të sëmurët mendorë që herë humbisnin në mbidozën e drogës që i çonte në tjetër iluzion, dhe të tjera herë sulmonin në mënyrë të vetëdijshme apo jo vajzat e reja në metro apo në fundet e errëta të rrugëve. Në një vend si ai nuk kishe shumë mundësi; ose do të kishe para, punë dhe pronë, dhe kështu do të jetoje një jetë normale, ose s'do të kishe asnjërën, dhe rrjedhimisht nuk do të kishe as dinjitet dhe as një jetë. Kështu, për sytë e të tjerëve nuk do të ekzistoje. Vuajtjet, dhimbjet dhe fatkeqësitë e tua do të ishin vetëm të tuat, dhe askujt tjetër nuk do t'i bënin përshtypje rreckat e tua të pluhurosura e të bëra copë-copë, për sa kohë që vëmendjen e merrnin rreckat e shtrenjta të dritareve të dyqaneve më të famshëm të qytetit. E megjithatë, Kristofer dë Bua nuk mund të bëhej i verbër ndaj kësaj dukurie që gjithnjë e kishte shokuar.

Duke ecur në rrugë e duke patur të tilla mendime, nuk e kishte vënë re fare thirrjen e dëshpëruar për ndihmë të një gruaje që po përpiqej me ngulm të tërhiqte çantën e saj nga një mesoburrë që dukshëm kishte shumë më tepër forcë fizike se ajo. Dhe befas iu kujtua se vetëm në këto raste kërcënimesh këta njerëz nuk ishin më të padukshëm.

Pavarësisht se trotuari ishte i mbushur me njerëz, netët në Filadelfia nuk ndryshonin ndonjëherë. Çdokush ndiqte qetësisht rutinën e tij të përditshme, çdokush ecte trotuarëve duke parë vetëm rrugën ku i shkelnin këmbët, dhe nuk ishte faji i askujt nëse kjo natë për ty do të ishte e pafat dhe rruga jote do të ndërpritej. Kristoferi ktheu kokën ngadalë, i shtyrë nga kureshtja. Gruaja kishte veshur një peliçe të kuqërremtë, në ngjyrë vere te hapur, një fustan të zi që i shkonte deri në gju e i tregonte qartë trupin kockë e lëkurë, dhe një palë këpucë me taka të larta që nëse nuk do t'i shihte me vëmendje, do i ngjanin si tulla të zeza që me zor i tërhiqte. Lufta e saj me rrugaçin që i tërhiqte vrazhdë çantën nuk zgjati shumë; shpejt ajo u dorëzua dhe vendosi të shihte se si triumfuesi vraponte me çantën e saj në dorë. Edhe pse fitues, Kristoferi e shihte se rreckamani nuk ishte shumë më i fuqishëm se gruaja që kishte përballë. Përpiqej të nxitonte, por ecte çalë-çalë dhe me gjasë kishte diçka në këmbë që i shkaktonte dhimbje.