Her Bir Şeyin İlginç ve Kısa Tarihi Wattys2015

Dolma Bahçe Sarayı'nın Tarihi

Dolmabahçe Sarayı; İstanbul Boğazı'nın Avrupa yakasında Dolmabahçe semtindeki saraydır. Bugünkü sarayın bulunduğu yerde bir zamanlar at koşturulur, cirit oynanırdı. Sultan I. Ahmet'in (1603-1617) denizi doldurtarak genişlettiği bu yere Beşiktaş Sarayı ile Dolmabahçe Kasrı yapıldı. AncakSultan Abdülmecit (1823-1861) bunların tümünü yıktırdı ve 1842-1853 arasında Karabet Balyan'a (1800-1864) Dolmabahçe Sarayı'nı yaptırdı. Dolmabahçe Sarayı 15.000 m2'lik bir alana yayılmıştır. Cephesi 350 m, rıhtımı 650 m genişliğindedir. Asıl yapı 40 x 50 m2 ölçülerindedir; 220 oda, 8 hamam, 22 salon, 1 kütüphane vardır.

Bugün Dolmabahçe Saat Kulesi yönünden girildiğinde iki ayrı yapıyla karşılaşılır. Deniz kenarındaki, paşaların, sultanın huzuruna çıkarken sırmalı tören elbislerini giydikleri Paşa Dairesi ile arkasındaki Mefruşatı Hümayun dairesidir. Bunları havuzlu bahçe, başmabeyinci, yaverler ve kâtiplerin çalıştığı Mabeyini Hümayün izler. Kabul salonu görkemli görünümüyle dikkati çeker. Tavandan sarkan 750 mumluk, 4.5 ton ağırlığındaki avize, İngiltere Kraliçesi Victoria'nın armağanıdır. Üst katta Haremi Hümayün, sultan ve cariye odaları yer alır; Veliaht Dairesi bugün Resim ve Heykel Müzesi olarak kullanılır. Ayrıca Kızlar Ağası Daireleri, saray değirmeni, odun ambarları, Hamlacılar Koğuşu gibi daireler de sarayın çevresine yapılmıştır.

Dolmabahçe Sarayı anıtsal kapılarının çokluğuyla tanınır. Bunların başında cadde üzerindeki ile Saat Kulesi yönündeki kapılar gelir. Koltuk Kapı, Mefruşat Kapı, Valide Kapısı, Veliaht Kapısı, Baltacılar Kapısı, Mutfak Kapısı da onları tamamlayacak güzelliktedir. Sarayın içinde ise tarihsel olayların cereyan ettiği odalara da değişik adlar verilmiştir. Bunlardan Mabeyin Dairesi'ndeki elçilerin kabul edildiği köşe odaya Kırmızı Oda, sağındaki salona Somaki Salon denir. Ayrıca Has Oda, Vükela Odası, Arz Odası, Müzik Odası, Taş Oda, Aynalı Oda, Resim Odası, Esvap Odası gibi odalar da onları tamamlar. Sarayın iç süslemelerinde Marmara Adası'ndan çıkarılan maviye yakın renkte mermerle, billur, su mermeri, somaki kullanmıştır. Tavanlar ve duvar süslemeleri İtalyan ve Fransız sanatçıların elinden çıkmıştır. XIV. Louis üslubunda ya da onların kopyası mobilyalardan da geniş ölçüde yararlanılmıştır. Abdülaziz'in Avrupa geisi sırasında topladığı ya da sonradan dönemin tanınmış ressamlarına yaptırdığı zengin resim koleksiyonu burada bir araya getirilmiştir. Tercüman Odası duvarlarındaki Ayvazovski'nin ünlü deniz tablosu, içlerinde en çok tanınanıdır. Bunun yanı sıra Dolmabahçe Sarayı saat, şamdan, vazo gibi değerli eşyalar, avizeler, ceviz mobilyalarla süslüdür.

Dolmabahçe Sarayı'nda Abdülmecit 6 yıl, Abdülaziz ise 15 yıl yaşadı. V. Murat üç aylık saltanatını burada tamamladı. II. Abdülhamit saltanatının ilk aylarını burada geçirdiyse de sonradan Yıldız Sarayı'na taşındı. Saray 32 yıl boş kaldıktan sonra V. Mehmet reşat sürekli, VI. Mehmet Vahidettin kısa bir süre, son Halife Abdülmecit iki yıl yaşadı. Atatürk İstanbul'a geldiği zamanlar Dolmabahçe Sarayı'nda kaldı ve 10 Kasım 1938'de 17 numaralı odada hayata gözlerini yumdu. Dolmabahçe Sarayı'nda çeşitli tarihlerde birçok yabancı devlet adamı ağırlandı. Birinci Türk Tarihi Kongresi (1932) ile Birinci (1932) ve İkinci Türk Dil Kurultayları da bu sarayda toplandı.