Tâm Lý Học

Những Bộ Óc Nguy Hiểm

Tác giả: Malcolm Gladwell

Nguồn: The New Yorker

Dịch bởi: Thế giới trinh thám

Vào ngày 16-11-1940, những công nhân đang làm việc tại tòa nhà Consolidated Edison trên Phố Tây 64 ở khu Manhattan phát hiện thấy một quả bom ống tự tạo trên bậu cửa sổ. Gắn kèm với nó là một tờ giấy ghi: "Bọn lừa đảo ở Con Edison, cái này là dành cho chúng mày".

Vào tháng 9-1941, một quả bom thứ hai được phát hiện, ở Phố 19, chỉ cách khu trụ sở Con Edison một vài khu nhà, nằm gần Quảng trường Liên hiệp (Union Square). Nó được bọc trong một chiếc tất cũ và bỏ lại trên đường. Vài tháng sau, cảnh sát New York nhận được một lá thư hứa sẽ "đưa Con Edison ra công lý - họ sẽ phải trả giá cho những việc làm đê tiện của mình". 16 lá thư khác được gửi đi sau đó, từ năm 1941 đến 1946, tất cả được viết bằng chữ rời nhau, nhiều lá lặp lại cụm từ "những việc làm đê tiện" và tất cả được ký bằng các chữ cái đầu "F.P".

Vào tháng 3-1950, quả bom thứ ba - lớn hơn và có sức công phá mạnh hơn những quả kia - được tìm thấy tại bậc dưới của nhà ga Grand Central. Quả bom tiếp theo được bỏ lại trong một hộp điện thoại tại Thư viện công cộng New York, và đã phát nổ.

Năm 1954, kẻ đánh bom điên rồ - như tên người ta gọi hắn - đã ra tay bốn lần, một lần trong số đó ở Nhà hát Radio City, làm bị thương rất nhiều khán thính giả. Năm 1955, hắn đánh bom 6 lần. Thành phố như một vạc dầu sôi. Cảnh sát bó tay. Cuối năm 1956, trong cơn tuyệt vọng, Thanh tra Howard Finney thuộc Phòng thí nghiệm tội phạm của Sở cảnh sát thành phố New York, cùng với hai người đàn ông mặc thường phục khác, đến gặp một chuyên gia tâm thân học có tên là James Brussel.

Bác sĩ tâm thần học hay nhà tiên tri

Brussel là một người theo học thuyết Freud. Ông sống ở Phố 20, khu West Village, và có thói quen hút thuốc bằng tẩu. Vào thời kỳ đầu trong sự nghiệp của ông, ông đã làm công tác phản gián cho FBI. Ông đã viết nhiều sách, trong đó có cuốn "Instant Shrink: How to Become an Expert Psychiatrist in Ten Easy Lessons" (tạm dịch: "Rút gọn lại: Cách trở thành một bác sĩ tâm thần sau mười bài học đơn giản"). Finney đặt một chồng tài liệu lên bàn của Brussel: ảnh những quả bom không phát nổ, cảnh tàn phá, bản photo những lá thư được viết ngay ngắn của F.P.

Sau này, Brussel viết trong hồi ký mang tên Sổ ghi chép của một chuyên gia tâm thần tội phạm rằng: "Tôi không quên cái nhìn trong mắt hai người cảnh sát mặc thường phục. Tôi đã nhìn thấy kiểu nhìn đó trước đây, những người có lối tư duy cũ, tin chắc rằng công việc nghiên cứu bệnh học tâm thần mới mẻ này là hoàn toàn vô nghĩa".

Ông bắt đầu đọc lướt qua tài liệu vụ án. Trong 16 năm, F.P. luôn bị ám ảnh rằng Con Edison đã làm một việc gì đó bất công ghê gớm đối với hắn. Rõ ràng là hắn bị hoang tưởng lâm sàng. Nhưng chứng hoang tưởng phải mất một thời gian mới phát triển. F.P. đã bắt đầu tiến hành đánh bom từ năm 1940, điều đó cho thấy giờ đây hắn đã là một người trung tuổi. Brussel soi kỹ cách viết chữ chính xác trong các lá thư gửi cảnh sát của F.P. Đây là một người đàn ông có tính ngăn nắp và thận trọng. Sổ ghi công việc của hắn là một dẫn chứng rõ rệt. Hơn nữa, thứ ngôn ngữ được dùng cho thấy hắn là người có một trình độ học vấn nhất định. Nhưng vẫn có một cái gì đó gò bó, không tự nhiên trong cách chọn từ và lối diễn đạt. Cụm từ Con Edison thường được thêm từ "the" vào đằng trước (thành "the Con Edison"). F.P. dường như là người sinh ra ở nước ngoài.