Auschwitz

14 februari 1943

Dagen strijken voorbij, er gebeurde niks bijzonders. Vandaag is het Valentijnsdag, maar het is akelig stil op het liefdesfront.
Het is een akelige avond voor een razzia, toch moet het gebeuren. Mijn vader trekt mijn opschrijfboekje onder mijn neus vandaan en gooit het op de grond. Hij pakt me op bij mijn arm en duwt met zijn andere hand mijn jas in mijn handen. Mijn moeder kijkt ons na en lacht even. Ik lach even terug naar haar en geef mijn zusjes een kus. Mijn broertje geef ik een aai over zijn bol en mijn moeder omhels ik. 'Bedankt.' fluister ik nog even voordat ik wegga. Mijn vader start de auto en rijdt richting de straat. Onderweg komen we nog andere auto's en mannen tegen. Razzia's zijn nooit mijn favoriete ding geweest. We parkeren de auto's en beginnen op de deuren te bonken. Mannen van ons team stormen huizen binnen en iedereen begint te schreeuwen. Kleren worden in koffers gepropt. Tientallen schreeuwende Joden worden in de auto's geladen. Plots herken ik een stem. 'Laat me los, viezerik!' schreeuwt ze. Het is Antigone. Ze ziet mij en kijkt me doordringend aan. Ik pak haar van de Duitser over en fluister in haar oor: 'Ik houd van je. Ik haal je hier ook weer uit. Hoe kom ik bij de Ondergrondse?' Ze schreeuwt nogmaals en zegt dan met een zachte stem: 'Zeg dat je namens Ellis Vermeer komt. Ze weten dat je bestaat.' Na deze zin duw ik haar in de auto en kruip er zelf bij als beveiliger. Mijn vader knikt me bemoedigend toe en duwt me een pistool in mijn handen. Het is krap en sta dus dicht tegen Antigone aan. Helaas kan ik haar niet uit de truck laten springen, vanwege mijn grote vriend Arend. Hij is een grote aanhanger van de NSB en doet er alles voor. Opeens voel ik een hand in mijn zak, Antigone propt er een briefje in en drukt haar vinger op haar mond. Niet veel later stopt de auto bij het hoofdkantoor en worden de Joden uit de auto gehaald. Ik laat mijn hand langs die van haar gaan, als teken dat ik haar zal redden. Ze lacht en dat is het laatste wat ik van haar zal zien. Voorlopig.

~~

De volgende ochtend sta ik met klamme handen voor een deur. De ruzie met mijn vader heeft me aan het denken gezet. Het briefje van Antigone beschreef waar ik moest zijn voor de Ondergrondse. Ik klop aan en wacht. Een oud vrouwtje doet open en neemt me op van top tot teen. Achter haar verschijnt een man en vraagt voor wie ik kom. 'Ik kom namens Ellis Vermeer.' zeg ik. De man knikt en vraagt me hem te volgen. We lopen door een luik een trap door. Beneden zitten mannen en een paar vrouwen. De man die open had gedaan wijst me te gaan zitten op een houten stoel. 'Dus jij bent Joost?' Voorzichtig knik ik. 'Je werkt bij de NSB, is dat juist?' Weer knik ik. Antigone heeft echt alles vertelt. 'Wat doe je hier?' Een vrouw van rond de 30 kijkt me angstig aan. 'Het is goed.' zeg ik. 'Ik wil veranderen. De NSB zit fout, dat vertelt Ellis me al lang. Maar ik was te eigenwijs om haar te geloven. Mijn vader zit ook bij de NSB. Hij heeft me als het ware erheen geduwd. Voor Ellis wil ik mijn leven veranderen. Ik dacht voor jullie een goede spion te zijn.' verklaar ik mijn keuze. De man knikt. 'Wij houden van je eerlijkheid. Ellis zei al dat je ooit zou komen en dat je goed was.' 'Er is een ding. Vannacht heeft er een razzia plaats gevonden in de straat van Ellis. Exact 98 Joden uit haar straat zijn opgepakt en meegenomen. En worden zo snel mogelijk gedeporteerd naar Auschwitz.' vertel ik. De man neemt op van top tot teen en heet me welkom. Iedereen begint hij voor te stellen. De man zelf heet Arend en vele anderen namen worden vertelt. 'Wij willen een microfoontje plaatsen in je kostuums zodat we je kunnen horen. Draag hem echt alleen in je NSB-apenpakje en niet in je normale kleren.' Arend kijkt me aan. 'Wil je hier aan meewerken?' Ik knik. 'Ik ga mijn best doen om het te combineren.' Arend knikt en overhandigt me een microfoontje. 'Welkom Joost!' Hij schenkt voor iedereen een klein glaasje drank in. 'Môge!' zeggen ze. Ik herhaal het en sla het in een keer achterover. Het is fijn om te weten dat zij zoveel vertrouwen in mij heeft. Dat zij hiervoor gezorgd heeft. In gedachten bedank ik haar.