U trai: nhà ở sạch sẽ và tĩnh mịch để học hay để tu luyện.
Tương phi: Nga Hoàng và Nữ Anh là hai bà phi của vua Ngu Thuấn. Sau khi vua Thuấn băng, hai bà ở đất Thương Ngô, rồi đến sông Tương, khóc lóc thảm thiết, gieo mình chết.
Hương Sơn: tên huyện thuộc tỉnh Nghệ An ở phía nam sông Cả, tức là sông Lam Giang (nay thuộc tỉnh Hà Tĩnh).
Nguyên văn: Vương mệnh bất sĩ giá. Ý nói mệnh của Chúa phải thi hành cấp tốc như ngựa không kịp thắng yên.
Quan Chính Đường: Chỉ Huy quận công Hoàng Đình Bảo, trước tên là Đăng Bảo, sau đổi là Tố Lý, lại đổi là Đình Bảo; người xã Phụng Công, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay; cháu của Hoàng Ngũ Phúc, đậu hương tiến, lại đậu tạo sĩ, lấy con gái chúa Trịnh Doanh. Năm 1777, làm trấn thủ Nghệ An; năm 1778, được Trịnh Sâm cho coi việc phủ chúa và lĩnh chức trấn thủ Sơn Nam. Sau khi Trịnh Sâm mất, giữ chức phụ chính, sau bị quân Tam Phủ nổi loạn giết chết (loạn Kiêu Binh).
Đông Cung Vương Thế tử: tức Trịnh Cán, con Trịnh Sâm và Đặng Thị Huệ.
Lợi hại: điều lợi và điều hại. Nghĩa bóng : quan hệ, ghê gớm.
Tam công: ba chức quan lớn trong triều đình, tức Thái sư, Thái phó và Thái bảo.
Cơ công: chỉ Cơ Đán tức là Chu Công, chú vua Thành Vương nhà Chu, có công dẹp loạn miền đông nam, trở về cải định quan chế, sáng chê lễ pháp; sau lại đóng đô ở Lạc Ấp, gọi là Đông Đô.
Hiên Kỳ: Hiên Viên hoàng đế và Kỳ Bá, hai người có công trong y học thời cổ.
Đạo đồ: học trò theo học thuốc.
Đồ thư: tranh và sách. - Gươm đàn: thanh gươm và cây đàn, đồ dùng của người học trò xưa.
Vĩnh Dinh: một địa điểm ở vùng Vinh.
Bạt thiệp: đi trên cỏ và lội trong nước, có nghĩa lặn lội khó nhọc.
Cấm Giang: sông ở vào hai huyện Hưng Nguyên và Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.
Thiết Cảng: có nghĩa cửa Sắt ở đông bắc huyện Hưng Nguyên và phía nam huyện Đông Thành, tỉnh Nghệ An.
Chân độn: việc ẩn náu được tiến hành đúng mức và đúng ý nghĩa của nó.
Dưỡng chân: nuôi dưỡng cái tính thành rất mực.
Ba sinh: do chữ Hán tam sinh có nghĩa là ba lần sinh ra ở đời để trả cho hết duyên nợ (duyên nợ ba sinh).
Đông Lũy: tên làng thuộc huyện Đông Thành, tỉnh Nghệ An.
Vị khí: cái khí trong dạ dầy.
Hoàng Mai: tên xã thuộc huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
Long Sơn: tên núi ở làng Nhân Sơn, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
Giờ ngọ: khoảng thời gian từ 12 giờ đến hết 14 giờ ngày nay.
Theo Trung Quốc Sử Lược của Phan Khoang thì vua cuối cùng nhà Tống dời ra ở đảo Nhai Sơn (Quảng Đông), có đại tướng Trương Thế Kiệt, tể tướng Lục Tú Phu phò trợ. Quân Nguyên đánh Nhai Sơn, Tú Phu cõng vua nhảy xuống bể tự tử (1279). Thế Kiệt đi đường thủy qua Việt Nam mưu sự khôi phục, đi đường gặp bão, thuyền chìm mà chết.
BẠN ĐANG ĐỌC
THƯỢNG KINH KÝ SỰ
Ficción histórica"Đây là một thiên phóng sự duy nhất của văn học Việt xưa viết về người thật, việc thật với cách hành văn giản dị, tinh tế và sinh động" (nhà văn Đoàn Minh Tuấn)
