I. TÓM TẮT :
Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis – viêm bao gan liên quan với nhiễm khuẩn đường sinh dục – xảy ra trên 1/4 bệnh nhân bị bệnh viêm vùng chậu (pelvic inflammatory disease PID). Triệu chứng điển hình là cơn đau nhói như trong viêm màng phổi bắt đầu ở hạ sườn phải, thường đi kèm với các dấu hiệu viêm vòi tử cung, có thể bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý phổ biến khác như viêm túi mật hoặc viêm thận bể thận.
Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis – một tình trạng viêm bao gan liên kết nhiễm trùng vùng chậu – đặt ra một thách thức lớn trong chẩn đoán lâm sàng, đặc biệt là khi bệnh nhân có triệu chứng đau hạ sườn phải chiếm ưu thế, gây nhầm lẫn với các bệnh túi mật cấp tính. Bài viết này bàn về nguyên nhân, bệnh sinh, chẩn đoán và điều trị của hội chứng này.
II. NHỮNG ĐIỂM CHÍNH :
Tác nhân chính gây nên hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được cho là do Neisseria gonorrhoeae và Chlamydia trachomatis
Sinh bệnh học của hội chứng Fitz-Hugh-Curtis vẫn chưa được hiểu rõ. Nó có thể là kết quả của sự nhiễm khuẩn trực tiếp, từ đường máu hoặc bạch huyết của bao gan và các cấu trúc liên quan, hoặc do một phản ứng miễn dịch quá mức đối với C trachomatis.
Tỷ lệ mắc khoảng từ 4% đến 14% ở bệnh nhân nữ bị PID, nhưng có thể lên đến 27% ở thanh thiếu niên bị PID do các cấu trúc giải phẫu chưa trưởng thành đầy đủ nên dễ bị nhiễm trùng hơn.
Chẩn đoán xác định thường có sau khi loại bỏ các nguyên nhân khác gây đau hạ sườn phải và cô lập các tác nhân gây bệnh. Điều này có thể khó khăn nếu bệnh nhân không có dấu hiệu viêm vòi tử cung.
III. LỊCH SỬ :
Mối liên quan với bệnh lậu :
– Hội chứng Fitz-Hugh-Curtis được mô tả lần đầu tiên vào năm 1920 bởi Carlos Stajano, người đầu tiên ghi nhận lại sự dính của bao gan vào thành bụng trước ở những bệnh nhân bị nhiễm lậu cầu và có triệu chứng đau ¼ trên phải của bụng.
– Trong những năm 1930, Thomas Fitz-Hugh và Arthur Curtis cũng mô tả hội chứng và cho thấy sự liên hệ giữa các cơn đau cấp hạ sườn phải và sau khi nhiễm trùng vùng chậu và hiện tượng dính bao gan gan, kèm với hình ảnh “dây đàn violon” (“violin string”) được tìm thấy ở bệnh nhân nữ đã bị viêm vòi trứng trước đó. Curtis mô tả nhiều vài trường hợp dính rất điển hình giữa gan và thành bụng ở những bệnh nhân bị bệnh lậu và ghi nhận rằng sự dính tương tự không tìm thấy trong những nguyên nhân gây viêm phúc mạc khác, điều đó cho thấy đây một hội chứng duy nhất. Fitz-Hugh cho rằng Neisseria gonorrhoeae là nguyên nhân sau khi ông tìm thấy song cầu gram âm trên phết tế bào gan gan ở những bệnh nhân có hội chứng
Kể từ đó, việc chẩn đoán hội chứng Fitz-Hugh-Curtis đã được phổ biến rộng rãi trên lâm sàng, dựa trên bệnh sử và khám thực thể và cấy mầm bệnh dương tính. Từ khi được biết đến nhiều hơn, hội chứng Fitz-Hugh-Curtis bắt đầu được chẩn đoán thường xuyên hơn khi phẫu thuật thăm dò các bệnh lý khác như vô sinh hoặc viêm túi mật giả. Phẫu thuật nội soi ra đời giúp tăng khả năng phát hiện hội chứng và là một trong những lựa chọn khi việc cắt dính là cần thiết nhằm làm giảm triệu chứng của bệnh nhân.
