Tập làm văn

Chị em Thúy Kiều

Nguyễn Du là một danh nhân văn hóa, một đại thi hào của dân tộc ta. Ông đã để lại cho kho tàng văn học Việt Nam ta một kiệt tác của nền văn học trung đại - tác phẩm Truyện Kiều. Ngoài hai giá trị lớn và giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo, truyện Kiều còn rất thành công về mặt nghệ thuật. Chỉ xét riêng về nghệ thuật miêu tả nhận vật, Nguyễn Du đã đạt đến đỉnh cao chói lọi nhất trong lịch sử bằng trích đoạn Chị em Thúy Kiều với trọn vẹn vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều và Thúy Vân.

Đoạn trích "Chị em Thuý Kiều" nằm trong phần "Gặp gỡ và đính ước", sau phần giới thiệu gia cảnh gia đình Thuý Kiều. Với nhiệt tình trân trọng ngợi ca, Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ cổ điển, lấy những hình ảnh thiên nhiên để gợi, tả, khắc hoạ vẻ đẹp chị em Thuý Kiều thành những tuyệt sắc giai nhân. Đây là bức chân dung của hai nhân vật chính mà Nguyễn Du đã dành cho tất cả sự ưu ái trân trọng và lòng quý mến của mình.

Với bốn câu thơ mở đầu, Nguyễn Du đã giới thiệu vẻ đẹp chung của hai chị em bằng nét bút cô đọng:

Đầu lòng hai ả tố nga

Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.

Mai cốt cách tuyết tinh thần,

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.

Cách giới thiệu của nhà thơ thật tài tình, chỉ bằng hai câu lục bát tác giả đã giới thiệu được lai lịch, vai vế của hai chị em. Đó là hai người con gái xinh đẹp, Thúy Kiều là chị còn Thúy Vân là em. Từ Hán Việt "tố nga" chỉ những người con gái đẹp tinh tế để miêu tả chung hai chị em Thuý Vân, Thuý Kiều. Hai chị em được ví von có cốt cách thanh cao như hoa mai, có tâm hồn trong sáng như tuyết trắng. Tuy "mỗi người một vẻ" nhưng từ hình dáng bên ngoài cho đến tâm hồn và tính tình bên trong họ đều "mười phân vẹn mười". Bằng những biện pháp tu từ quen thuộc trong văn thơ cổ điển là bút pháp tượng trưng và ẩn dụ, tác giả đã lấy vẻ đẹp mĩ lệ trong thiên nhiên để so sánh ngầm với vẻ đẹp của hai chị em và miêu tả tâm hồn trong sáng của hai thiếu nữ.

Trong bốn câu thơ tiếp theo tác giả đã giới thiệu sắc đẹp của Thúy Vân, một thiếu nữ rất mực kiều diễm:

Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.

Chỉ với vài nét khắc họa, tác giả đã miêu tả được vẻ đẹp của Thuý Vân là vẻ đẹp trang trọng, quý phái, phúc hậu. Chỉ vài nét chấm phá, bức chân dung của Thúy Vân hiện lên thật nghiêm trang , đứng đắn và phúc hậu. Gương mặt của Vân đầy đặn, phúc hậu và sáng như trăng tròn với lông mày sắc nét, đẹp như mày ngài."Người thanh tiếng nói cũng thanh", giọng nói của Vân trong trẻo, thanh thoát, miệng cười tươi như hoa. Bằng biện pháp so sánh Nguyễn Du đã cho thấy mái tóc của nàng mượt mà hơn cả những đám mây trời lơ lửng trên không, tuyết trắng ngần cũng không sánh bằng làn da mịn màng, trắng trẻo của nàng. Đó là những nét miêu tả theo bút pháp ước lệ, thường được dùng để miêu tả những đặc điểm hình thức, tinh thần của con người một cách sinh động trong thơ văn cổ. Từ ngữ "trang trọng", "đoan trang" là hai nét vẽ tinh tế, gợi nên chân dung Thúy Vân với vẻ đẹp quý phái. Bằng một loạt những nét miêu tả có tính chất ước lệ và từ ngữ chọn lọc, tác giả đã đặt Thúy Vân trong gam màu ưa nhìn, dịu dàng, tươi tắn, đường nét hài hòa. Chân dung nàng mang tính cách "thua", "nhường" cho thấy nàng số phận bình lặng , suôn sẻ.