Ritim kavramını daha çok çeşitlendirmek mümkün. Fakat başka konularla iç içe geçtiği için bunları ritim konusuna dahil etmek istemedim. Yine de bazılarından söz etmek iyi olabilir.
Bunlardan biri müzikalite. Her dilin bir müzikalitesi var. Almanca bilmeseniz bile, biri Almanca konuştuğunda o kişinin konuştuğu dilin Almanca olduğunu anlarsınız. Yine Fransızca, Japonca, Arapça gibi dilleri anlamasınız bile, biri bu dilleri konuştuğu zaman onun hangi dil olduğunu çözebilirsiniz. Çünkü her dilin müzikalitesi birbirinden farklı. Bu; dilin yapısından, sözcüklerden, sözcükleri oluşturan seslerin biçiminden, sözcüklerin diziliminden, sözcük ve hecelerdeki vurgulardan, konuşurken gırtlağın ve diğer ses aygıtlarının nasıl kullanıldığından (ve daha sayabileceğimiz bir süre sebepten) kaynaklanıyor. Aynı dilin ağız, lehçe, şive farklılıkları da müzikaliteyi değiştirebiliyor. Bu yüzden müzikalite dediğimiz kavramın, ritim kavramıyla oldukça bağlantılı olduğunu varsayabiliriz. Müzikalite özellikle konuşma dili için kullanılan bir kavram. Yazı diliyle konuşma dilinin arasındaki farklıları da göz önünde bulundurarak, ritim konusunu daha ön planda tuttum. Ama ritmi müzikaliteden bağımsız düşünmek de mümkün değil. Yazdığınız metnin müzikalitesini sesli okuyarak test edebilirsiniz. Seslerin uyumu ve çeşitliliği müzikaliteyi oluşturur. Bu sesleri kullanarak metninizde değişik etkiler oluşturabilirsiniz.
Bir de yine birçok alanla bağlantılı perspektif konusu var. Perspektifi "Bakış Açısı" olarak değerlendirdiğimizde sosyal, kültürel durumlar, yazarın ve karakterlerin algısı da işin içine girdiği için burada bahsedeceğimiz perspektif kavramı daha çok resim, fotoğraf, sinema gibi alanlardakine benzeyen duyusal ve dilsel bir perspektiftir. Şimdilik sadece müzikalite ve ritimle olan bağlantısına değineceğiz. Kurgusal metinlerde perspektif sinemasal bir etki yaratmak için kullanılır. Bu da metnin ritmine etki eder. Perspektif ayrı başına incelenmesi gereken ve alt başlıklara ayrılabilecek bir konu. Ama bir örnek vermek gerekirse, dildeki zamanları bir arada kullanarak zamansal perspektif oluşturabiliriz. Geçmiş, gelecek, şimdiki zaman, mişli geçmiş, di-li geçmiş, istek şart kipleri, bunların hikâyeleri rivayetleri falan derken, otuz civarında zaman sayabiliriz. Zamanları farklı kombinasyonlarla ve de beş duyumuzu etkileyen duyusal perspektif unsurlarıyla bir arada kullanarak daha dinamik metinler oluşturulabilir. Bütün bunların ritme etki etmesi kaçınılmaz olur.
(Uygulamalı video dersler ve etkileşimli bir kurs deneyimi için https://www.udemy.com/yaraticiyazarlikegitimi adresini ziyaret edin veya Udemy mobil uygulaması üzerinden kursa erişin.)
ŞİMDİ OKUDUĞUN
Yaratıcı Yazarlık Eğitimi: İçindeki Yazarı Ortaya Çıkar
Non-FictionHepimiz ilham perimizin yanımızda olduğu o nadir zamanlarda çok yaratıcı olabiliyoruz. Ama bu nazlı peri bizi istemediğinde ya da bizi terk ettiğinde işler hiç yolunda gitmeyebiliyor. İçimizdeki hikâyeyi bir türlü kâğıda dökemeyişimiz, yazmaya bir t...
