Trên con đường mòn nhỏ dẫn lên sườn đồi, lổm cổm những tảng đá lớn nhỏ xen lẫn những bụi cây trinh nữ vẫn đọng lại chút sương sớm. Người thiếu nữ chân trần, vai đeo một chiếc gùi lớn được đan bằng mây đang lặng lẽ bước đi. Trên người cô bận một chiếc áo cỏm tay ngắn – loại trang phục đặc trưng của người Thái nơi đây, nhưng bên dưới lại bận chiếc quần vải màu nâu đã bạc phếch; thường thì khi đi rừng, ăn bận như vậy sẽ cảm thấy thoải mái hơn.
Đi tới lưng chừng đồi, người thiếu nữ dừng lại, có lẽ vì đã thấm mệt. Cô ngồi xuống phiến đá xám ven đường, tiện tay bỏ chiếc gùi xuống, lấy vạt áo thấm nhẹ mồ hôi ướt đầm đìa trên gương mặt trắng trẻo, thanh tú. Người ta đồn, những thiếu nữ người Thái, người Mường vùng này đẹp lắm!
Nghỉ một lát, người thiếu nữ đứng dậy, tiếp tục đi lên phía trên. Con đường mòn dẫn thẳng vào khu rừng rậm. Những đoạn đường lổm cổm đá cuội không còn nữa, mà thay bằng những đoạn đường đất được phủ lớp lá dày, hoai mục. Phía bên trên, những tầng lá dày tới nỗi ánh mặt trời không thể nào lọt qua. Người thiếu nữ phăng phăng đi về phía trước, vẻ như đoạn đường này đã quá quen thuộc với cô rồi!
Đi hết đoạn rừng rậm, những tán lá thưa dần. Người thiếu nữ ngước lên, nắng vờn quanh những tầng lá, điểm tô bằng những hạt sương mai lóng lánh. Thảng hoặc, một con chim lạ vùi mình trong tán cây, bị đánh động bay vù lên, cất lên vài tiếng "tu huýt, tu huýt", nhưng tuyệt nhiên người thiếu nữ không hề giật mình, sợ hãi bởi những điều đó.
Cô phăng phăng bước tiếp, rồi cuối cùng dừng lại ở một rừng cây đành hanh – một loại măng rừng phổ biến trong vùng. Người thiếu nữ dừng lại, bỏ gùi xuống, lấy từ trong gùi ra một con dao mũi nhọn loại nhỏ. Rồi cứ thế, sấn mũi dao sâu xuống dưới gốc măng, nhổ lên; chẳng mấy chốc mà măng đã đầy gùi.
-Vúttt...
Tiếng động lạ! Cô giật mình, quay ngoắt lại, nhìn quanh. Xa xa, mấy ngọn đành hanh rung rung rồi đổ ụp xuống. Người thiếu nữ đeo gùi lại vào lưng rồi lặng lẽ tiến về phía đó. Một mế già lớn tuổi trong trang phục truyền thống của người Mường đang dùng dao lóc những cành nhỏ quanh thân cây đành hanh, nhanh thoăn thoắt!
Khi nhìn thấy cô thì mế già bèn dừng lại. Người thiếu nữ lên tiếng hỏi han.
-Mế đi rừng sớm thế! Mà mế lấy cây đành hanh về làm gì vậy? [Mế: Có nghĩa là "mẹ" cách gọi của người Mường]
Mế già ngừng tay, nụ cười nhăm nhúm nở trên gương mặt già nua, mỏi mệt. Mế bận trên người trang phục đặc trưng của người Mường vùng dưới với áo chẽn ngắn tay và chân váy màu đen, phần nối giữa gấu váy và áo là một loại đai được dệt bằng thổ cẩm với hoa văn đặc sắc. Phía bên hông mế còn đeo thêm một sợi dây xà tích làm bằng bạc. Ở vùng này cư ngụ chủ yếu là người Thái và người Mường; người Mông và người Dao thì chọn chỗ ở cao hơn, tùy thuộc vào tập tục của họ.
-Lấy đành hanh về làm chuồng cho trâu ấy mà... -Mế già trả lời. -Đi sớm, không trưa đi nắng lắm!
-Nhà mế ở gần đây à? -Cô gái tiếp tục hỏi.
