İMAM EL-BUHÂRÎ'NİN HAFIZASI..
Hafızlar Sultanı İmam Buhâri'nin imtihan edilişini İbn Hacer el-Askâlânî (sahîh senetlerle) şöyle anlatır;
...İmam Buhârî Bağdat'a gelmişti. Bunu işiten ehl-i hadis toplandılar.Buhârî'yi imtihan etmek istediler. Yüz hadisi ele aldılar, metin ve isnadları birbirine karıştırdılar; bir isnâdın metnini başka bir isnâda, bir metnin isnâdını başka bir metne ekleyerek her birine on hadis düşecek şekilde on adama verdiler. Buhârî'den bir gün hadis rivayet etmesi için söz aldılar ve bu on adama Buhârî geldiği zaman bu hadisleri ona sormasını emrettiler.
O gün geldiğinde bu kişiler mecliste hazır bulundu. Aralarında Horasan'dan, Bağdat'tan gelenlerin bulunduğu bir grup da oradaydı. İnsanlar gelip toplanınca bu on adamdan birisi kalkıp Buhârî'ye (metin ve isnâdları birbirine karıştırılmış) hadislerden bir hadis sordu. Buhârî: "Böyle bir hadis bilmiyorum" dedi. Adam teker teker diğer hadisleri de sorarak on hadisi bitirdi. Buhârî her defasında "Bilmiyorum" diyordu. Mecliste bulunan ilim sahipleri birbirlerine bakıp Buhârî için "meseleyi anladı" diyor, durumdan haberi olmayan bazıları ise Buhârî'yi hafıza zayıflığı ve acizlikle itham ediyorlardı.
Sonra o on adamdan biri daha kalktı. O da kendisine verilen hadislerden birini sordu. Buhârî "Bilmiyorum" dedi. Öbürünü sordu. Buhârî yine "Bilmiyorum" dedi. Diğer hadisleri de teker teker okuyup on hadisi bitirdi. Buhârî her zamanki gibi "Bilmiyorum" diyordu. Böylece üçüncü, dördüncü, beşinci... onuncu adama kadar her bir adam kalkıp kendisine verilen onar hadisi okudu, bitirdi. Buhârî her defasında "Bilmiyorum" sözünden fazlasıyla mukabele etmiyordu.
Bu on kişi kendilerine verilen hadisleri okuyup bitirdikten sonra Buhârî ilk okuyana döndü, "Senin ilk okuduğun hadis şöyleydi, doğrusu şudur; ikinci hadisi şöyle okudun, doğrusu budur; üçüncü hadisi, dördüncü hadisi... diyerek on hadisin sırasıyla önce karıştırılmış halini, sonra da doğrusunu söyledi; her bir hadisin metnini ait olduğu isnâda, her bir isnâdı da ait olduğu metne koydu.
Diğer şahıslara karşı da aynı şeyi yaptı. Bunun üzerine oradakiler Buhârî'nin hıfzını itiraf edip üstünlüğünü kabul ettiler."
Tartışmasız büyük hadis otoritesi İbn Hacer el-Askâlânî bu rivayeti kendi senediyle naklettikten sonra şu sözleri söylemekten kendisini alamaz: "İşte burada Buhârî'nin önünde diz çökülür. Şaşılacak olan, yanlış rivayetleri düzeltmesi değildir; çünkü hafızdı (doğrusunu zaten biliyordu). Asıl şâyân-ı taaccüb olan, bir dinlemekle kendisine okunmuş olan hatalı yüz rivayeti sırasıyla ezberlemiş olmasıdır!"[38]
Yine, Buhârî: "Yüz bin sahih, iki yüz bin sahih olmayan hadis ezbere biliyorum" demişti.[39]
Fotoğraf: İmam Buhârî'nin Hadis İmtihanının Tasvîri, Özbekistan
---------------------------------
...
[38]-İbn Hacer, Hedyu's-sârî mukaddimetu Fethi'l-Bârî, I, 510-511. I
[39]-İbn Hacer, Hedyu's-sârî mukaddimetu Fethi'l-Bârî, I,, 512.
EBUBEKİR SİFİL
