Klasik Müzik

Sessiz Romantizm - Frédéric Chopin (1810-1849)

  Frédéric Franciszek Chopin, Frédéryk François Chopin ya da sadece Sczopen, isminin çokça telaffuzu olsa da hepsinin ortak noktası klasik batı müziğinin erken romantik döneminin müzik şairi olan kişiyi icaz etmesi. Chopin'den bahsetmek istiyorsak önce biraz kökenine inmemiz lazım. 1736 senesinde polonya kralı olan I. Stanislaw tahttan indirildi ve ülkesi dışına çıkmaya zorlandı, Stanislaw'ın Fransa'ya yerleşmesi diğer Polonya soylularının onun peşinden Fransa'ya gelmesine vesile oldu, Stanislaw ın 1766 daki ölümünün ardından da Polonyalılar bölgedeki varlıklarını sürdürmeye devam etti. Onlardan biri de Kont Michal Pac idi. Kont, şatoyu yönetirken kendisine yardımcı olması için Jan Adam Weydlich adında başka bir Polonyalı'yı görevlendirmişti. Polonya ve Fransa nın böyle iç içe geçmiş olması müzik tarihinde önemli bir iz bırakacaktı. François Chopin (Frédéric Chopin'in dedesi), Kont Pac'ın şatosuna ürün sağlayan sıradan bir çiftçi idi, aynı zamanda tahta oyuncak yapımıyla da uğraşıyordu. 1771 yılında dünyaya gelen oğlu Nicolas Chopin'in (Frédéric Chopin'in babası) eğitimine büyük önem veriyorlardı ve ona müzik eğitimi veriyorlardı. Bir süre sonra Nicolas Chopin edebiyat ve müziğe bağlanmıştı, flüt çalıyordu ve şiirler yazıyordu. 1787 yılında Kont Pac şatosunu satıp Polonya'ya dönme kararı alınca yardımcısı Jan Weydlich ile hazırlıklara başladı ama dönüş kafilesine o zamanlar 16 yaşında olan Nicolas Chopin'in de katıldığından haberi yoktu. Nicolas Chopin'in bu konuda anne ve babasının rızasını alıp almadığını bilemiyoruz tabii. Varşova'ya geldiklerinde Wedlich ailesi ona kol kanat gerdi ve desteğini esirgemedi, ancak Nicolas Chopin'in ailesine yazdığı mektuplar cevapsız kaldı. 1814 yılında babası François Chopin'in ölümünün ardından mal varlığının iki kız kardeş arasında bölüşüldüğü ve belgeye göre Nicolas Chopin'in ölü olduğuna dair bir not bulunması ailesinin onu hiçbir zaman affetmediği ve hayatlarından çıkardığını gösterir.

 

                                                                        (Nicolas [Mikolaj] Chopin)

 1792 senesinde rusların Polonya'yı işgal etmesi ve topraklarını 2. kez paylaşması halkın milliyetçilik duygularını körüklemişti ve bu sebepten ötürü Nicolas Chopin  önadını değiştirerek "Mikolaj" yaptı, böylece daha polonyavari bir isme sahip olmuş oldu ve bu tarihten sonra tarih onu Mikolaj olarak anacaktı. 2 Haziran 1806 günü (35 yaşında) Justyna Krzyzanowska ile evlendi (24) ve 1 mart 1810 yılında Frédéric Franciszek Chopin dünyaya geldi.

   Chopin'in müzikle ilgilenen bir aileden geliyor olması ona küçük yaşta müzik ilgisi kazandırmaya başlamıştı. Annesinin piyano çalarken onu dinleyip ağlasa da, yahut bazen piyano'nun altına saklanıp onun içinde canavarlar olduğunu söylese de bu onun dehasının ortaya çıkmasına engel olmadı. 6 yaşına geldiğinde annesinden artık müzik konusunda öğrenecek bir şeyi kalmamıştı ve onun gelişimi için yeni bir öğretmene ihtiyacı vardı, bu kişi Wojciech Zywny olacaktı. Zywny Chopin'e bol bol Bach içeren bir müzik eğitimi verdi ve ileri zamanlarda Chopin, Bach hayranlığından bolca söz edecekti. 8 yaşında ilk bestesini yaptı (G minor polonaise ve B flat major polonaise) ve bunlar babasının yardımı ile gazetede yayınlandı, yavaş yavaş küçük Chopin'in ünü artmaya başlayınca Babası Nicolas ile halka konserler vermeye başlamıştı, ama Mozart'ın Babasının günümüzde en büyük eleştirilme sebebi olan (Leopold Mozart) paralı konserler yapmak yerine tüm konserler hayır konseri idi. 1825 tarihine gelindiğinde (Chopin 15 yaşında) 6. sınıfa gidiyordu ve aynı zamanda lisenin baş orgcusu idi, görev gereği her pazar Kilise ayinlerinde org çalıyordu. 

  1826 senesinde konservatuvar sınavına girdi ancak 2. konservatuvar sınavına küçük kardeşinin bozulan sağlık durumu sebebi ile giremedi, (Küçük kardeşi Emilia Chopin 15 yaşında tüberkülozdan ölecekti) ancak bu konservatuvara girmesine engel olmadı ve Varşova Üniversitesinde okumaya başladı. 21 nisan 1829 senesinde (Chopin 19 yaşında) konservatuvarın şan bölümü öğrencilerinin verdiği bir dinletide Chopin de vardı ve gözünü sahnedeki şarkıcılardan birinden ayıramaz olmuştu, bu kişi şan bölümünün en yetenekli öğrencisi kabul edilen Konstancja Gladkowska idi. İleriki tarihlerde Chopin Konstancja ile sürekli karşılaşacak ama hiçbir zaman duygularını söyleyecek cesareti kendinde bulamayacaktı. 

                                                                      (Konstancja Gladkowska)

1829 Mayıs tarihinde Rus çarı I. Nikolay'ın polonya'da taç giyme töreni vardı ve bu törende müzisyenlere önemli görevler düşüyordu. Törenin en önemli sanatçısı belki de yaşamış en büyük keman virtüözü kabul edilen ve Rachmaninoff, Liszt, Schumann, Chopin gibi büyük bestecileri olağanüstü çalışı ile etkilemiş olan Nicollo Paganini idi Chopin, Paganiniyi dinledi ve ona hayran kaldı (Op 10 no 5 eserinin diğer adı da Paganini étude'dür).

                                (Eugene Ferdinand Victor Delacroix tarafından çizilen Paganini)

  1829 Temmuz'unda Chopin 3 senelik konservatuvar eğitimini tamamlamıştı. Öğretmeninin onun hakkında yazdığı not: "Szopen Friderik - Özel yetenek, müthiş bir deha" idi. Aynı zamanda Chopin Piano Concerto no 1 in E minor Op. 11 (1830) ve Piano Concerto no 2 in F minor Op. 21 (1829-30) olmak üzere iki piyano concertosu üstüne çalışıyordu. Bu concertoları yazarken hâlâ Konstancja'ya aşık olduğu için bu concertoların 2. bölümlerini (Romanze ve Larghetto) Polonya'dan ayrılmadan önce ona ithaf edecekti (2. piyano concertosunun 2. bölümünde bu sevgiyi hissetmek oldukça kolaydır). 11 Ekim 1829 günü ulusal tiyatro'da son bir veda konserine çıkmıştı ancak ülkenin içinde bulunduğu durum her geçen gün daha kötüye gittiği için konser gündemde ilk sırayı alamamıştı. Konserin ardından artık sıra Viyana'ya gitmeye gelmişti, babası önceki seferlerin aksine oğlunun hem kendi iyiliği hem de ülkenin durumunun belirsizliği yüzünden ülkeden gitmesine karşı çıkmamıştı. Son konserin ardından Konstancja ile olan dostlukları iyice gelişmişti ve Konstancja onun veda günlüğüne şunları yazmıştı "Yabancı diyarlarda seni ülkenden daha çok takdir edebilirler ama bizden daha çok sevemezler." 

  İlerleyen yıllarda Chopin, Konstanjca nın yazdığı notun altında bir cümle ekleyecekti: "Daha çok da sevebilirler"

  2 Kasım 1830 günü Chopin Varşova'dan ayrıldı ve dostu Tytus ile buluşup yola devam edeceklerdi. Posta arabası Varşova'nın dışına ulaştığında Chopin'i bir sürpriz bekliyordu, ilk konaklama yerinde öğretmeni Elsner ve bir grup arkadaşı  onu beklemekteydi. Öğretmeni, onun ayrılışı için bir kantat bestelemişti. Arkadaşları gitar eşliğinde bu kantatı seslendirdiler. 

 2 Kasım 1830 günü Chopin, çok sevdiği ülkesinden bir gün geri dönmek üzere, bir daha asla geri dönemeyeceğinden bihaber olarak ayrıldı...