გიო! ლილე! ეს დათოა მამათქვენი! – გვითხრა დედამ აკანკალებული ხმით
მედა გიო გაკვირვებული შევცქეროდით ჩვენ წინ მდგარ მამაკაცს. თვალებიდა ცრემლები ჩამომივარდა და ტირილი მომინდა მაგრამ არა...
– ვინააა? – გაკვირვებულმა შეხედა გიომ დედას
– მამათქვენია გიო! მამათქვენი! – ხმა ისევ უკანკალებდა ლიდას
– ახლა გაგახსენდიით? მოგბეზრდა მარტოოო? – ზიზღიანი თვალებით შეხედა გიომ კაცს – აქ რაუნდა? რატომ წავიდა? ან რატო დაბრუნდა? – ახლა დედას შეხედა გიომ გამწარებულად – რატომ დგეხარ და მშვიდად უყუებ იმ ადამიანს ვინც ასე გაგწირა? რატო დაბრუნდა? – გიოს ისეთი ხმა ჰქონდა თითქოს ყვირილი უნდოდა და ვიღაც ხელს უშლიდა
– არც მე ვიცი შვილო! – დედას ცრემლები მოსდიოდა
– სანამ შენ მეტყვი რამეს "მ ა მ ა" მანამდე მე გეტყვი ერთ რამეს... – განაგრძო გიომ, კაცი კი როგორც დედამ გვითხრა მამა, თავჩახრილი იდგა და დავინახე როგორ მოსწყდა მის თვალს ცრემლი და გადაცრეცილ იატაკს დაეცა – რომ მიდიოდი არ ფიქრობდი იმაზე რომ დედას ჩვენი გაზრდა გუჭირდებოდა? არ გიფიქრიაა იმაზე რომ ერთ დღეს შეიძლებოდა უბრალოდ შიმშილით და სიცივით დავხოცილვიყავით ჩვენ სამნი, მახსოვს როგორ მეფერებოდი ხოლმე, ჩემი ვაჟკაცი ხარო მეუბნებოდი. და რომ წახვედი დედას ვკითხე "მამა სადაა" – თქო დედამ კი მიპასუხა – "ეს ჩვენი საქმე აღარაა შვილო" როცა ლილე ცოტათი წამოიზარდა და დედა ზღაპრებს უყვებოდა ხოლმე, ბოლოს სულ ეუბნებოდა "ლილე შენ გყავს მამა რომელსაც არასდროს დაუტოვებიხარ! ის სულ შენთან იყო, შენთანაა და შენთან იქნება" მე ამ ყველაფერს კი ჩუმად ვუყურებდი და ცრემლები მომდიოდა რადგან მე ვიცოდი რომ აღარ დაბრუნდებოდა მამაჩემი, მაშინ უკვე რვა წლის ვიყავი და ვხვდები ყველაფერს. ლილე რომ ხუთი წლის შევიდა სკოლაში, თანაკლასელები უყვებოდნენ როგორი თოჯინა უყიდეს მათ მამებმა, ლილეს თოჯინები არასდროს იტაცებდა მაგრამ თანაკლასელებთან ამბობდა რომ მამამისი მის გულში იყო, ამაზე დასცინოდნენ კიდეც მაგრამ ლილე ამ დაცინვის მიზეზს ვერ ხვდებოდა. ჩვენ ღარიბები ვიტყავით და არავინ არაფრად გვაგდებდა, ახლა კი მოხვედი და აქ ასე ჩუმად დგეხარ! ახლაკი აგვიხსენი რას ნიშნავს ეს ყველაფერი "მ ა მ ა" – ირონიით დაასრულა გიომ თავისი სათქმელი, მე გაშეშებული ვუყურებდი მათ, მხოლოდ ცრემლები მოძრაობდნენ ჩემს სახეზე.
– გიო! ლილე! – გავიგე კაცის სევდიანი ხმა – ლიდა! არ იცით როგორ მიხაროდა თქვენთან... ჩემს შვილებთან და ცოლთან ყოფნა. უამრავი ოცნება მქონდა თქვენზე დამყარებული, რომლებსაც ერთიანად მოვუღე ბოლო. გიორგი! მე სულ ვამბოგდი რომ შენ საამაყო ვაჟკაცი იქნებოდი და დღეს დავრწმუნდი რომ მართალს ვამბობდი. ვიცოდი რომ შენ დაიცავდი უმცროს დას და დედას,. ამიტომ არ მეშინოდა ლიდას და ლილეს შენთან დატოვების. მაგრამ ძალიან გამიჭირდა ამის გაკეთება. შენნაირო ცოტაა გიორგი! შვილო! ლილე! – შემომანათა მწვანე თვალები მე – ჩემო ანგელოზო გოგონა! რა მშვენიერი ხარ! რომ დაიბადე და ხელში აგიყვანე მაშინვე ვთქვი რომ შენ გამორჩეული გოგონა იქნებოდი ყველასგან! ლილე მე დაგარქვი! ვიცოდი მზესავით ლამაზი რომ დადგებოდი. მე კი მართლა არ მიმიტოვებიხართ, გიყურებდით როგორ არჩენდა გიო ოჯახს, როგორი წვალებით მუშაობდა ლიდა, ყველაზე კეთილი ადამიანი რომელიც სულ მიყვარდა და მეყვარება, ვუყურებდი როგორ ნადირობდა ლილე ტყეში და როგორ უყვარდა სვანეთი, ვუყურებდი რომ იმ ადგილას უყვარდა ჯდომა და ფიქრი, სადაც მე იმ ტყეში. მე თქვენთვის თვალი არ მომიშორებია, უბრალოდ არ გენახებოდით, ბიძია თომას გამოგზავნილ საჩუქრებში წვრილი მეც მიმიძღვოდა.ახლა კი რატომ მიგატოვეთ ასე მოულოდნელად... სანამ ლილე დაიბადებოდა 2–3 თვით ადრე გავიგე რომ გულის პრობლემები მქონდა, ცოტახანში თავბრუსხვევა, ღებინება, ცხვირიდან სისხლდენა დამეწყო, დღითი – დღე მიჭირდა ამ ყველაფრის ლიდასთვის დამალვა. ლილეს დაბადების შემდეგ ჩემი მდგომარეობა გაუარესდა და გადავწყვიტე თქვენგან შორს წავსულვიყავი, რადგან ვიცოდი რომ თქვენთვის ჩემი ავადმყოფობა ძალიან მძიმე იქნებოდა, აღარ მქონდა გადარჩენის იმედი მაგრამ აღმოჩდნენ ისეთი ადამიანებიც რომლებსაც უნდოდათ ჩემი სიკეთე და მათი წყალობით ოპერაცია გავიკეთე, და გამოვჯანმრთელდი. შემდეგ გავიგე რომ მამაჩემს დიდი სამოსის ქარხანა ქონია და მისი საქმე განვაგრძე. ახლა მდიდარი ვარ და როცა ყველაფერი დალაგდა მოვედი თქვენთან! მაგრამ გახსოვდეთ მე სულ თქვენთან ვიყავი! – თქვა და წასვლა დააპირა
– მამა! – პირველად დავუძახე ვიღაცას მამა, მამა მაშინვე შემოტრიალდა – გგონია ახლა გაგიშვეებ? – გავიღიმე და მასთან მივირბინე, მაგრად ჩავეხუტე, როგორი განსხვავებული გრძნობა ყოფიილა მამას რომ ეხუტები.
– ისევ პატარა გოგონა ხარ! – მითხრა მამამ
შემდეგ ჩვენთან გიო და დედა მოვიდნენ და ერთმანეთ ვეხუტებოდით
– ბოდიში... – დამნაშავედ თვალებით შეხედა გიომ მამას
– შენ მართალი იყავი გიო! ბოდიშს მე უნდა გიხდიდეთ! – თქვა და თავიდან ჩაგვეხუტა ყველას ცალცალკე
– ახლა კი თქვენ უნდა გადაწყვიტოთ, თბილით ვილა ვიყიდე ერთერთ უბანში, იქ წავიდეთ და ყველაფერი ახლიდან დავიწყოთ! – თქვა მამამ. ამის გაგებაზე თვალები გავაფართოვე
– რაა! მე არსად წამოვალ! თქვენ თუ გინდათ წადით მაგრამ მე აქ დავრჩები! – ვუთხარი მათ
– მეც აქ მირჩევნია! არ მინდა თბილისში! – დედამ მხარი ამობა
– ხოო მამა! აქ ვართ მიჩვეულები და ჯობია აქ გავაგრძელოთ ცხოვრება! – გიოც დაგვეთანხმა
– როგორც გენებოთ! მაგრამ აქაურობა უნდა გადავაკეთოთ, გავაახლოთ, მანამდე კი სასტუმროში მოგვიწევს! – თქვა მამამ
– რაოოო! სასტუმრო შემომესმა! – კარი გვანცა დეიდამ შემოაღო – როგორ გაგიხარდათ დათოს მოსვლა? – ისე იკითხა თითქოს არაფერიო
– გვანცა შენ რაა.... – დედა პირდაღებული უყურებდა
– მე ერთი კვირით ადრე გავიგე ეს ყველაფერი მეგობარო! – ღიმილით თქვა გვანცა დეიდამ
– ხოო სანამ მოვიდოდი გავაფრთხილე ყველა თქვენს მეტი! – ახლა მამა ჩაერთო
– ხო და კიდევ! რაზეც სასტუმრო ახსენეთ... არავითარი სასტუმრო ჩემს სახლსაც იკადრებ! – მტკიცედ განაცხადა გვანცა დეიდამ
– არა გვანცა... ვერა.... – დედამ დაიყო მაგრამ გვანცა დეი8დამ გააჩუმა
– რა არა, ვერა, წამოხვალთ თქო ვთქვი მე! – ვითომ გაბრაზდა მაგრამ ტან ეღიმებოდა. დედა ბევრს შეეწინააღმდეგა მაგრამ თურმე რა ჯიუტი ყოფილა გვანცა დეიდა. ამ დროს გარედან ნინოს ხმა შემოგვესმა. ჩემს სახელს გამწარებული ყვიროდა.
– ოჰ! რა გწაამებული ხმით ყვირის გეგონება კვდებაო! – გალამძღა გვანცა დეიდამ თავისი შვილი. მე გამეცინა და ნინოსთან ავედი
გარეთ რომ გავედი დიდი ჰამერისც შავი ჯიპი იდგა, თვალები გამიშტერდა, ალბათ მამასი იყო. ნინო სახლის ჭიშკართან იდგა და მიცდიდა
– დროზე გოგო გამოადგი ფეხი! – გამომყვირა. მეც მაშინვე გავიქეცი მისკენ,
– გილოცავ დათო ბიძია მოსულა! – ღიმილით მითხრა
– შენც იცოდი არაა! – გამომცდელი მზერით შევხთე
– აუუუჰ! ერთი კივრაა ვიცი! ერთი კვირით ადრე გვითხრა ჩვენ! – ღიმილით მითხრა – ისა და... ხო წამოხვალ მდინარეზე?
– აუ!... არვიცი... – არ დავდიოდი ხშირად მდინარეზე, სასეირნოდ ბევრჯერ მაგრამ ესენი საბანაოდ მიდიოდნენ
– რას ქვია გოგო არიცი! დროზე ეხა საცურაოები ჩაიცვი მაგ კაბის შიგნით და წამო მალე.
– კაი დამიცადე. – ვუთხარი და სახლში შევირბინე. დედა, მამა და გვანცა დეიდა რაღაცაზე გულიანად საუბრობდნენ
ოთახში შევედი და კაბის შიგნიდან ასევე თეთრი როგორც კაბა საცურაოები ჩავიცვი, მართალია არ ვაპირებდი კაბის გახდას და წყალში შესვლას მაგრამ მაინც ჩავიცვი. მალევე მზად ვიყავი და ოთახიდან გამოვედი
– მე ნინოსთან და მაგათთან ერთად წავალ რა მდინარეზე... – დედას და მამას შევხედე
– წადი! წადი! – გამიღიმა მამამ, მეც გავუღიმე და სახლიდან გავედი
ნინოს გავყევი. დანარჩენებიც მანდვე გველოდებოდნენ. ყველამ მომილოცა მამის დაბრუნება, ლაშამაც. ბაჩომ და ლიზამ ხმა არ ამოიღეს. გზას დავადექით მდინარისკენ
– რაო თქვენს ნიძლავზეე... – ლუკამ წამოიწყო საუბარი და მე და ლაშას გამოგვხედა. ვაიმე მაგ ტირანმა მგონი ყველას უთხრა ნიძლავზე
– ხო! ხო რაოოო! – ნინომ ნაწყენი თვალებიტ გამომხედა რომ არაფერი ვუთხარი. მე ლაშას გავხედე :მიშველე" მზერით მაგრამ მან მხოლოდ გამიღიმა
– ლილე ბოლო დღეა ისე დღეს! – ახლა ნიკა ჩაერთო. მე არაფერს ვამბობდი, სიწითლისგან ლამის მიწაში ჩავძვერი
მდინარეზე მივედით. ბიჭებმა გაიძვრეს ზედები გოგოებმა კი მხოლოდ საცურაოები დაიტოვეს. ნიკა და ლიკა ერთმანეთს მიშტერებოდნენ, ნინო და ლუკა ერთმანეთს, ლიზა ლაშას მიშტერებოდა.
– ლილე შენ არ შემოხვაალ?– ლიკამ მკითხა
– არაა... არ მინდა – გავუღიმე
– ცუდხასიათზეა დღეს ჩვენი პატარა გოგონა? – აგდებულად იკითხა ლაშამ – რაიქნება ნიძლავს აგებს და... რასიზამ მოგიწევს ბაჩოს აკოცო! – ამის თქმაზე ბაჩომ "მოგკლავ" მზერით გამომხედა. ვაიმე ახლა ცუდად გავხდები.... მაგას ვერ ვაკოცებ
– არაუშავს არაა ბაჩო... – აგრძელებდა ლაშა მაგრამ არ დავაცალე, მასთან სწრაფად მივედი, თითები სახეზე მოვკიდე და ტუჩებში, ყველას თვალწინ, ვაკოცე. თავიდან თვალები გააფართოვა გაკვირვებისგან შემდეგ კი კოცნაში ამყვა მაგრამ მაშინვე მოვიშორე თავიდან დათითები ტუჩზე ავიფარე
– ლილეეე! – გაოცებისგან ნინომ იკივლა. მე მას შეშინებული სახით გავხედე და მზერა ისევ ლაშაზე გადავიტანე რომელიც გაკვირვებული მიყურებდა.
– ვაიმეეე! – სიხარულისგან იკივლა ლიზამ რადგან იცოდა ლაშას უნდა ეკოცნა მისთვის. მაშინვე გაიქცა ლაშასკენ და დაუფიქრებლად აკოცა ჩემზე მოშტერებულ ლაშას ტუჩებში, ლაშა მაშინვე გამოფხიზლდა, სახე დამანჭა და ლიზა ტუჩებიდან მოიშორა. ტუჩებზე ხელი მოისვა და თქვა
– მეც შევასრულე პირობა! – და ლიზას გახედა
ამის შემდეგ ყველა მდინარეში შევიდა საბანაოდ. მდინარის დიინება ამ ადგილას წყნარი იყო რადგან პატარა აუზივით იყო მოწყობილი და მდინარის წყალი გუბდებოდა, მართალია დიდი არ იყო მაგრამ არც პატარა. დაახლოებით 18:00 – ისთვის წყლიდან ამოვიდნენ ყველა, ამ დროის განმავლობაში წიგნის კითხვით გავირთე თავი. წყლიდან ამოვიდნენ თუარა ბიჭებმა კოცონი დაანთეს და გარშემო მოუსხდნედ, სიმინდი ვიღაცის მინდვრიდან მოიპარეს და შეწვეს. მე წამოვდექი და დაგუპეგული მდინარის ნაპირზე გავედი. ლამაზი ქვების აგროვება დავიწყე.
– როგორ შეძელი ასეთმა მორცხვმა! – მომესმა უკნიდან ლაშას ხმა
მაშინვე წამოვდექი და მისკენ შევტრიალდი.
– ყოველთვის ერთნაირი არავინაა! – ვუთხარი დაბღვერილმა
– წყალში რატომ არ შემოხვედი? – მკითხა და ჩემთან ახლოს მოვიდა, მის ახლოს მოსვლაზე მე ფეხი უკან გადავდგი, ის კიდე მოიწევდა ჩემსკენ, უკან ვეღარ დავიხიე თორემ წყალში გადავვარდებოდი მე კი ცურვა არ ვიცი. ჩემსკენ კიდევუფრო ახლოს მოვიდა და წელზე მომხვია ძალიან მაგრად ხელი.
– მხოლოდ ახლა გაიმარჯვე! – ყურთან მიჩურჩულა და ხელი მაშინვე გამიშვა. ხელი ისე სწრაფად შემიშვა რომ ტავი ვეღარ წონასწორობა ვეღარ შევინარჩყუნე და წყალში ჩავვარდი. ლაშას სახეზე ირონია, სიცილში გადავიდა.
– ცურვა არ იცის დებილო შენ! – ყვირილით გამოიქცა ნინო. ლაშას სახე ეცვალა. მე კი მდინარის დინებას მივყვებოდი და ვფართხალებდი. ძალი9ან შემეშინდა. ქაის ხმა... ისევ ქალის კივილის ხმა...
– გაჩუმდი! გაჩუმდი! – ვიყვირე და ნაპირიდან გამოშვერილ ხის ტოტს წავავლე ხელი. დანარჩენებისკენ გავიხედე. ლაშას ზედა გადაეძრო და ჩემსკენ მოცურავდა. ჩემთან რომ მოვიდა მაშინვე მოვჭიდე ხელები კისერზე და ფართხალით დაღლილმა თავი მხარზე ჩამოვადე.
– ისევ კიოდა ლაშა! – ვუთხარი
– ვიცი... – მანახ თანაგრძნობით მიპასუხა.
მან წელზე მომხვია მჭიდრდ ხელი და ნაპირისკენ გამიყვანა. რომ ამოვედი ნაპირზე წამოვჯექი, სიცივისგან მთლიანად ვკანკალებდი. მაშინვე მომვარდნენ დანარჩენები, სველი ლაშა გვერდზე მომიჯდა.
– არ ვიცოდი... – არც შემოუხედავს ისე მითხრა
– ვიცი... – არც მე შევხედე
– ლილეე! ხომ არ შეგეშინდა! – ნინო მაშინვე ჩამეხუტა. არ დაფიქრებულა რომ სველი ვიქნებოდი
– ლილე... – ლიკაც ჩამეხუტა
– კარგად... ვარ... – ხმის კანკალით ვუთხარი
– შეგცივდება კაბა გაიხადე. – ნინომ მირჩია. იმის თქმა ძალიან შემრცხვა რომ ბიჭების მრცხვენოდა.
– ეს ჩაიცვი... – ლაშან თავისი ნაცრისფერი თბილი კაპიშოუნის ზედა მომაწოდა.
– მადლობა! – მეც გამოვართვი. კაბა რომ გავიხადე არ მეგონა სირცხვილისგან გული თუ არ წამოვიდოდა. გავიხადე თუარა ბაჩოს გაშტერებული თვალები დავინახე, შემდეგ ლაშას გავხედე რომელიც არანაკლები იყო ბაჩოზე, ნერწყვი მძიმედ გადაყლაპა, მათი მზერისგან დარცხვენილმა მაშინვე გადავიცნი ლაშას კაპიშოუნი რომელიც დაახლოებით მხოლოდ ოცი სანთომეთრით მოკლე იყო და მუხლებამდე მომწვდებოდა, რაც საჭირო იყო იმას ხომ მაინც მიდფარავდა და სხა რაში მანაღვლებს. სველი ბოტასები გავიხადე და კოცონთან დავაწყვეთ კაბაც იქვე მივფინეთ. დაახლოებით სამი საათი გავჩერდით კოცონთან, მე პატარა ჩემს ნაპოვნ კენჭს ვეთამაშები და თან დღევანდელზე ვფიქრობ. ამ დროს დანარჩენები თავს ლაპარაკით ირთობენ, მხოოლოდ ლაშაა ჩუმად და შიგადაშიგ მე გამომხედავს ხოლმე. ლაშას კაპიშოუნის ქუდი საიმედოდ მქონდა ამოფარებული სველ თმაზე. ჩემს ბოტასებს დავხედე, უკვე მშრალი იყო და მაშინვე ჩავიცვი, კაბა კი ჩემდაგასაკვირად ჯერ ისევ ყინლივით ცივი და სველი იყო.
– წასვლის დროა არაა? – იკითხა ნიკამ
– კიი ნამდვილად! – დასთანხმდა ნინო
– ჰოო წავიდეთ! – ლიკაც დაეთანხმა
მეც და დანარჩენებიც ფეხზე წამოვდექით. კოცონი ჩავაქრეთ და გზას გავუყევით. მე ლაშას კაპიუშონის ჯიბეში ხელები ჩავყავი და გზას გავუყევი. ძალიან ნელა მივდიოდი და დანარჩენებს ჩამოვრჩი.
– ლილე მსწრაფად იარე ეეე! – გადმომძახა ნიკამ
მე გამოვფხიზლდი და მათკენ სირბილით წავედი როცა ლიზა თინ დამიხვდა, ფეხი გამომიშვირა და მეც გამოვედე მის ფეხს და ძირს დავენარცხე, ტავში ძალიან დიდი ტკივილი ვიგრძენი შემდეგ კი გავითიშე. არაფერი მახსოვს.
