Tiếng Cười Trong Bóng Tối - Vladimir Nabokov

Chương 15:

Ngay khi vừa mới quen với việc không bao giờ nói với Margot về nghệ thuật, lĩnh vực mà cô không biết gì và cũng không hề quan tâm, thì Albinus đã phải học cách giấu giếm nỗi đau khổ ông phải chịu đựng trong những ngày đầu tiên họ sống chung ở căn hộ cũ, nơi ông từng sống mười năm với vợ mình. Tất cả mọi vật xung quanh đều làm ông nhớ đến Elisabeth; những món quà bà tặng ông, và những món quà ông tặng bà. Trong mắt Frieda ông đọc thấy lời khiển trách sưng sỉa, và không quá một tuần sau cô ta đã bỏ đi sau hai ba lần khinh khỉnh lắng nghe Margot tuôn ra những lời mắng mỏ the thé.

Căn phòng ngủ và phòng trẻ dường như đăm đăm nhìn Albinus với vẻ trách móc ngây thơ cảm động, nhất là phòng ngủ, vì Margot đã kịp thời dọn sạch mọi đồ đạc trong phòng trẻ và biến nó thành chỗ chơi bóng bàn. Tuy nhiên, phòng ngủ... Đêm đầu tiên Albinus cảm tưởng như có thể ngửi thấy mùi nước hoa nhè nhẹ của vợ, khiến ông chán nản và mất hứng đến độ Margot cười rúc rích trước sự rụt rè bất ngờ của ông.

Cú điện thoại đầu tiên là một trận tra tấn. Một người bạn cũ gọi đến hỏi thăm chuyến du lịch ở Ý có tốt đẹp không, Elisabeth có khỏe không và liệu bà có thể đi dự buổi hòa nhạc cùng vợ ông ta vào sáng Chủ nhật không. "Thật ra, trước mắt chúng tôi đang sống ly thân," Albinus khó khăn nói.

("Trước mắt!" Margot chế giễu nghĩ thầm khi uốn éo trước gương để săm soi tấm lưng đã phai từ nâu thành vàng ánh kim.) Tin về biến đổi trong cuộc sống của ông lan rất nhanh, mặc dù ông cả tin hy vọng rằng không ai biết ông đang sống với nhân tình; khi họ bắt đầu tổ chức các buổi tiệc tùng, ông áp dụng biện pháp đề phòng thường lệ bằng cách để Margot đi ra cùng đám khách khứa và mười phút sau quay về nhà.

Ông cảm thấy một mối quan tâm buồn thảm trong việc mọi người dần dần hỏi thăm vợ ông; một số người thôi không đến chơi nhà ông nữa; và một vài người, quen vay mượn ông đều đặn, bỗng trở nên thân thiện và nhiệt tình đáng ngạc nhiên; đám nghệ sĩ cố tỏ ra như không có chuyện gì; và cuối cùng, một số người, chủ yếu là học giả đồng nghiệp, vẫn sẵn sàng đến chơi như trước nhưng không bao giờ đi cùng vợ, và hình như giữa những bà vợ của họ đang lây lan một cơn dịch đau đầu lạ kỳ.

Ông ngày càng quen dần với sự hiện diện của Margot trong các căn phòng từng đầy ắp ký ức. Cô chỉ cần thay đổi vị trí một số đồ vật thông thường thì ngay lập tức nó liền mất đi linh hồn của mình và ký ức về nó tắt rụi; vấn đề chỉ là cô cần bao lâu để động tới hết thảy mọi thứ, và nhờ bàn tay nhanh nhẹn của cô, vài tháng sau cuộc sống quá khứ của ông trong mười hai căn phòng này đã chết hẳn.

Căn hộ giờ đây dù đẹp đến đâu cũng không còn điểm gì chung với căn hộ nơi ông từng sống cùng vợ. Một đêm khuya, khi ông đang xát xà phòng lên lưng Margot sau buổi khiêu vũ, còn cô đang vui thú với trò đứng lên trên miếng bọt biển khổng lồ giữa bồn tắm đầy nước (bong bóng trào lên như trong ly sâm banh), cô đột nhiên hỏi ông có nghĩ rằng cô có thể trở thành diễn viên điện ảnh hay không.

Ông cười và nói không suy nghĩ, vì toàn bộ tâm trí ông đang bị cuốn hút vào những điều dễ chịu khác: "Tất nhiên rồi, sao lại không?" Vài ngày sau cô quay lại đề tài đó, lần này cô chọn thời điểm lúc đầu óc Albinus tỉnh táo hơn. Ông rất vui mừng về mối quan tâm của cô đến điện ảnh và bắt đầu tuôn ra một lý thuyết yêu thích về giá trị so sánh của phim câm và phim nói: "m thanh sẽ giết chết điện ảnh ngay lập tức," ông nói.

"Người ta làm phim như thế nào?" cô ngắt lời ông. Ông đề xuất dẫn cô tới phòng quay nơi ông có thể cho cô xem mọi thứ và giải thích quá trình làm phim. Sau đó sự việc tiến triển rất nhanh chóng. "Thôi ngay, mình đang làm gì đây nhỉ?" một sáng nọ Albinus tự hỏi khi nhớ lại đêm trước ông đã hứa cấp tiền cho bộ phim một nhà sản xuất xoàng xĩnh muốn thực hiện, với điều kiện là Margot được giao vai nữ phụ, một người tình bị bỏ rơi.

"Mình thật là ngu!" ông nghĩ. "Chỗ đó sẽ đầy các nam diễn viên trẻ tuổi dẻo mồm tràn trề sức quyến rũ phụ nữ - và mình sẽ tự biến mình thành lố bịch nếu cứ đi theo cô ấy khắp nơi. Mặt khác", ông an ủi bản thân, "cô ấy cần một loại công việc gì đó để làm bản thân luôn vui thú, và nếu cô ấy phải dậy sớm thì mình và cô ấy sẽ khỏi phải lãng phí từng đêm khốn khổ ở mấy trò khiêu vũ." Hợp đồng được ký và các buổi diễn tập bắt đầu.

Trong hai ngày đầu tiên Margot trở về nhà trong tâm trạng cực kỳ cáu kỉnh và phẫn uất. Cô phàn nàn rằng cô bị buộc phải lặp lại cùng một động tác đến hàng trăm lần liên tục, rằng ông đạo diễn la mắng cô, rằng cô bị lóa mắt do đèn chiếu. Cô chỉ có một niềm an ủi duy nhất: nữ diễn viên (khá nổi tiếng) đóng vai chính, Dorianna Karenina, tỏ ra dễ mến với cô, cô ta khen ngợi diễn xuất của cô và tiên đoán rằng cô sẽ làm nên những điều kỳ diệu.

("Một điềm gở!" Albinus nghĩ bụng.) Cô nhấn mạnh rằng ông không được có mặt trong lúc cô làm việc: sự có mặt của ông làm cô lúng túng, cô nói. Bên cạnh đó, nếu ông thấy mọi thứ trước khi chiếu, bộ phim sẽ không còn gây bất ngờ cho ông nữa - mà Margot thì thích làm mọi người bất ngờ.

Tuy nhiên, ông tìm thấy thật nhiều niềm thích thú trong việc thoáng nhìn được cô đang diễn các tư thế kịch trước chiếc gương đứng; một tấm ván sàn cọt kẹt làm ông bị lộ, cô ném chiếc gối màu đỏ vào người ông và ông phải thề rằng ông chưa nhìn thấy gì hết. Ông thường lái xe đưa cô đến phòng quay và sau đó đến đón cô về.

Một ngày nọ, được biết buổi diễn tập sẽ kéo dài khoảng hai giờ, ông đi dạo và nhầm đường vào khu phố nơi Paul sống. Ngay lập tức ông cảm thấy nhói lên niềm mong muốn được gặp cô con gái bé nhỏ nhợt nhạt ít hấp dẫn của mình: lúc đó là khoảng thời gian con bé thường đi học về.

Khi rẽ ở góc phố, ông nửa mơ nửa tỉnh đã nhìn thấy nó cùng cô bảo mẫu từ xa, nhưng đột nhiên ông thấy lo sợ và vội rảo bước đi. Cũng đúng ngày hôm đó, Margot đi ra về phía ông, bừng đỏ, tươi cười: cô đã diễn thành công, thành công - và việc quay phim sẽ sớm kết thúc.

"Anh sẽ nói với em một chuyện," Albinus nói. "Anh sẽ mời Dorianna đến ăn tối. Chúng ta sẽ tổ chức một bữa thịnh soạn và mời một số khách thú vị. Hôm qua một họa sĩ gọi điện cho anh, anh ta là họa sĩ biếm họa, đúng hơn là một người vẽ tranh hài các thứ, em biết đó. Anh ta vừa từ New York về, và anh ta rất có tài theo cách riêng của mình.

Anh cũng sẽ mời anh ta nữa." "Chỉ có điều em muốn ngồi cạnh anh cơ," Margot nói. "Được rồi, cưng của anh, nhưng nhớ là anh không muốn tất cả họ biết là em đang sống chung với anh." "Ồ, họ đều biết rồi mà, anh ngốc ạ," Margot nói, mặt cô đột nhiên tối sầm lại.

"Nhưng việc đó làm em rơi vào vị trí trái cựa chứ không phải anh," Albinus chỉ rõ. "Em phải nhận thấy điều này chứ. Chuyện đó không quan trọng với anh, tất nhiên rồi, nhưng vì lợi ích của em, xin em vui lòng làm như lần trước." "Nhưng như thế ngớ ngẩn lắm... Và bên cạnh đó, vẫn có cách để chúng ta tránh những chuyện khó chịu này mà." "Làm thế nào, tránh họ à?" "Nếu anh không hiểu," cô bĩu môi.