Câu 25: Đường dẫn truyền vận động tháp ( bó tháp và bó gối )
Bài làm
1. Bó tháp ( Bó đỏ gai )
- Là đường vận động ở cổ, thân và tứ chi được tạo nên bởi các sợi đi từ vỏ não đến sừng trước tuỷ sống
- Ở đoạn não : Bó tháp qua gối và đoạn sau của bao trong, ở bao trong thì các sợi vận động xen lẫn các sợi cảm giác và các sợi liên hợp
- Ở trung não : Bó tháp ở phía trước liềm đen và chiếm 3/5 giữa của chân cuống đại não, bó vỏ cầu ở 1/5 ngoài và bó gối ở 1/5 trong
- Ở cầu não : Bó tháp bị các sợi cơ ngang của cầu hành não tách thành các bó nhỏ
- Ở hành não : Bó tháp tạo thành tháp trước và khi tới giới hạn dưới của hành não thì phân làm hai bó
+ Bó to : gồm 9/10 số sợi, bắt chéo đường giữa tạo nên bó tháp chéo hay bó vỏ gai ngoài, sau khi bắt chéo bó tháp chéo tới cột trắng bên của tuỷ sống nằm ở phía trong các bó tiểu não, ở ngoài bó căn bản và ở sau bó cung, càng đi xuống dưới bó tháp bắt chéo càng bé dần vì tắch dần các sợi vào các tế bào vận động ở sừng trước cùng bên tuỷ sống, đến đốt cùng IV thì tận hết
+ Bó nhỏ : gồm 1/10 số sợi, tạo nên bó tháp thẳng hay bó vỏ gai trước, chiếm 2 bên rìa của khe giữa trước. Ở tuỷ sống bó tháp tách dần ra các sợi bắt chéo đường giữa chạy vào các nhân vận động sừng trước bên đối diện và tận hết ở dây cùng tuỷ sống
- Ở sừng trước các sợi sẽ tiếp xúc với các neuron vận động và nhánh trục của nó sẽ tách khỏi tuỷ sống và tạo nên rễ trước của dây thần kinh sống để đến các cơ vân ở cổ, thân và tứ chi
2. Bó gối ( vỏ nhân )
- Bó vỏ nhân hay bó gối là đường vận động cho các cơ ở đầu và cổ, được tạo nên bởi các sợi đi từ vỏ não tới dừng ở các nhân vận động bên đối diện của dây thần kinh sọ
- Bó vỏ nhân xen lẫn sợi của bó vỏ gai, ở bao trong của đoạn não chiếm 1/5 trong của chân cuống đại não khi đi xuống tách dần ra các sợi bắt chéo đường giữa chạy vào các nhân vận động bên đối diện của dây III và dây IV ở trung não, dây V, VI, VII, IX, X, XI, XII ở hành cầu não
- Bó vỏ nhân tận hết ở hành não và là đường vận động các cơ đầu, mặt và cổ
3. Đường dẫn truyền vận động
- Gồm hai chặng ( hai neuron )
+ Chặng 1 (neuron 1) : Từ tế bào tháp ở võ não, sau khi bắt chéo đường giữa đến dừng ở các nhân vận động của dây sọ hoặc dừng lại ở các nhân của sừng trước tuỷ đối với các dây thần kinh gai
+ Chặng 2 (neuron 2) : Từ các nhân vận động các nhánh trục thoát ra khỏi tuỷ gai chạy vào rễ trước của dây tk sọ hay dây tk gai để đến cơ vân ở đầu, mặt và cổ (đối với bó vỏ nhân), cổ thân và tứ chi (đối với bó vỏ gai)
4. Tổn thương
- Tổn thương chặng 1: Gây liệt TƯ, tuỳ theo vị trí tổn thương ở trên hay dưới chỗ bắt chéo mà liệt TƯ ở cùng bên hay bên đối diện
- Tổn thương chặng 2 : Gây liệt ngoại vi cùng bên
