Bông hồng vàng và bình minh mưa - K.Paustovsky

Đêm trăng

Con tàu thủy chởkhách cũkỹnhổneo rời bến Voznesenie chạy ra hồ Onega.

Chung quanh làđêm trắng mênh mông. Lầnđầu tiên tôiđược thấy một đêm nhưthếkhông phải trên dòng Neva và những cungđiện Leningrađ, màởgiữa những miền rừng vô tận và những hồcủa phương Bắc.

Mặt trăng thấp và tái mét treo lơlửngđàngđông. Trăng không tỏa sáng.

Nhữngđợt sóng từmạn tàu lặng lẽchạy ra xa, làmđungđưa những khúc rễthông. Trên bờ, chắc hẳn trong một nghĩa trang cổxưa nàođó, người gácđêmđiểm canh trên gác chuông mười hai tiếng. Và mặc dầu từ đâyđến bờcòn xa, tiếng chuông nọvẫn bay tới chúng tôi, bay qua tàu và lướt trên mặt nước phẳng lặngđi mãi vào nơi tranh tối tranh sáng trong suốt, nơi lơ lửng trăng treo.

Tôi không biết nên gọi cái ánh sáng mệt mỏi củađêm trắng nhưthế nào? Bí ẩn? Hay huyền ảo?

Bao giờcũng vậy, tôi có cảm giác rằng sởdĩcóđược nhữngđêm như thếlà nhờ ởlòng hào hiệp vô cùng rộng rãi của thiên nhiên - trong nhữngđêmấy có biết bao nhiêu là không khí mờtỏvà ánh lấp lánh trong suốt của bạc và của trang kim.

Con người không thể đành lòng khi biết rằng cáiđẹpđó, nhữngđêm kiều diễmđó nhấtđịnh sẽmấtđi. Chắc chính vì thếmà nhữngđêm trắng với kiếp sống mỏng manh của chúng bao giờcũng gợi một nỗi buồn nhè nhẹ, giống như tất cả những gì đẹp mà không bền.

Lầnđầu tiên tôi lên phương Bắc, nhưng mọi vậtđối với tôi dường như quen thuộc, nhất là những vồng anhđào trắng úa tàn vào cái mùa xuân đến chậm năm ấy trong những khu vườn đã trở thành hoang vu.

Có rất nhiều hoa anhđào lạnh lẽo và nức hươngởVoznesenie.Ở đây không có ai hái hoađể đặt trên bàn, trong những bình thủy tinh. Có lẽ vì anh đào đã bắt đầu lụi.

Tôiđến Petrozavodsk. Hồiđó Aleksey Maksimovich Gorkyđịnh xuất bản một loại sách dưới nhauđề"Lịch sửcủa các xưởng chếtạo và các nhà máy". Ông lôi kéo nhiều nhà văn vào việc này và hơn nữa, ông còn quyếtđịnhđểhọ đi viết theo "đội". Lúcđó danh từ"đội" mới xuất hiện trong văn học.

Gorkyđưa ra một vài nhà máy cho tôi chọn. Tôi chọn nhà máy cổ Petrovsky trong tỉnh Petrozavodsk. Nóđược hoàngđếPyotrĐệnhất sáng lập, lúcđầu là một nhà máyđúc thần công và neo tàu, sauđó thì đúc đồng và sau cách mạng chuyển thành nhà máy làm xe cộ.

Tôi từchối cách viết văn theođội. Lúcđó tôi tin chắc (và bây giờcũng vậy) rằng trong nhiều lĩnh vực hoạtđộng của con người lối làm việc tập thểkhông thểáp dụngđược,,đặc biệt trong việc viết văn. Giỏi lắm thì cũng chỉ được một tập ký các loại, nhưng không thểnào cóđược một tác phẩm hẳn hoi. Theo tôi, trong một tác phẩm, bất kể đặc tính của chất liệu là thếnào, vẫn cứphải có cá tính của nhà văn với tất cảnhững phẩm chất của sự cảm thụ hiện thực, bút pháp và ngôn ngữ của anh ta.

Tôi cho rằng cũng nhưkhông thểnào có hai hay ba người cũng chơi đồng thời một cây vĩcầm, không thểcó chuyện viết tập thểmột tác phẩm.

Tôi nói chuyệnđó với Gorky. Ông cau mày, ngón tay gõ gõ trên bàn theo thói quen, nghĩ ngợi một lát rồi trả lời:

- Anh bạn trẻ ạ, người ta có thểbuộc anh tội ngạo mạnđấy. Nhưng nói chung, anh cứlàmđi. Cóđiều anhđừng có ngượng. Thểnào cũng phải mang tác phẩm về nhá! Nhất định đấy!