TÀI LIỆU NGHỊ LUẬN VĂN HỌC 9

Kiến thức cơ bản: BẾP LỬA - Bằng Việt

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả: Bằng Việt (1941)

- Tên khai sinh: Nguyễn Việt Bằng.

- Quê quán: Huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- Ông làm thơ từ đầu những năm 60 và thuộc thế hệ các nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.

- Hiện nay, ông là Chủ tịch Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Hà Nội.

2. Tác phẩm:

- Thể loại: Tám chữ (Hiện đại).

- Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học ngành Luật ở nước ngoài (Liên Xô).

- Xuất xứ: Được đưa vào tập "Hương cây - Bếp lửa" (1968), tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

- Chủ đề: Tình cảm gia đình (tình bà cháu), uống nước nhớ nguồn - ân nghĩa thủy chung cùng quá khứ, hình ảnh người phụ nữ Việt Nam thời kháng chiến.

- Ý nghĩa nhan đề: Bếp lửa là hình ảnh quen thuộc trong mỗi gia đình Việt Nam. Ở đây, bếp lửa chính là hình ảnh biểu tượng cho tấm lòng yêu thương của bà, cho nên nhớ đến bếp lửa là lại nhớ đến bà, nhớ về quê hương, đất nước.

- Bố cục:

+ Phần 1 (Khổ 1): Hình ảnh khơi nguồn kỷ niệm.

+ Phần 2 (Khổ 2 + 3 + 4 + 5 + 6): Ký ức của tuổi thơ bên bà.

+ Phần 3 (Còn lại): Nỗi nhớ về bà khi cháu đã trưởng thành.

II. PHÂN TÍCH

1. Mở bài:

- Tuổi thơ, nơi mà có lẽ bất cứ ai khi mệt mỏi với cuộc sống bộn bề đều bất giác nghĩ đến như nơi bình yên nhất của góc nhỏ trong tim, nơi có mẹ có cha, có bạn bè với những hồi ức ngọt ngào và chính kí ức ấy đã trở thành nguồn đề tài bất tận cho các thi sĩ đào sâu cày xới. 

- Nếu như Đỗ Trung Quân nhớ về quê hương với kỉ niệm với chùm khế ngọt trèo hái mỗi ngày, Xuân Quỳnh nhớ bồi hồi sau khi bắt gặp một tiếng gà trưa khi dừng chân bên xóm nhỏ thì Bằng Việt lại nhớ về bếp lửa với hình ảnh người bà thân thương. 

- Đó chính là khởi nguồn để Bằng Việt cho ra đời tác phẩm mang tên "Bếp lửa", tác phẩm chính là chuyến tàu đưa tác giả trở về với những kí ức tuổi thơ êm đềm.

2.Thân bài:

a. Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm:

- Tác phẩm "Bếp lửa" đã được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật học tại nước ngoài, cụ thể là Liên Xô. Tác phẩm sau này đã được đưa vào tập thơ "Hương cây - Bếp lửa" được sáng tác vào năm 1968, tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

- Bằng Việt đã đưa độc giả đi từ những hồi tưởng đến từ hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm, bộc lộ tình yêu thương của ông với người bà của mình ở quê nhà.

b. Phân tích và chứng minh:

Luận điểm 1: Hình ảnh "bếp lửa" khơi gợi dòng hồi tưởng.