TÀI LIỆU NGHỊ LUẬN VĂN HỌC 9

Kiến thức cơ bản: MÙA XUÂN NHO NHỎ - Thanh Hải

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả: Thanh Hải (1930-1980)

- Tên khai sinh: Phạm Bá Ngoãn.

- Quê quán: Huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

- Ông hoạt động văn nghệ từ những năm kháng chiến chống Pháp. Trong thời kì chống Mĩ cứu nước, Thanh Hải ở lại quê hương hoạt động.

- Ông là một trong những cây bút xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu.

2. Tác phẩm:

- Thể loại: Năm chữ (Hiện đại).

- Hoàn cảnh sáng tác: Được viết không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời (11.1980)

- Chủ đề: Vẻ đẹp của thiên nhiên xứ Huế và đất nước. Vẻ đẹp cống hiến.

- Ý nghĩa nhan đề: Tên bài thơ là một sáng tạo độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ. Hình ảnh này biểu tượng cho những gì tinh tuý, đẹp đẽ nhất của sự sống và cuộc đời mỗi con người. Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng.

- Bố cục:

+ Phần 1 (Hai khổ đầu): Vẻ đẹp thiên nhiên xứ Huế.

+ Phần 2 (Hai khổ tiếp theo): Vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước.

+ Phần 3 (Hai khổ tiếp theo): Ước nguyện được cống hiến.

+ Phần 4 (Khổ cuối): Lời ca ngợi quê hương xứ Huế.

II. PHÂN TÍCH

1. Mở bài:

- Bước vào ngôi nhà văn học, người đọc vẫn thường nhận ra cốt cách gần gũi với thiên nhiên trong tâm thế của người nghệ sĩ. Niềm ưu ái dành cho thiên nhiên trong tâm thế của người nghệ sĩ. Niềm ưu ái dành cho thiên nhiên có lẽ chưa bao giờ vơi cạn trong dòng chảy văn chương từ cổ chí kim. Đặc biệt nhất chính là bức tranh thiên nhiên của xứ Huế mộng mơ và của đất nước đầy hối hả, xôn xao mà nhà thơ Thanh Hải đã "góp nhặt từng chữ mà đời rơi vãi để góp nên trang" (Chế Lan Viên) cho thi phẩm "Mùa xuân nho nhỏ".

- Dẫu là khi bình minh ló rạng hay lúc hoàng hôn chiếm lĩnh bầu trời, tiếng sóng thủy triều vẫn không ngừng chuyên chở trăm ngàn lớp sóng biển đời thường đến với trang thơ. Thi sĩ chấm ngòi bút vào nghiên mực, dung hoà hơi thở của mình và mùi vị của biển đời để viết nên trang thơ. Bởi thế, tác phẩm nghệ thuật nào cũng được thoát thai từ đại dương cuộc sống, cũng nghiêng mình hướng về cuộc đời một cách nhiệt thành nhất. Phải chăng đây chính là nguyên do mà Thanh Hải đã nhặt lấy con chữ của đời, nâng niu những viên ngọc của thiên nhiên để một "Mùa xuân nho nhỏ" ra đời? Thả hồn vào thi phẩm, độc giả sẽ chẳng bao giờ nhìn thấy bóng hình chiếc giường trắng toát nào của bệnh viện, chút nỗi khốn khổ, khóc than nào của một thi nhân đang dần lìa xa nhân thế, tiến gần đến bờ tử. Đặc biệt nhất, ta có thể nhận thấy vẻ đẹp ước nguyện cống hiến của tác giả.