Si Adelina At Ang Lakan [Hacienda Wars]

5

Kinabukasan, nagising ako nang mas maaga kaysa sa karaniwan, at ang unang bumungad sa akin ay ang malamig na hangin ng madaling araw. Habang nakatingin sa bintana, nararamdaman kong may malaking pagbabago na naghihintay sa araw na ito. Ang buong Hacienda Forteza ay tila tahimik, na para bang may inaasahang malaking pangyayari ang lahat.

Ilang sandali pa, may kumatok sa aking pintuan. Si Catalina ang naroon, at mukhang nag-uumapaw siya sa pagkasabik.

"Adelina," bulong niya habang dahan-dahang pumasok, "ngayong araw ang huling pagsubok. Nakatanggap ako ng sulat mula sa mga tagapangasiwa. Naghihintay na ang Lakan sa bulwagan."

Nagsuot ako ng simple ngunit eleganteng bestida, at ang bawat hakbang ko pababa ay may kaba at pananabik. Alam kong ito na ang huling pagkakataon ko upang patunayan sa Lakan, at sa sarili ko, kung talagang nararapat akong maging Lakambini.

Pagdating ko sa bulwagan, naroon sina Leonora, Isabela, at Catalina—lahat ay nakatayo at nag-aabang. Kasama rin ang mga tagapangasiwa ng Hacienda at ang mga matatanda ng nayon na tila nagbibigay ng tahimik na paggalang sa araw na iyon. Ang Lakan ay naroon sa gitna, matikas at malalim ang titig, at sa kanyang tabi ay may isang matandang babae na may hawak na isang piraso ng makapal na tela na tila may mga simbolo at lihim na nakaukit dito.

Lumapit siya sa amin, at nagsimulang magsalita ang Lakan.

"Ngayong araw," wika niya, "ang huling pagsubok ay hindi tungkol sa lakas, katalinuhan, o kagandahan. Ang huling pagsubok ay tungkol sa kakayahan ninyong pakinggan ang mga hinaing ng aking mga nasasakupan at alamin ang kanilang tunay na pangangailangan."

Nagpalitan kami ng tingin nina Leonora, Isabela, at Catalina. Ano kaya ang ibig sabihin ng Lakan?

"Sa huling pagsubok na ito," patuloy ng Lakan, "bawat isa sa inyo ay sasamahan ng isa sa mga matatanda ng Hacienda. Kayo ay tutungo sa iba’t ibang bahagi ng nayon at makikipag-usap sa mga magsasaka, mangangalakal, at mga pamilyang naninirahan dito. Makinig kayo, at magmasid. Alamin ninyo kung ano ang pinakapangangailangan nila, at kung paano niyo sila matutulungan."

Sa utos ng Lakan, isang matandang babae ang lumapit sa akin. Siya si Aling Sela, isang kilalang manghihilot at albularyo sa nayon. Tumango siya at ngumiti sa akin, at tinanong niya kung handa na akong sumama sa kanya.

Sa loob ng ilang oras, naglakad kami ni Aling Sela sa paligid ng Hacienda. Dumaan kami sa mga kabahayan, at bawat lugar na aming pinuntahan ay puno ng mga taong may kani-kaniyang kwento ng hirap at pagsusumikap. Sa ilalim ng sikat ng araw, nakita ko ang bawat detalye ng kanilang pamumuhay—ang mga nanay na nag-aalaga ng kanilang mga anak habang naglalabada, ang mga kalalakihang pagod na nagbubungkal ng lupa, ang mga bata na tumutulong sa kanilang mga magulang sa anihan.

Habang pinakikinggan ko ang kanilang mga kwento, unti-unti kong nararamdaman ang lalim ng aking responsibilidad kung sakaling maging Lakambini ako ng Hacienda. Hindi lamang ito titulo o kayamanang pinapangarap ng marami; ito ay isang tungkulin upang mapabuti ang buhay ng mga taong ito—mga taong tahimik na nagsusumikap araw-araw.

Matapos ang aming paglalakbay, bumalik kami ni Aling Sela sa bulwagan, kung saan naroon na rin sina Leonora, Isabela, at Catalina kasama ang kanilang mga kasamang matatanda. Nakita ko ang pagod sa kanilang mga mukha, ngunit may kung anong ningning sa kanilang mga mata—tulad ko, tila naantig din ang kanilang mga puso sa mga nakita at naranasan.

Tumayo ang Lakan sa gitna namin at nagtanong, "Ano ang natutunan ninyo sa araw na ito?"

Si Leonora ang unang nagsalita, sinabing ang Hacienda ay nangangailangan ng mas maayos na sistema ng pagtutustos ng pagkain upang masiguro ang kasapatan ng lahat. Si Isabela naman ay nagbanggit ng tungkol sa mga kababaihan ng nayon, at kung paano sila nangangailangan ng karagdagang suporta para sa kanilang kabuhayan. Sumang-ayon si Catalina, na nagsabing ang mga bata ng nayon ay dapat mabigyan ng oportunidad para sa edukasyon.