Si Adelina At Ang Lakan [Hacienda Wars]

8

Sa aming paghahanda upang tumulak patungo sa nayon ni Mang Ruben, tahimik akong nagmamasid sa paligid. Habang pinagmamasdan ko si Eugenio na nag-uutos sa kanyang mga tauhan, naramdaman ko ang bigat ng responsibilidad sa kanyang balikat. Hindi lang siya basta isang pinuno; siya ang tinitingala at inaasahan ng lahat.

Biglang lumapit sa akin si Elisa, isa sa mga kasamahan kong babae na kasali rin sa kompetisyon para maging Lakambini. Nakausap ko siya nang sandali noong una kaming magkita, at sa kabila ng pagkakaiba ng aming mga hangarin, tila ba meron kaming naipundar na munting pagkakaibigan.

“Adelina, hindi ko inakala na magtatapos ang kompetisyon nang ganito,” ani Elisa, ang kanyang mga mata ay puno ng pag-aalala at kalungkutan.

“Hindi ko rin inaasahan, Elisa,” sagot ko. “Pero nararamdaman kong may dahilan kung bakit tayo dinala dito, at ngayon, hindi na lang ito tungkol sa kompetisyon. Mas malaki ang laban na ito kaysa sa ating mga personal na hangarin.”

Tumango si Elisa at huminga nang malalim. “Tama ka, Adelina. Kahit sino man ang mapiling Lakambini, ang mahalaga ay magkaisa tayong lahat upang maipagtanggol ang Hacienda Forteza at ang mga taong umaasa sa atin.”

Hindi ko maipaliwanag, pero sa mga sandaling iyon, naramdaman ko ang kakaibang lakas at tibay na bumalot sa akin. Parang hindi na ako ang dating si Adelina na pilit lumalaban sa mga dikta ng aking ama. Ngayon, narito ako bilang isang babaeng handang ipaglaban ang isang bayan na noon ay hindi ko pa nakikita.

Isang oras ang lumipas at nakahanda na ang lahat. Sumakay kami sa mga kabayo, at ako ay nakasakay sa likuran ng isang sundalo, habang si Eugenio ay nangunguna sa aming grupo. Habang tinatahak namin ang daan patungo sa nayon, ramdam ko ang tensiyon at kaba sa hangin. Tahimik ang lahat, ngunit sa kanilang mga mata ay bakas ang determinasyon.

Pagdating namin sa nayon, sinalubong kami ng mga tagaroon. Makikita sa kanilang mga mukha ang pagod at takot, ngunit nang makita nila si Eugenio at ang mga kawal ng Hacienda Forteza, tila ba nabuhayan sila ng loob.

Agad naming narinig ang malakas na pag-ugong mula sa direksyon ng dagat. Nagkakagulo ang mga tao, at kitang-kita sa kalayuan ang mga bangka ng mga taong-dagat na papalapit sa baybayin. Matitipuno at mabagsik ang kanilang hitsura, at hawak nila ang kanilang mga sandata na tila ba handa na sa digmaan.

Nagtipon-tipon kaming lahat sa isang burol malapit sa nayon, kasama ang mga kawal at ang mga kalalakihan ng bayan. Naramdaman kong nanginginig ang aking mga kamay, pero pilit kong pinatatag ang aking loob. Napatingin ako kay Eugenio, at sa mga mata niya ay nakita ko ang tiwala at tapang na kailangan kong iparamdam sa aking sarili.

Huminga nang malalim si Eugenio at nagbigay ng huling tagubilin sa mga kawal at mamamayan. “Hindi natin hahayaang wasakin nila ang ating tahanan at ang ating mga mahal sa buhay. Ito ang ating lupain, ang ating bayan, at ito ang ating ipaglalaban!”

Sa sigaw ni Eugenio, sumabay ang mga tao, at naramdaman ko ang pag-alab ng kanilang determinasyon. Sa isang iglap, nagsimula ang labanan.

Habang abala ang mga kalalakihan sa unahan, kami ni Elisa ay pinakiusapan ni Eugenio na manatili sa likuran at magbigay ng tulong sa mga nasugatan. Ngunit sa gitna ng kaguluhan, hindi ko napigilang tulungan ang isang batang babae na nahulog sa gitna ng labanan. Takot na takot siya at umiiyak, kaya mabilis ko siyang kinuha at iniakay papalayo.

Nang akma kong papauwiin ang bata sa ligtas na lugar, biglang may lumitaw na isang taong-dagat sa harap ko, hawak ang kanyang matalim na sibat. Napaatras ako, hindi alam ang gagawin. Ngunit bago pa siya makalapit, isang espada ang tumama sa kanya mula sa likod, at bumagsak siya sa lupa.

Nakita ko si Eugenio, humihingal ngunit may ngiti sa kanyang mukha. “Hindi ko papayagang may masaktan sa ilalim ng aking pangangalaga,” aniya habang tinutulungan akong bumangon.

“Salamat, Eugenio,” bulong ko, damang-dama ko ang pasasalamat.

“Adelina,” sabi niya habang tinutulungan akong makatayo, “malakas ka. Nakita ko kung paano mo ipaglaban ang sarili mo. Kaya mo ito.”

Hindi ko alam kung paano magpapasalamat, pero alam kong kasama ko si Eugenio at ang kanyang mga tauhan, at hindi kami susuko. Nagpatuloy ang labanan, at kahit nakakapagod, nagawa naming ipagtanggol ang nayon.

Sa huli, napaatras ang mga taong-dagat, at napalayas namin sila mula sa baybayin. Nagtayuan kaming lahat, pagod ngunit puno ng kasiyahan at pag-asa. Ang laban na ito ay nagpatibay sa aming lahat, at para sa akin, ito ang simula ng bagong buhay, hindi lamang bilang isang babae mula sa mayamang angkan, kundi bilang isang tunay na tagapagtanggol ng Hacienda Forteza.Matapos ang matagumpay na pagtaboy sa mga taong-dagat, bumalik kami ni Eugenio at ng mga kasama namin sa gitna ng nayon, sinalubong ng mga taong nagpupugay at nagpapasalamat. Sa kabila ng pagod at hapdi ng mga sugat, nakita sa mukha ng lahat ang kaligayahan at pag-asa.

Nakita kong may ilang matatandang babae na nag-aalay ng dasal habang nililinis ang mga sugat ng mga sugatang kawal. Lumapit sa amin si Elisa, may bitbit na basang tela at ilang halamang gamot. “Adelina, magpahinga ka rin. Mukhang pagod na pagod ka na,” sabi niya habang inaalok ang tela para linisin ang mga galos ko sa kamay.

Ngumiti ako at tinanggap iyon. "Salamat, Elisa," sagot ko habang nililinis ang mga sugat sa aking mga braso. Hindi ko namalayang maraming gasgas at galos pala ako dahil sa kaba at takot kanina.

Sa gitna ng abalang ito, naglakad si Eugenio patungo sa itaas ng isang malaking bato upang magsalita sa lahat. Huminga siya nang malalim at binati ang mga tao sa kanilang ipinakitang tapang at pagtutulungan. “Ang laban na ito ay hindi lamang para sa Hacienda Forteza, kundi para sa bawat isa sa atin. Pinatunayan natin ngayon na kapag nagkakaisa tayo, walang sinuman ang makakapagwasak sa ating tahanan!” aniya na ikinasigaw ng lahat.

Sa kanyang pagsasalita, nakatingin ako kay Eugenio, at sa unang pagkakataon, naramdaman ko ang malalim na respeto at paghanga sa kanya, hindi lamang bilang isang Lakan kundi bilang isang tunay na pinuno. Sa kabila ng kanyang yaman at kapangyarihan, nakita ko kung paano niya ipinaglaban ang mga tao niya—hindi siya nagdalawang-isip na isakripisyo ang sarili para sa ikabubuti ng lahat.

Makalipas ang ilang sandali, tahimik akong tumabi kay Eugenio nang bumaba siya mula sa bato. Napatingin siya sa akin at ngumiti. “Salamat, Adelina,” sabi niya. “Alam kong hindi madali para sa isang tulad mo ang mapadpad dito at masangkot sa ganitong laban.”

Napatango ako at tumingin sa mga tao sa paligid na masaya at nagkakasiyahan. “Hindi ko inasahan na ganito pala ang Hacienda Forteza at ang mga tao rito. Akala ko noon, ang kayamanan at kapangyarihan lang ang mayroon dito, pero... ngayon ko lang talaga nakita ang halaga ng pagkakaisa at pagmamahalan.”

Tumango si Eugenio. “Ang yaman at kapangyarihan ay pansamantala lamang, Adelina. Ngunit ang pagkakaisa at pagmamahal ng mga tao sa kanilang bayan—iyan ang tunay na yaman ng Hacienda Forteza.”

Tahimik akong napatitig sa kanya. Parang may nabubuksang bahagi sa puso ko, hindi ko mawari kung ano, ngunit parang may mga bagay na nais kong alamin pa—hindi lamang tungkol sa lugar na ito kundi tungkol kay Eugenio.

Habang lumalalim ang gabi, dahan-dahang nanumbalik ang kapayapaan sa nayon. Ang mga tao ay nagsipag-uwian na sa kanilang mga bahay, dala ang bagong pag-asa na ibinigay ni Eugenio at ng buong Hacienda Forteza. Habang nakaupo ako sa ilalim ng puno at pinagmamasdan ang mga bituin, naramdaman kong tila ba may nagbago sa akin. Ang Adelina na gustong maglayas at tumakas sa isang kasunduan, ngayon ay mas handa na harapin ang hamon ng buhay.