Tài liệu ôn thi văn 9 - Tạm dừng

IV4. Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê

I. NHỚ

1. Tác giả

Nhà văn Lê Minh Khuê sinh năm 1949, quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa. Bà từng là thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn những năm chống Mĩ và bắt đầu viết văn vào những năm 70. Truyện ngắn của Lê Minh Khuê trước 1975 thường viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong, bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn, sau 1975 thường viết về con người trên tinh thần đổi mới và những chuyển trong đời sống xã hội. Bà có những tác phẩm nổi bật như: "Cao điểm mùa hạ", "Bi kịch nhỏ",...

2. Tác phẩm

Truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" là một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, ra đời vào năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Bấy giờ, tác giả là thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Bằng ngôi kể tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung, cùng nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật đặc sắc, Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mộng mơ trong cuộc sống chiến tranh khốc liệt, gian khổ. Đồng thời ca ngợi lòng quả cảm, khí chất anh hùng của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ mà tiêu biểu trong đó là những cô gái thanh niên cung phong.

3. Tóm tắt

Truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" kể về ba cô gái thanh niên xung phong: Phương Định, Nho và Thao - chị cả cũng là đội trưởng tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do địch gây ra, đánh dấu vị trí của những quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc hết sức nguy hiểm từ ba đến năm lần mỗi ngày, họ thường xuyên phải đối mặt với Thần Chết trong mỗi lần phá bom. Sống trong một hang đá dưới chân cao điểm khắc nghiệp và nguy hiểm nhưng ba cô gái vẫn có niềm vui, hồn nhiên, mơ mộng, yêu thương nhau bằng tình đồng đội thắm thiết trong cuộc sống chiến đấu dù mỗi người một tính. Phương Định - nhân vật chính cũng là người kể chuyện - là một cô gái giàu cảm xúc, hay mơ mộng, hay hoài niệm về những ngày ở thành phố cùng gia đình mình. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Phương Định, Thao hết lòng lo lắng, chăm sóc. Rồi đột nhiên một cơn mưa đá ập xuống chân cao điểm khiến ba cô gái tạm quên đi những khó khăn đau đớn, vô cùng thích thú và vui vẻ trở lại.

II. HIỂU

1. Ngôi kể

Ngôi thứ nhất, kể từ góc nhìn của Phương Định khiến câu chuyện mang tính chủ quan chân thực, đáng tin cậy vì người kể là người trực tiếp tham gia câu chuyện. Ngôi kể thứ nhất cũng khiến thế giới nội tâm nhân vật được bộc lộ phong phú, rõ nét hơn.

2. Tình huống truyện

Tình huống căng thẳng. Ba cô gái thanh niên xung phong sống trên một cao điểm - nơi trọng điểm bắn phá của máy bay Mĩ trên tuyến đường Trường Sơn. Ngày nàu họ cũng phải đối mặt với cái chết từ ba đến năm lần. Đặc biệt là tình huống căng thẳng khi nhân vật Phương Định đối mặt với quả bom chưa nổ. Đặt nhân vật vào tình huống ấy, tác giả muốn khẳng định, ca ngợi phẩm chất anh hùng của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ. Như vậy, tình huống giúp nhà văn khắc sâu chủ đề tác phẩm.